ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑΤα νοσήματα αυτά προσβάλουν τα οικόσιτα πτηνά συντροφιάς, συνήθως η προσβολή γίνεται από άλλα άρρωστα πτηνά τα οποία μεταφέρουμε δίχως να έχουν περάσει από καραντίνα στο χώρο μας. Πρέπει λοιπόν να βάζουμε σε καραντίνα τουλάχιστον για 25 με 30 ημέρες όλα τα νέα πτηνά, όπου θα τους γίνουν οι απαραίτητες προληπτικές χορηγήσεις φαρμάκων για εξωτερικά και εσωτερικά ακάραια(ψείρες, παράσιτα κ.α ) Φορείς κάποιας ασθένειας μπορεί να είναι και τα άγρια ωδικά πτηνά που συχνά εισάγουμε στους κλειστούς χώρους εκτροφής μας(bird room).
Τα νεαρά πτηνά συνήθως πάσχουν από κολοβακτηρίδια (Escherichia coli) που προσβάλουν πολλά εσωτερικά όργανα τους όπως τα νεφρά, το έντερο κ.α
Συμπτώματα: Σχεδόν σε όλες τις ασθένειες τα σημάδια είναι κοινά όπως κατήφεια, ανορεξία, διάρροια, απώλεια βάρους(καρίνιασμα), ανορθωμένο πτέρωμα κ.α Θα πρέπει να γίνεται έγκαιρα αντιληπτό το πρόβλημα και να χορηγείται άμεσα το συνιστώμενο από ειδικό γιατρό φάρμακο(π.χ αντιβιοτικά).
ΣΑΛΜΟΝΕΛΩΣΗ
Αυτή η ασθένεια περιλαμβάνει πολλούς τύπους, είναι μια πολύ κοινή ασθένεια μεταξύ των πτηνών αλλά και των ανθρώπων, εάν τα πτηνά πάσχουν από αυτήν θα έχουν λευκού χρώματος κόπρανα, επίσης μπορεί να πάσχουν από παρεμφερείς τύπου ασθένειες όπως από τύφο η άλλες παρατυφικές καταστάσεις. Η περιοχή της αμάρας τους είναι λερωμένη και τα κόπρανα τους έχουν μια έντονη δυσοσμία.
Ο παράτυφος είναι μια κοινή ασθένεια στα οικόσιτα πτηνά συντροφιάς( περιστέρια, καναρίνια, ψιττακοειδή κ.α ). Υπάρχουν δυο μορφές η οποίες προσβάλουν τα πτηνά μας, η χρόνια μορφή και η οξεία. Στην οξεία μορφή παρατηρούμε την γενική συμπτωματολογία ανορεξία, διάρροια, ακατάστατο πτέρωμα, κατήφεια. Ενώ στην χρόνια μορφή παρατηρούμε αστάθεια νευρικά δηλαδή συμπτώματα, μόλυνση του βλεννογόνου του κερατοειδή- επιπεφυκίτιδα , καρίνιασμα-χάσιμο βάρους. Πρέπει να προσέχουμε και να χρησιμοποιούμε γάντια όταν χειριζόμαστε πτηνά με υποψία αυτής της ασθένειας, μην ερχόμαστε σε άμεση επαφή με τα κόπρανα τους διοτι η ασθένεια αυτή μπορεί να μεταδοθεί εύκολα και σε εμάς Η συχνότερη μόλυνση στα οικόσιτα πτηνά συντροφιάς (ωδικά πτηνά , περιστέρια κ.α) γίνεται από την salmonella typhimurium. Καλή δράση ενάντια αυτής της ασθένειας έχουν τα παρακάτω φάρμακα οι σουλφοναμιδούχα, οι κινολόνες κ.α. Εμβολιασμός γίνεται μέχρι σήμερα μόνο στα περιστέρια, ξένοι εκτροφείς μου έχουν αναφέρει ότι έχουν κάνει πειραματισμούς και στα καναρίνια. Το εμβόλιο γίνεται υποδόρια στο τράχηλο. Όμως όπως εμείς μπορεί να κολλήσουμε μερικές ασθένειες όπως τις παρατυφικές από τα πτηνά μας. έτσι μπορεί να εμείς να προσβάλουμε τα πτηνά ένα είμαστε άρρωστοι. Γι'αυτό πρέπει να δίνουμε μεγάλη προσοχή στις μέρες που πάσχουμε από κάποια ίωση(βάζουμε ειδική μάσκα στο πρόσωπο μας), ακομα περισσότερο όταν εισάγουμε στα δωμάτια της εκτροφής μας ξένου ανθρώπους.
ΧΛΑΜΥΔΙΩΣΗ-ΟΡΝΙΘΩΣΗ
Είναι ασθένεια που προσβάλει τα οικόσιτα πτηνά συντροφιάς, συνήθως την συναντάμε και με το όνομα ψιττάκωση διοτι προσβάλει ιδιαίτερα τα παπαγαλοειδή. Επίσημα η ασθένεια ονομάζεται Chlamydia psittaci. Είναι ίσως η πιο σοβαρή ασθένεια που μπορεί να προσβάλει και τον άνθρωπο, ο μολυσματικός παράγοντας παραμένει ζώντας για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα στα κόπρανα των πτηνών. Η κύρια μολυσματική είσοδος είναι η αναπνευστική οδός, όμως μπορεί να μεταδοθεί και μέσο των κοπράνων, όταν υγιή πτηνά έρθουν σε επαφή με κόπρανα από άρρωστα, η έναν πέσουν ακαθαρσίες τους μέσα στο νερό, η στις τροφές τους. Τα πτηνά που προσβάλλονται μπορεί να μην νοσήσουν και να είναι φορείς τις ασθένειας, αλλά εάν εκδηλωθεί υπάρχει με δυο μορφές της οξεία και την χρόνια μορφή. Οι νεοσσοί είναι αυτοί που προσβάλλονται πιο εύκολα και είναι πιο αδύναμοι να αντεπεξέλθουν στην ασθένεια αυτή. Τα πτηνά που νοσούν συνήθως έχουν κόπρανα, διάρροια πράσινου χρώματος , είναι εξασθενημένα και έχουν δύσπνοια, επιπεφυκίτιδα, βγάζουν υγρό στην περιοχή γύρω από το ράμφος τους και των οφθαλμών τους. Κάθε ημέρα που περνά υπάρχει μια σταδιακή αύξηση της ανορεξία τους, με αποτέλεσμα την απώλεια βάρους(καρίνιασμα) που έχει σαν τελικό αποτέλεσμα τον θάνατο έπειτα από μερικές μέρες.
Στα πτηνά αυτά χρησιμοποιούμε φάρμακα που περιέχουν doxycycline, chlortetracycline καθως και άλλα συστατικά. Συνήθως στα πτηνά μας χορηγούμε 5 ημέρες συνεχώς τα φάρμακα για θεραπεία και 3 για πρόληψη. Μαζί πάντα χορηγούμε μέσα στο ίδιο νερό πολυβιταμίνες, έπειτα από κάθε θεραπεία δίδουμε στα πτηνά μας προβιοτικά για 5 ημέρες τουλάχιστον ώστε να επανέλθει η εντερική τους χλωρίδα σε κανονικά επίπεδα.
ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ
Είναι μια ασθένεια που προσβάλει τα πτηνά με το βακτήριο mycobacterium anium, η φυματίωση(tuberculosis) οφείλετε είτε σε κακές συνθήκες υγιεινής είτε σε υπερπληθυσμό. Όλα τα οικόσιτα πτηνά εκτροφής χτυπά αυτή η νόσος, τα καναρίνια, τα περιστέρια, τα ψιττακοειδή. Ακομα και στα άγρια ωδικά πτηνά που συλλαμβάνονται από την φύση έχουμε κρούσματα της ασθένειας. Η κύρια πηγή μετάδοσης της νόσου αυτής είναι η πεπτική οδός, μέσω των κοπράνων τους τα πτηνά μολύνονται, όμως υπάρχουν και άλλες δευτερεύουσες πηγές μολύνσεως όπως από παράσιτα, η από το αναπνευστικό σύστημα.
Μετά την προσβολή θα δούμε το πτηνό να έχει ανορθωμένο πτέρωμα , βρώμικο στην περιοχή της αμάρας, πρήξιμο στην κοιλιακή χώρα και νευροπαραλιτικά συμπτώματα.
Η ασθένεια αυτή είναι πολύ ύπουλη διοτι δεν κάνει εμφανή τα συμπτώματα της παρά μόνο στο τελευταίο στάδιο προσβολής, που τότε είναι πολύ αργά για θεραπεία. Η ανίχνευση της ασθένεια γίνεται μόνο εργαστηριακά
ΨΕΥΔΟΦΥΜΑΤΙΩΣΗ
Είναι μια λοιμώδης ασθένεια που πλήττει τα οικόσιτα πτηνά συντροφιάς, πλήττει τα πτηνά σε δυο μορφές στην οξεία και στην χρόνια. Συνήθως τα πτηνά εμφανίζουν μικρούς όγκους σε διάφορα όργανα τους. Η Yersina pseudo tuberculosis είναι υπεύθυνη για την προσβολή των πτηνών, το gram-αρνητικό βακτηρίδιο αναπτύσσεται κάτω από χαμηλές θερμοκρασίες στα καναρίνια, στα περιστέρια και στα παπαγαλοειδή-ψιττακοειδή.Στα καναρίνια η προσβολή είναι ταχεία σε οξεία μορφή, ενώ στα περιστέρια και στα παπαγαλοειδή η προσβολή γίνεται με την χρόνια μορφή.
Συνήθως πλήττει τα δωμάτια πτηνών(bird room) όταν εισάγουμε μέσα σε αυτά κάποιο πτηνό που ήδη νοσεί. Συνήθως φορείς τις ασθένειας είναι τα άγρια πτηνά αφού η ασθένεια αυτή υπάρχει μεταξύ των ελευθέρων πτηνών, σε αυτά τα πτηνά δεν είναι εμφανείς η ασθένεια.
Η ασθένεια αυτή μεταδίδετε όπως ανάφερα από τα άγρια πτηνά που εισάγουμε στα δωμάτια μας π.χ άγριες καρδερίνες, φλώρους κ.α Όπως επίσης από ποντίκια όταν αυτά εισέρχονται μέσα στα δωμάτια των πτηνών, με τα περιττώματα τους μολύνουν τα εκτροφεία μας.
Την περίοδο του χειμώνα όταν υπάρχει η φυσική εξασθένιση στον οργανισμό των πτηνών εμφανίζεται η ασθένεια αυτή.
Ακομα ο συνωστισμός, οι κακές συνθήκες διαβίωσης και οι τροφές που δεν περιέχουν κατάλληλους σπόρους οι φρέσκους σπόρους.
Τα συμπτώματα που παρουσιάζουν τα πτηνά είναι τα συνήθεις κλινικά σημάδια κατήφεια ανορθωμένο πτέρωμα, διάρροια, αφυδάτωση, καρίνιασμα-αδυνάτισμα, δύσπνοια.
Στην χρόνια μορφή τα πτηνά παρουσιάζουν νευροπαραλιτικές καταστάσεις, αστάθεια παράλυση, χωλότητα απροθυμία μετακίνησης αστάθεια.
Όταν η ασθένεια αυτή πλήξη τα πτηνά μας η θνησιμότητα είναι πολύ μεγάλη , πρέπει να χορηγούμε στα πτηνά μας αντιβιοτικά, η θεραπεία δεν έχει αποτέλεσμα εάν η νόσο έχει οξεία μορφή και επομένως και ταχεία εξέλιξη.
Συμπτώματα υπνηλία, ανορεξία, ανορθωμένο πτέρωμα, μια καλή λύση είναι η χορήγηση ενροφλοξασίνη σε δόση 140-150 mg ανά λίτρο για 5 ημέρες, επίσης καλή δράση έχει η ampicilin, amocilini κ.α
Η απολύμανση στο χώρο παίζει βασικό ρόλο και πρέπει να γίνεται πολύ συχνά ιδιαίτερα εάν δούμε τα συμπτώματα της νόσου.
Κακές συνθήκες διαβίωσης και λήψη πολυκαιρισμένη-μουχλιασμένης τροφής επιδεινώνουν την κατάσταση. Επομένως θα πρέπει να υπάρχουν άριστες συνθήκες υγιεινής στα κλουβιά στα σκεύη παροχής τροφής και πόσιμου νερού.
ΙΟΓΕΝΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Οι ασθένειες αυτές μεταφέρονται στα πτηνά μας από ιούς, κύρια μολυσματική είσοδος είναι η αναπνευστική οδός μέσο του αέρα, η μέσο παρασίτων(ακάραια). Φυσικά η μόλυνση μπορεί να γίνει μέσο κάποιου πτηνού φορέα π.χ που εισάγονται στο δωμάτιο πτηνών μας ενός άγριου ωδικού πτηνού μιας καρδερίνας. Ακομα μπορεί να μεταδοθεί μέσο μολυσμένων από κόπρανα τροφών καθώς και νερού.
Συμπτώματα: Όπως σε όλες τις ασθένειες έτσι και εδώ είναι γνωστά τα συμπτώματα ακινησία, κατήφεια, ανορθωμένο πτέρωμα, το ξεχωριστό δείγμα είναι οι κύστες πάνω στο γυμνό δέρμα του πτηνού γύρω από τους οφθαλμούς τους, στο ράμφος τους, τα άκρα τους κ.α
Θεραπευτική μέθοδος να ανταποκρίνεται σε αυτήν την ασθένεια δεν υπάρχει όσα πτηνά επιζήσουν διαθέτουν αντισώματα όμως μπορεί να είναι και φορείς της ασθένειας. Τα πτηνά υποστηρίζονται με πολυβιταμίνες και άλλα σκευάσματα που σκοπό έχουν να βοηθήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα των πτηνών. Όλα τα μέτρα λοιπόν που μπορούμε να λάβουμε έχουν προληπτικό χαρακτήρα όπως ο εμβολιασμός του πληθυσμούς μας τους θερινούς μήνες και ο ψεκασμός του χώρου με εντομοαποθητικά σκευάσματα.
ΕΥΛΟΓΙΑ-ΔΙΦΘΕΡΙΤΙΔΑ
Η ασθένεια αυτή συνήθως πλήττει της εκτροφές, κύρια είσοδος στον οργανισμό των πτηνών θεωρούνται οι τραυματισμένες επιφάνεια των πτηνών. Αυτό συμβαίνει συχνά μεταξύ των νέων πτηνών(κανιβαλισμός) είτε μεταξύ των αρσενικών πτηνών που διεκδικούν την αρχηγία. Πάνω στα τραύματα αυτά τσιμπούν τα πτηνά μολυσμένα από την νόσο παράσιτα, κουνούπια, και έτσι έπειτα μεταδίδετε από πτηνό σε πτηνό. Η νόσο αυτή έχει δερματική μορφή, γίνεται εμφανείς κυρίως στα άκρα τους και στην περιοχή γύρω από τους οφθαλμούς των πτηνών. Σε αυτές τις περιοχές βλέπουμε μια δερματική αλλοίωση μια φουσκάλα, στην περίπτωση της διφθερίτιδας έχουμε προσβολή στο αναπνευστικό σύστημα των πτηνών, σε αυτή την περίπτωση θα δούμε μέσα στο ράμφος της αλλοιώσεις που προκαλεί. Αυτή η νόσος δεν έχει θεραπευτικά μέσα αλλά κυρίως προληπτικά και σταθεροποιητικά. Χρησιμοποιούμε αντιβιοτικά ευρέου φάσματος για να καταπολεμήσουμε τις επιμολύνσεις. Τοπικά πάνω στις φουσκάλες μπορούμε να χορηγούμε αλοιφές με αντιβιοτική, αντιμυκητιακή δράση καθώς και κορτιζονούχες ουσίες. Οι εκτροφείς ωδικών πτηνών καθώς και άλλων οικόσιτων πτηνών όπως περιστεριών εμβολιάζουν τους πληθυσμούς τους κατά αυτής της ασθένειας του θερινούς μήνες. Υπάρχει ειδικό εμβόλιο και για τα καναρίνια που δυστυχώς δεν εισάγεται στην χώρα μας, ωστόσο πολλοί εκτροφείς χρησιμοποιούν το αντίστοιχο των περιστεριών. Άλλοι τοποθετούν γύρω από τα δωμάτια της εκτροφής τους βότανα που έχουν εντομοαποθητική δράση, βάζουν ψηλές σήτες στα παράθυρα ώστε να μην εισχωρούν στο χώρο τους έντομα. Μεγάλη προσοχή θέλει όταν χτυπηθεί κάποιο bird room από αυτή την νόσο, όσα από τα πτηνά επιζήσουν μπορεί να είναι φορείς της ασθένειας αυτής. Ο εμβολιασμός λοιπόν σε αυτούς του πληθυσμούς είναι απαραίτητος, γίνεται τοπικά στην κάτω πλευρά της φτερούγα των πτηνών με περόνη πάνω σε γυμνό δέρμα. Εκεί τρυπούμε σε χώρο που δεν υπάρχουν αιμοφόρα αγγεία το δέρμα για να εισχωρήσει το αδρανοποιημένο στέλεχος της νόσου στον οργανισμό του πτηνού. Έπειτα από 8-10 ημέρες ελέγχουμε την περιοχή του εμβολιασμού για να δούμε υπάρχει εξάνθημα-οζίδιο σε αυτή την περιοχή και εάν είναι επιτυχής ο εμβολιασμός. Στα περιστέρια το εμβόλιο το κάνουμε στην περιοχή του μηρού τους, αφαιρούμε μερικά φτερά από εκείνη την περιοχή και με ένα μικρό βουρτσάκι κάνουμε επάλειψη της περιοχής. Έπειτα από μερικές μέρες έχουμε εξάνθημα(κοκκινίλα) στην περιοχή αυτή.
Η κατάλληλη περίοδος εμβολιασμού είναι η αρχές του καλοκαιριού τα νέα πτηνά που πρωτοεμβολιάζουμε θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 2-3 μηνών, γίνεται επανάληψη του εμβολιασμού κάθε χρόνο την ίδια περίπου περίοδο σε όλα μας τα πτηνά.
ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
ΑΣΘΜΑ
Τα πτηνά που ζουν σε κλειστούς χώρους, κουζίνες, σαλόνια καθώς και στα bird room παρουσιάζουν αναπνευστικά προβλήματα που οφείλονται σε βακτήρια και παράσιτα.
Η πιο κοινή ασθένεια που προσβάλει τα καναρίνια αλλά και τα υπόλοιπα ωδικά πτηνά είναι το λεγόμενο άσθμα, το πτηνό που νοσεί σταματά το κελάηδισμα, έχει επικρατήσει η ονομασία αυτή μεταξύ των φίλων των ωδικών πτηνών κυρίως γιατί τα πτηνά αυτά παράγουν έναν έντονο συριγμό κατά την αναπνοή τους.
ΒΑΚΤΗΡΙΑ
Τα πτηνά προσπαθούν να αναπνεύσουν και να αποβάλουν τα παράσιτα που υπάρχουν στους πνεύμονες και στην τραχεία τους. Σαν θεραπεία χορηγούμε μια σταγόνα διαλύματος ιβερμεκτίνης μαζί με αντιβίωση.
Μόλυνση από βακτήρια στα πτηνά είναι πολύ συχνή, τα πτηνά παρουσιάζουν αναπνευστική δυσφορία και επιπεφυκίτιδα
Μερικές δραστικές ουσίες για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος είναι αμπικυλλίνη, δοξυκυκλίνη και πολλές άλλες.
ΠΑΡΑΣΙΤΑ
Τα οικόσιτα πτηνά συντροφιάς ταλαιπωρούνται και από παράσιτα του αναπνευστικού, το ακάραιο sternostoma thacheacolum είναι υπεύθυνο για αυτή την πάθηση χτυπά στην τραχεία και στους αεροφόρους σάκους των πτηνών. Τα αρσενικά πτηνά σταματούν το κελάηδισμα, έχουν δύσπνοια και χτυπούν πάνω στα κλαδάκια την ουρά τους. Σε πιο προχωρημένο στάδιο το πτηνό έχει το ράμφος του ανοιχτό και ακούγεται από μερικά μέτρα μακριά ο συριγμός του. Όπως οι περισσότερες ασθένειες έτσι και αυτή εμφανίζεται συνήθως στους χώρους εκτροφής. Η θεραπεία που χορηγούμε στα πτηνά μας είναι ιβερμεκτίνη μια σταγόνα ενσταλάζουμε από το διάλυμα στο στόμα του πτηνού που νοσεί. Εναλλακτικά μπορούμε να στάξουμε μια σταγόνα ιβερμεκτίνη ανάμεσα στις φτερούγες του πτηνού, η θεραπεία επαναλαμβάνεται μετά από μια εβδομάδα και σε μερικές περιπτώσεις επαναλαμβάνουμε μέχρι και 4 φορές. Μαζί χορηγούμε πολυβιταμίνες και μια γενική αντιβίωση όπως σουλφομεθοξαζόλη
ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΤΗΝΩΝ ΣΥΝΤΡΟΦΙΑΣ & ΕΚΤΡΟΦΕΙΟΥ
Τα ωδικά πτηνά(καναρίνια-καρδερίνες) διαθέτουν βάρος από 18 έως 38 γραμμάρια και καρδιακούς παλμούς από 550 μέχρι και 1000 παλμούς μπορεί να ανέβουν οι παλμοί τους σε περιόδους έντονου στρες, φόβου, μεταφοράς κ.αΈχουν αναπνοές 96 με 144, θερμοκρασία σώματος 40-42 Κελσίου, η διάρκεια της ζωής τους εξαρτάται από τους κανόνες υγιεινής , συνθήκες διαβίωσης, διατροφή, έτσι μπορεί να φτάσει ένα καλό συντηρημένο καναρίνι και τα 15 έτη Τα πτηνά διατηρούνται είτε μεμονωμένα σε ξεχωριστά κλουβιά, είτε μέσα σε μεγάλα κλουβιά(κλούβες) πολλά μαζί, σε εξωτερικούς η εσωτερικούς χώρους.
Στον ευρωπαϊκό χώρο όλα σχεδόν τα πτηνά εκτρέφονται αποκλειστικά σε εσωτερικούς χώρους, γι αυτό όταν εισάγονται στην χώρα μας αντιμετωπίζουν ορισμένα από αυτά εξ αρχής και άλλα μετά από λίγο καιρό έντονα αναπνευστικά προβλήματα.
Τα πτηνά καλούνται να ζήσουν μέσα σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες διαβίωσης κλιματολογικές, θερμοκρασία, διάρκεια ημέρας, χώρος κ.α
Ο πληθυσμός στα κοινόβια κλουβιά πρέπει να είναι περιορισμένος διοτι δημιουργεί στρες στα πιο αδύναμα πτηνά , επομένως απαρχές ασθενειών , κανιβαλισμό, συναγωνισμό για την κυριαρχία στο χώρο μεταξύ των αρσενικών πτηνών με άσχημα πολλές φορές αποτελέσματα.
Ο κατάλληλος χώρος αναπαραγωγής για ένα ζευγάρι κοινά καναρίνια είναι 40Χ40Χ40, για μεγαλόσωμες ράτσες και άγρια ωδικά πτηνά λίγο μεγαλύτερο κλουβί 50Χ40Χ40. Η αναπαραγωγική περίοδο στην χώρα μας ξεκινά από τα τέλη του Μαρτίου, όμως πολλοί εκτροφείς ξεκινούν πολύ νωρίτερα διοτι αναπαράγουν τα πτηνά τους σε εσωτερικούς χώρους(Ιανουάριο-Φεβρουάριο).
Βασικό ρόλο στην επιτυχημένη αναπαραγωγή περίοδο, με τα επιθυμητά αποτελέσματα παίζει η καθαριότητα, ο χώρος, το μόνοιασμα του ζευγαριού-αποδοχή συντρόφου και η διάρκεια της ημέρας(πρόσθετος φωτισμός στο χώρο εκτροφής).
Τα αρσενικά πτηνά θα πρέπει να είναι μεγαλύτερα των 10 μηνών έτσι ώστε το σπέρμα τους να είναι δυνατό και γόνιμο. Οι θηλυκές κανάρες που θα χρησιμοποιήσουμε να έχουν ηλικία μεγαλύτερη των 8 μηνών έτσι ώστε να είναι αρκετά αναπτυγμένες για να μην παρατηρούμε φαινόμενα σαν την δυστοκία.
Συνήθως αρχάριοι εκτροφείς βάζουν τα ζευγάρια τους σε κλουβιά αναπαραγωγής με ένα διαχωριστικό σύρμα στην μέση. Όταν δουν να ταΐζει το αρσενικό μέσα από το σύρμα το θηλυκό, θεωρούν ότι είναι έτοιμα τα πτηνά για αναπαραγωγή, έχει μονιάσει το ζευγάρι και θα πρέπει να απομακρύνεται το διαχωριστικό σύρμα.
Όμως αυτός είναι ένας τρόπος για νέα πτηνά που ζευγαρώνουν για πρώτη φορά και εκτροφείς δίχως μεγάλη πείρα.
Ένας εύκολος τρόπος που μπορείτε να ακολουθήσετε ώστε να έχετε καλά αποτελέσματα είναι ο εξής.
Βάζουμε στα κλουβιά αναπαραγωγής πρώτα τα θηλυκά πτηνά ,ιδανικό είναι να κρεμάμε μπροστά από αυτά τα κλουβιά τα αρσενικά σε ξεχωριστά κλουβιά, ένα δεν είναι εφικτό κάπου εκεί κοντά να υπάρχουν τα αρσενικά η ένα αρσενικό πτηνό. Ακούγοντας τις φωνές τους τα θηλυκά, το ερωτικό κάλεσμα δηλαδή των αρσενικών, πυρώνουν(σεξουαλική ωριμότητα). Μετά από μερικές μέρες χορηγούμε στα θηλυκά υλικά για την κατασκευή της φωλιάς(νήμα). Λίγο πριν ολοκλήρωση την φωλιά ρίχνουμε μέσα αργά το απόγευμα το αρσενικό πτηνό. Το επόμενο πρωινό τα πτηνά ξυπνούν μαζί και ζευγαρώνουν. Μετά από μια δυο ώρες αποσύρουμε το αρσενικό πτηνό και το ρίχνουμε πάλι στην ίδια θηλυκιά το επόμενο πρωινό, έπειτα από το τρίτο αυγό αφήνουμε τα πτηνά μαζί. Βέλγοι εκτροφείς μου έχουν πει ότι με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουμε να παίρνουμε περισσότερα αρσενικά πτηνά σε κάθε γέννα.
Τα υλικά που χρησιμοποιούμε θα πρέπει να είναι από μαλακές ίνες όχι πλαστικά υλικά διοτι συχνά μπερδεύονται στα πόδια των πτηνών. Αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την αποκοπή ενός δάχτυλου, η ολόκληρου του άκρου τους.
Η σεξουαλική επαφή μεταξύ των δυο πτηνών διαρκή μερικά δευτερόλεπτα, όταν το θηλυκό πτηνό κάθετε με κατεβασμένη την ουρά στο κλαδί, το αρσενικό υπερίπταται από επάνω του και συνουσιάζονται(βάτεμα).
Τα θηλυκά γεννούν 4-6 αυγά, ένα κάθε ημέρα συνήθως σπάνια δύο την ίδια ημέρα, τα πτηνά γενούν τα αυγά τους κάθε νωρίς το πρωί.Τα θηλυκά μπορούν να γεννούν και να επωάζουν δυο με τρεις φορές κάθε αναπαραγωγική περίοδο, φυσικά το μεγάλωμα των νεοσσών είναι ένα πολύ δύσκολο και κουραστικό έργο και το αναλαμβάνουν και οι δυο γονείς. Επομένως καλό είναι για να μην εξασθενεί ο οργανισμό τους να χωρίζουμε τα ζευγάρια μας έπειτα από δυο η τρεις το πολύ γέννες.
Τα μικρά βγαίνουν από τα αυγά έπειτα από 13-14 ημέρες επώασης , εάν η θερμοκρασία στο χώρο μας είναι χαμηλή μπορεί να παραταθεί η εκκόλαψη με μια η δυο ημέρες το πολύ.
Οι έμπειροι εκτροφείς αντικαθιστούν τα αυγά που γεννούν κάθε πρωί τα πτηνά με πλαστικά αυγά, μαζεύουν τα αυγά για να τα τοποθετήσουν όλα μαζί στην φωλιά ώστε να εκκολαφθούν συχρόνος.
Τα αυγά που παίρνουμε από τα ζευγάρια μας τα τοποθετούμε σε ειδικές θήκες, μακριά από τον ήλιο, γενικά από πολύ υψηλές η χαμηλές θερμοκρασίες, κατάλληλη είναι η θερμοκρασία δωματίου.
Όταν το θηλυκό πτηνό γεννήσει το τρίτο αυγό του τοποθετούμε και τα υπόλοιπα στην φωλιά.
Τα μικρά πτηνά έπειτα από 20-25 ημέρες είναι έτοιμα για τον απογαλακτισμό τους, επομένως τα διαχωρίζουμε από τους γεννήτορες τους(γονείς τους).
Τους χορηγούμε βέβαια για ένα διάστημα μια μαλακιά τροφή(αυγοτροφή), σπασμένους σπόρους, βλαστομένους σπόρους, έτσι ώστε να μπορέσουν να τους αφομοιώσουν, να τους απορροφήσει ο οργανισμό τους, το στομάχι τους.
Όλα τα πτηνά χρειάζεται να καταναλώνουν ένα ποσοστό 25% με 30% του συνολικού τους βάρους, και πίνουν νερό περίπου 250 με 300 ml ανά kg γραμμάριο σωματικού βάρους.
Τα σπόρια είναι η βασική τροφή των καναρινιών και των άγριων ωδικών πτηνών , τα πτηνά αυτά είναι σποροφάγα, όμως δεν πρέπει να διατρέφονται μονοδιάστατα από σπόρους, διοτι θα υπάρχει πρόβλημα στην ανάπτυξη, στην αναπαραγωγή, στην εμφάνιση τους, από έλλειψη θρεπτικών ουσιών.
Η έλλειψη λυσίνη, Ca, P, Na, ,Fe ιωδίου και των βιταμινών A, B , D, E, K δημιουργεί πολλά προβλήματα στα πτηνά. Η διατροφή λοιπόν παίζει τον σημαντικότερο ρόλο για την καλή υγεία τους, μια ισορροπημένη, σωστή διατροφή τα προστατεύει από μολύνσεις, από βακτήρια(κολοβακτηρίδια, ακάραια, εντεροβακτηρίδια, μύκητες κ.α Μια εύκολη λύση για χορήγηση διατροφικών συμπληρωμάτων που είναι απαραίτητα στον οργανισμό τους, είναι η μαλακιά τροφή που χορηγούμε στα πτηνά μας και έχει σαν βάση το αυγό, η λεγόμενη αυγοτροφή. Στην έτοιμη αυγοτροφή του εμπορίου δεν χρησιμοποιούν το ασπράδι αλλά μόνο την λέκιθο(κροκό) άλλα συστατικά που περιέχει είναι, σκόνη γάλακτος, μαγιά μπύρας, βιταμίνες, μέλι, σόγια, και μερικούς σπόρους όπως νίζερ, κανναβούρι κ.α Το ποσοστό πρωτεϊνών που περιέχει μια αυγοτροφή έτοιμη του εμπορίου είναι 16% περίπου, σήμερα πολλές εταιρίες βάζουν συμπληρωματικά και προβιοτικά μέσα σε αυτές. Όταν όμως αυτές χρησιμοποιούνται την εποχή της αναπαραγωγής για να ταΐζουμε τους νεοσσούς θα πρέπει να περιέχει μια αυγοτροφή αναπαραγωγής περιέχει μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης 22%. Ακομα μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης χρειάζονται τα άγρια ωδικά πτηνά, γι' αυτό χρησιμοποιούμε σκουλήκια που περιέχουν υψηλότερο ποσοστό πρωτεΐνης. Το βρασμένο αυγό περιέχει βιταμίνες Α, όλες του συμπλέγματος της Β ,D, E φολικό οξύ. Τις βιταμίνες Α, D, E, τις συναντάμε στον κρόκο του αυγού, τις βιταμίνες τις οικογένειας B στο ασπράδι. Στα πτηνά χορηγούμε τριμμένα και τα τσόφλια των αυγών που περιέχουν ασβέστιο απαραίτητο στα πτηνά συντροφιάς. Επίσης περιέχουν σίδηρο, φώσφορο, ιώδιο, ψευδάργυρο, κάλιο. Κάθε αυγό περιέχει μόνο 5 γραμμάρια λίπους καθώς και λίγες θερμίδες, 12 % υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη και 75 % νερό. 11% λίπος κορεσμένα, μονοακόρεστα, πολυακόρεστα. Ένα αυγό περιέχει μέσο αυγό 11% κέλυφος, 58% ασπράδι και 31% κρόκο.
Οι σπόροι που συμπεριλαμβάνουν το καθημερινό σιτηρέσιο των πτηνών περιέχουν χαμηλό ποσοστό πρωτεϊνών 10%. Ακομα μεγαλύτερο ποσοστό περιέχουν οι τροφές pellets, κροκέτες, που σήμερα υπάρχουν στο εμπόριο για τα οικόσιτα πτηνά.Μεγάλο ποσοστό πρωτεΐνης αλλά και λίπους περιέχουν οι ελαιούχοι σπόροι 25% το κανναβούρι, ο ηλιόσπορος όμως δεν μπορεί να απορροφηθεί από τον οργανισμό τους. Σπόροι στους οποίους μπορούμε να βρούμε μεγάλο ποσοστό λίπους είναι το κανναβούρι, το σουσάμι, ο κολοκυθόσπορος, το νίζερ, ο λιναρόσπορος 33% με 60%.
Μερικές τροφές όπως το αυγό, ο λιναρόσπορος κ.α επηρεάζουν το χρώμα τον φτερών όταν χορηγούνται την περίοδο της πτερόρροιας.
Τα πτηνά έχουν την ικανότητα να μετατρέπουν την ξανθοφύλλη σε κίτρινο χρώμα στα φτερά των πτηνών, μερικές τροφές που επηρεάζουν το χρώμα των πτηνών είναι το κόκκινο γλυκό πιπέρι περιέχει καροτένια, τα φύλλα από τα παντζάρια, οι κόκκινες πιπεριές. Επομένως η χορήγηση αυτών των τροφών κατά την διάρκεια της πτερόρροιας αυξάνει τον κίτρινο η κόκκινο χρωματισμό με φυσικό τρόπο στα πτηνά. Φυσικά εκείνη την εποχή στα καναρίνια χρώματος χορηγούμε μείγμα βασικής τροφής αυξημένο σε πρωτεϊνούχους σπόρους π.χ 70% νιζερ, 20 κεχρί και 10% βρώμη η εναλλακτικά 25% κεχρί 50 % νιζερ και 25% βρώμη.
Υπάρχει μεγάλη δυνατότητα εναλλαγή στην ποσότητα, περιεκτικότητα, σπόρων στο καθημερινό σιτηρέσιο των πτηνών, ανάλογα πάντα την εποχή της κλιματολογικές συνθήκες και τις ανάγκες τις κάθε φυλή πτηνών.
Κάθε ημέρα καλό είναι να επιτηρούμε τα πτηνά μας για να βλέπουμε σε τι κατάσταση είναι, μερικά σημεία που πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα είναι:
1)Η κατάσταση του φτερώματος τους π.χ ανορθωμένο πτέρωμα
2) Η ουρά τους εάν είναι στην φυσιολογική θέση στάση, η βλέπουμε να την χτυπά το πτηνό με έντονες κινήσεις στα κλαδιά στήριξης ανασαίνοντας πολύ γρήγορα.
3) Θα πρέπει να παρατηρούμε τον τρόπο που πετάει το πτηνό μέσα στο κλουβί , ένα έχει σταθερό πέταγμα η αστάθεια-υπνηλία
4) Να κοιτούμε την περιοχή γύρω από τα μάτια τους εάν είναι καθαρή καθώς και αυτή των άκρων τους.
5) Τέλος θα πρέπει ανά σύντομο χρονικό διάστημα να πιάνουμε τα πτηνά μας και να τα ψηλαφούμε έτσι ώστε να δούμε ένα υπάρχουν τυχόν αλλοιώσεις στην δερματική επιφάνεια τους, εάν έχουμε κάποιον όγκο στο σώμα τους, ένα θλαστικό τραύμα η παράδειγμα ένα έχουν αδυνατίσει(καρίνιασμα), η έχουν εξόγκωση της κοιλιά τους.
Ένα πτηνό από μόνο του θα μας δείξει τα κλινικά σημάδια της ασθένειας που πάσχει ίσως μόνο στο τελευταίο και συνήθως σε αρκετά προχωρημένο στάδιο, γι'αυτό η πρόληψη είναι πολύ σημαντική καθώς και τα πρώτα έκδηλα σημάδια ανορεξίας, ανησυχίας και αλλαγή χρώματος στα κόπρανα των πτηνών.
Συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φίλοι των ωδικών πτηνών, μερικά προβλήματα είναι τα εξής:
1)Αναπνευστικά προβλήματα ιδιαίτερα στα καναρίνια
2)Προσβολή από ακάραια
3)Άσχημη κατάσταση του φτερώματος(αποχρωματισμός)
4)Διακοπή του κελαηδίσματος στα αρσενικά πτηνά
5)Ποδάγρα στα άκρα των πτηνών
6)Σημάδια κόπωσης και ασθένειας των πτηνών, να κάθεται δηλαδή το πτηνό νυσταλέο στο κλαδί η στο πάτωμα του κλουβιού
Το κάθε ένα πρόβλημα από αυτό θα πρέπει να το αντιμετωπίσετε με την συμβολή ενός ειδικού κτηνίατρου, πτηνίατρου, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό.
Ας δούμε όμως ένα τα παραπάνω συχνά φαινόμενα που εμφανίζονται στα οικόσιτα πτηνά συντροφιάς.
Η διακοπή το σταμάτημα του κελαηδίσματος συνήθως εμφανίζεται την εποχή της πτερόρροιας, αυτήν την εποχή συρρικνώνονται οι αδένες των αρσενικών και διαστέλλονται κάποιες άλλες λειτουργίες, διεργασίες τους ώστε τα πτηνά να έχουν την δύναμη, την φυσική κατάσταση να αντεπεξέρθουν σε αυτήν την πολύ επίπονη περίοδο.
Ακομα υπάρχει περίπτωση να πάσχει κάποιο πτηνό από έλλειψη τεστοστερόνης, σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν να χορηγούμε τεστοστερόνη 100mg σε 30 ml νερού και μετά από αυτό το διάλυμα περνούμε με ένα σταγονόμετρο 10 σταγόνες και της ρίχνουμε μέσα σε μια μικρή ποτίστρα 30-50 ml. Κάθε μέρα θα πρέπει να αλλάζουμε το νερό και να συνεχίσουμε αδιάκοπα την θεραπεία από 5 ημέρες στα πιο ήπια περιστατικά έως 10 ημέρες σε σοβαρά περιστατικά. Στο Βέλγιο σε σεμινάριο που παρακολούθησα χορηγούσαν τεστοστερόνη πριν την αναπαραγωγική περίοδο σε όλα τα αρσενικά πτηνά για ενδυνάμωση του σπέρματος, αύξηση της προθυμία στο κελάηδισμα κ.α ακομα χορηγούν και νευρομπιόν για τόνωση του οργανισμού σε εξασθενημένα πτηνά. Σε πολλά πτηνά είδα οι κτηνίατροι να κάνουν ενέσεις στο στήθος τους, ακομα και σε μικρά πτηνά όπως σε καναρίνια. Θα πρέπει λοιπόν και εμείς εδώ στην χώρα μας να συμβουλευόμαστε τους ειδικούς, έτσι ώστε να έχουμε την επιστημονική βοήθεια στην ενασχόληση μας.
Επομένως η αγωγή που θα πρέπει να ακολουθήσουμε είναι ανάλογη προς την αιτία που θα προκαλέσει το πρόβλημα. Μια θεραπεία στην τύχη δημιουργεί επιπλέον προβλήματα και δεν βοήθα το πάσχον πτηνό. Άλλη αιτία είναι η μέτρια έως πολύ κακή διατροφή που συχνά χρησιμοποιούμε στα πτηνά μας. Αγοράζοντας από το pet-shop της γειτονιά μας ένα κιλό βασική τροφή(κελαηδίνη) θεωρούμε ότι έχουμε λύση το πρόβλημα της διατροφής των πτηνών μας. Οι κάτοχοι πτηνών συντροφιάς σπανίως ενασχολούνται με αυτό το σημαντικό ζήτημα και της παραμέτρους που έχει η αγορά της τροφής. Όπως η ποιότητα της, δεν φτάνει μόνο να είναι φτηνή για να την αγοράσουμε, αλλά πρέπει να είναι φρέσκια και καθαρή, εάν έχει την σωστή περιεκτικότητα σε σπόρους, εάν είναι δηλαδή κατάλληλη για την σίτιση του δικό μας πτηνού κ.α Δυστυχώς όμως τα προβλήματα εμφανίζονται έπειτα από κάποιους μήνες και δεν πάει στο μυαλό μας ότι κάτι δεν πάει καλά με την διατροφή που χορηγούμε. Θα πρέπει τότε να αλλάξουμε την βασική τροφή με άλλη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, με την χορήγηση διατροφικών συμπληρωμάτων, πολυβιταμινούχων σκευασμάτων κ.α
Τα αρσενικά πτηνά συχνά σταματούν το κελάηδισμα διοτι αντιμετωπίζουν προβλήματα με το αναπνευστικό τους σύστημα. Αυτά τα πτηνά συνήθως προσβάλλονται από ακάραια της τραχείας. Οι εκτροφείς από άγνοια για την πάθηση αυτήν την ονομάζουν άσμα. Θα πρέπει να χορηγούμε στα πτηνά ιβερμεκτίνη, ανάλογα με το μέγεθος της προσβολής είναι και η διάρκεια της θεραπείας .Μερικές φορές είναι αναγκαία και η χρήση αντιβιοτικών σκευασμάτων.
Συνήθως τα αναπνευστικά προβλήματα προέρχονται από προσβολές παρασίτων η πιο συχνή(ακάραια της τραχείας), από ιούς και βακτήρια.
Θα δείτε αυτά τα πτηνά να προσπαθούν να αποβάλουν από το στόματος αυτά τα ακάραια, το ακάραιο αυτό ονομάζεται επιστημονικά stern stoma tracheacolum ακάραιο της τραχείας. Εγκαθίσταται στους αεροφόρους σάκους και στην τραχεία.
Τα πτηνά παρουσιάζουν δύσπνοια , συριγμό ένα ήχο που κάνουν σαν να σφυρίζουν αναπνέουν βαριά-έντονη δύσπνοια εξ σου και η ονομασία της ασθένειας αυτής από τους εκτροφείς άσμα. Ακομα θα δούμε να χτυπούν στα κλαδιά την ουρά τους νευρικά, πολλές φορές ακούμε την αναπνοή τους από μερικά μέτρα μακριά.
Αυτή η νόσο σπάνια εκδηλώνεται σε μεμονωμένα πτηνά που ζουν σε εξωτερικούς χώρους, συνήθως πλήττει τα δωμάτια πτηνών και πτηνά που συνωστίζονται σε μικρούς χώρους. Στα πτηνά εκτός από αντιβιοτικά χορηγούμε ιβερμεκτίνη, μια σταγόνα διαλύματος στο στόμα του πτηνού, η εναλλακτικά μεταξύ των φτερούγων πάνω σε γυμνό δέρμα μια φορά την εβδομάδα επί 2-3 εβδομάδες. Συνήθως μαζί χορηγούμε αντιβίωση(σουλφομεθοξαζόλη) για να προλάβουμε τυχόν επιπλοκές.
Εάν δούμε το πτηνό μας μην μπορεί να σταθεροποιηθεί στα κλαδάκια του και να παραμένει στο πάτωμα του κλουβιού, σίγουρα το πτηνό μας πάσχει από κάποια ασθένεια. Εάν κοιτάξουμε στην περιοχή της κοιλιάς τους θα δούμε να είναι διογκωμένη, αυτό το φαινόμενο συνήθως προκαλείται από σαλμονέλλωση, από νεφρική δυσλειτουργία. Εάν αντιμετωπίζουμε προβλήμα από μύκητες βλεπουμε στο πατωμα του κλουβιού στις άκρα τους να υπάρχει ανάπτυξη μούχλας δίπλα στις κουτσουλιές, από χλαμυδίωση, η από νεοπλασίες κ.α
Τα προβλήματα των άκρων είναι πολύ συχνά όπως ποδάγρα, σηψαιμίες, αρθρίτιδες, τα περισσότερα προβλήματα προέρχονται από τα κλαδάκια των κλουβιών. Είτε δεν έχουν το σωστό μέγεθος είτε δεν είναι κατασκευασμένες από το σωστό υλικό έτσι δημιουργούνται δυσμορφίες. Επίσης σοβαρό ρόλο παίζει και η υγιεινή, η καθαριότητα. Από βρώμικα κλαδάκια με κουτσουλιές εισέρχονται στον οργανισμό τον πτηνών κοκκίδια, η νόσο των άκρων( χλαμυδια κ.α )
Μια αντιβίωση ευρέου φάσματος αρχικά θα πρέπει να χορηγείται στα πτηνά μαζί με κορτιζονούχες αλοιφές . Τα ακάραια-παράσιτα όπως Knemidoptes(ψώρα) προσβάλουν τα άκρα των πτηνών, συνήθως παρουσιάζονται σαν άσπρες κρούστες να κρεμιούνται από τα πόδια των πτηνών , στα πτηνά με αυτό το πρόβλημα χορηγούμε ιβερμεκτίνη. Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα πτηνά μεγάλης ηλικίας κυρίως 2-3 ετών είναι η κερατινοποίηση των άκρων, συνήθως, αυτό οφείλεται στην έλλειψη της βιταμίνη Α, η σε μύκητες. Βλέπουμε μια ανασήκωσει του δέρματος, τα λέπια των ποδιών, σαν να φουσκώνει το δέρμα τους, αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την περίσφιξη του δαχτυλιδιού στο πόδι τους και έχει σαν αποτέλεσμα να προκαλείται γάγγραινα. Το πτηνό χάνει το πόδι του από σηψαιμία, αρχικά μαυρίζει και έπειτα πέφτει. Φυσικά εάν αυτό φέρει δαχτυλίδι σήμανσης, διοτι πολλοί εκτροφείς δεν τα χρησιμοποιούν ώστε να μην αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα.
Ένα συνηθισμένο φαινόμενο του θερινούς μήνες σε όλα τα οικόσιτα πτηνά είναι η πτερόρροια, όλα τα πτηνά αντικαθιστούν το πτέρωμα τους, είναι μια διαδικασία ιδιαίτερα επίπονη για τα πτηνά Διαρκεί ένα με ενάμιση μήνα, μπορούμε να μειώσουμε την περίοδο της ελαττώνοντας τον φωτισμό, δηλαδή την διάρκεια της ημέρας. Τα περισσότερα ωδικά πτηνά σταματούν αναστέλλουν μερικές από της λειτουργίες τους αυτήν την περίοδο π.χ σταματούν το κελάηδισμα, διοτι συρρικνώνονται μερικοί αδένες τους που είναι υπεύθυνη για αυτήν την λειτουργία. Για να ανεβάσουμε τα πτηνά χορηγούμε πολυβιταμινούχα σκευάσματα , αμινοξέα και ενισχύουμε την τροφή τους σε πρωτεΐνες. Ένα άλλο συχνό φαινόμενο είναι η αλωπεκία στον τριχωτό της κεφαλής τους, η σε άλλα μέρη τους σώματος τους. Όπως συμβαίνει και σε μας αυτό οφείλεται στην κληρονομικότητα, στο στρες, στην έλλειψη τεστοστερόνης, από μυκητίαση και έλλειψη κάποιων ορμονών. Χρησιμοποιούμε ανάλογα με το πρόβλημα την κατάλληλη αγωγή, όπως πολυβιταμίνες, αντιμυκητιακές αλοιφές, τεστοστερόνη κ.α
Ένα άλλο πρόβλημα που παρατηρείται συχνά στα ανήλικα πτηνά που συνωστίζονται σε μικρούς χώρους(κλουβιά) είναι το ράμφισμα του φτερώματος.
Βλέπουμε δηλαδή να τσιμπά την ουρά η τα κινητήρια φτερά το ένα του άλλου, αυτό έχει σαν συνέπεια την απώλεια φτερών, την αιμορραγία και σε μερικές περιπτώσεις το θάνατο στα πιο αδύναμα πτηνά. Όταν γεύονται τα πτηνά από τα αιμοθυλάκια τις ρίζας του φτερού το αίμα μαζί με τα άλλα θρεπτικά συστατικά δεν σταματούν το ράμφισμα. Τους μένει η συνήθεια και η αιμορραγία συνεχίζεται καθημερινά με αποτέλεσμα στα πιο αδύναμα πτηνά το μοιραίο κάποια στιγμή να είναι αναποφθεκτο, επίσης μερικές φορές θα δούμε να ραμφίζουν τα πτηνά και τα δικά τους τα φτερά. Μια αιτία που άλλοι την παραδέχονται και άλλοι όχι είναι η έλλειψη σίδηρου και ιχνοστοιχείων, αυτά περιέχονται σαν συστατικά στα αιμοθυλάκια και έτσι τα πτηνά προσλαμβάνουν της χρήσιμες ουσίες από την ρίζα του φτερώματος τους. Μια λύση είναι η χορήγηση σιδήρου στο νερό των πτηνών, προσοχή όμως στην δοσολογία. Ακομα επειδή είναι πολύ πικρό θα πρέπει να αφαιρούμαι το καθαρό νερό για μερικές ώρες, οπότε τα πτηνά διψασμένα θα πιουν το νερό με το σίδηρο. Άλλοι εκτροφείς υποστηρίζουν το ράμφισμα ότι είναι εκδήλωση ιεραρχίας, κυριαρχίας στον χώρο.
Σε μερικές ράτσες πτηνών με πυκνό φτέρωμα όπως τα νόργουιτς, τα γκλόστερ, τα σγουρά καναρίνια παρατηρείται το φαινόμενο τον όγκων, κύστες- αλλοιώσεις στις φτερούγες, στην ουρά, στην πλάτη των πτηνών. Η αντιμετώπιση αυτού το προβλήματος το οποίο έχει κληρονομική προδιάθεση γίνεται με την αφαίρεση των όγκων αυτών από κτηνίατρο με χειρουργική επέμβαση.
Τα παράσιτα-ακάραια προσβάλουν συχνά τα πτηνά, τα πιο κοινά είναι τα κόκκινα ακάραια και το λευκό ακάρι. Το κόκκινο ακαρί μπορεί να προκαλέσει και τον θάνατο στα πτηνά, είναι πολύ επικίνδυνο διοτι απομυζεί τα πτηνά, πίνει το αίμα τους και αυτά μετά από μερικές μέρες πεθαίνουν από αναιμία. Αυτά τα παράσιτα κρύβονται στα κλαδάκια στήριξης των πτηνών, κάτω από τις φωλιές και γενικά σε κρυφά μέρη και στις σχισμές των κλουβιών, από όπου τις νυχτερινές ώρες επιτίθενται στα πτηνά. Το λευκό ακάρι κρύβεται μέσα στο σώμα του πτηνού και προκαλεί την λεγόμενη πάθηση φτεροκόπο, χορηγούμε στα πτηνά ιβερμεκτίνη σε διάλυμα η ψεκάζουμε με τα γνωστά εντομοκτόνα.
ΑΛΛΑ ΣΥΧΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗ ΑΥΓΟΥ-ΔΥΣΤΟΚΙΑ
Τα θηλυκά πτηνά μερικές φορές δυσκολεύονται να γεννήσουν τα αυγά τους, παθαίνουν παρακράτηση για έναν από τους παρακάτω λόγους
-
Τα θηλυκά πτηνά βρίσκονται σε ηλικία μικρότερη των 8 μηνών
-
Πάσχουν από κάποιου είδους μόλυνσης π.χ κολοβακίλλωση
-
Έλλειψη ασβεστίου παραγωγή αυγού με πολύ μαλακό κέλυφος
-
Κακή διατροφή έλλειψη βιταμινών και ιχνοστοιχείων
-
Μικροί χώροι πτήσεις που έχουν σαν αποτέλεσμα την κακή φυσική κατάσταση των πτηνών.
-
Πολύ χαμηλή θερμοκρασία στο δωμάτιο διατήρησης τους.
Ανάλογα λοιπόν με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το κάθε πτηνό θα πρέπει άμεσα να χορηγήσουμε την ενδεδειγμένη λύση.
Σαν γενική χρήση βάζουμε το πτηνό σε Θέρμο χώρο με θερμοκρασία γύρω στους 30 Κελσίου, με μια μικρή σύριγγα χορηγούμε γλυκονικό ασβέστιο στην περιοχή της αμάρας. Μια αλλη λύση που χρησιμοποιούν οι εκτροφείς των οικόσιτων πτηνών είναι η εξής: Γεμίζουμε ένα μικρό κουτάλι του γλυκού λάδι, το ζεσταίνουμε λιγάκι κάτω φωτιά π.χ ενός κεριού. Με την βοήθεια μια μικρής σύριγγα το ενσταλάζουμε στην περιοχή της αμάρας, το χλιαρό λάδι για να βοηθήσουμε το πτηνό να αποκολλήσει από τα εσωτερικά τοιχώματα του το αυγό. Άλλη εμπειρική μέθοδο θέλει να βάζουμε το πτηνό κάτω από νερό που βράζει, οι υδρατμοί που παράγονται βοηθούν μαζί με το μασάζ που κάνουμε τοπικά να ξεκολλήσει το αυγό.
Επίσης θα πρέπει να χορηγούμε και πολυβιταμινούχα σκευάσματα.
Ένα άλλο πρόβλημα είναι η πτερόρροιας, άλλες φορές είναι φυσιολογική δηλαδή την γνώριμη εποχή και άλλες φορές οφείλεται σε διαφόρους παράγοντες. Στην φυσιολογική απλά χορηγούμε πολυβιταμίνες για την φυσική ενίσχυση του οργανισμού τους. Στις άλλες περιπτώσεις αντιμετωπίζουμε τα τυχόν παθολογικά η ψυχολογικά αίτια που την δημιουργούν.
ΠΑΠΑΓΑΛΟΙ-ΨΙΤΤΑΚΟΕΙΔΗ
Όμως σε μερικές φυλές πτηνών όπως τα ψιττακοειδή έχουμε αυξημένη την τάση να δαγκώνουν και να αποβάλουν το πτέρωμα τους. Πολλές φορές τραυματίζουν τους θύλακες των φτερών τους από αυτήν την μανία τους. Το πρόβλημα αυτό οφείλεται τις περισσότερες φορές στο έντονο στρές που νιώθουν αυτά τα πτηνά, λόγω π.χ της μοναξιάς. Μερικές φορές το θέαμα που αντικρίζουμε είναι φρικιαστικό βλέπουμε μεγάλες περιοχές του σώματος τους να είναι εντελώς γυμνές από φτερά, καμία φορά βλέπουμε το εντελώς κωμικό να είναι να είναι ολόγυμνο, μαδημένο το πτηνό από φτερά σαν κοτόπουλο. Τα αιτία που προκαλούν αυτό το πρόβλημα είναι εκτός από ψυχολογικά και παθολογικά, είναι παράσιτα, οι αλλεργίες που τους προκαλούν έντονο ερεθισμό, αυτή η φαγούρα προδιαθέτουν τους παπαγάλους να τσιμπούν το δέρμα τους, το φτέρωμα τους. Επίσης η έλλειψη τεστοστερόνης, διατροφικά προβλήματα, τα λεγόμενα giardia που είναι παράσιτα πολύ ενοχλητικά , ο σταφυλόκοκκος, έλλειψη ορμονών και ιχνοστοιχείων κ.α
Όταν έχουμε μεγάλους κυρίως παπαγάλους απομονωμένους σε κάποιο δωμάτιο μας , η από τον μη σωστό εγληματισμο τους στον νέο χώρο. Ακομα μπορεί να προέρθει η πτερόρροια από φόβο, τρομάζουν, όταν νιώθουν ανασφάλεια στον νέο χώρο η από κάποιο τυχαίο συμβάν π.χ πέσιμο κλουβιού, χτύπημα γάτας κ.α Όλοι αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν ψυχολογικά το πτηνό.
Συνήθως τα πρώτα φτερά που τραβούν είναι αυτά από το στήθος τους και τους μηρούς τους, έπειτα αυτά της πλάτης τους και της ουράς .Όταν φτάσουν στις φτερούγες και στην ουρά που βρίσκονται η θύλακες με αιμοφόρα αγγεία τα πτηνά τότε ραμφίζουν αυτά τα σημεία με μεγαλύτερη μανία και είναι πολύ δύσκολο να τους κοπεί αυτή η συνήθεια(ειδικό σπρέι). Σωστή διάγνωση εκ όψεως για τα αίτια που προκαλούν αυτό το πρόβλημα είναι πολύ δύσκολο να γίνει με σιγουριά, γι αυτό πρέπει να γίνουν από ειδικούς κτηνιάτρους ειδικές εξετάσεις.
Μερικές λύσεις σας παρουσιάζω παρακάτω:
1)Σε αυτά τα πτηνά πολλές φορές θα δούμε να φορούν ειδικά κολάρα σαν αυτά που φορούν στους σκύλους, έτσι ώστε να μην για να μην τσιμπούν το φτέρωμα τους.
2) Ενίσχυση της διατροφή τους με πολυβιταμίνες και ιχνοστοιχεία
3) Το πτηνό χρειάζεται και ψυχολογική στήριξη όσο και να μας φαίνεται αστείο θέλει την παρέα μας και την συζήτηση μαζί μας.
4) Τις ώρες που λείπουμε να καλό είναι να έχει σαν παρέα του ένα ανοιχτό ραδιόφωνο η την τηλεόραση
5) Χορηγήσει τεστοστερόνη, ορμονών, γενικής αντιβίωση
ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΨΙΤΤΑΚΟΕΙΔΗ
ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΡΑΜΦΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΤΕΡΩΜΑΤΟΣ P.B.F.D
Είναι μια ασθένεια που έχει σχέση με το φτέρωμα του παπαγάλων, τα πτηνά χάνουν το φτέρωμα τους, δημιουργείται δυσμορφία στο ράμφος και στα νύχια των πτηνών. Θα πρέπει να ενισχύουμε τον οργανισμό των πτηνών με πολυβιταμίνες και αντιβίωση.
ΠΑΡΑΣΙΤΑ
Τα ακάραια προσβάλουν και τους παπαγάλους, γίνονται ενοχλητικά και επικίνδυνα, ιδιαίτερα το κόκκινο ακάρι, και του λευκού χρωματισμού ακάραια. Συνήθως ψεκάζουμε τους παπαγάλους με κάποιο εντομοαποθητικό σπρέι από αυτά που υπάρχουν στα pet-shop. Μια καλή λύση είναι η χορήγηση ιβερμεκτίνη.
ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ
Αυτά πτηνά είναι από τα πιο αγαπητά μεταξύ των φίλων των οικόσιτων πτηνών συντροφιάς. Υπάρχουν πολλές φυλές και κατηγορίες στις οποίες διαγωνίζονται.
Στην χώρα μας υπάρχουν περιοχές όπως η Νίκαια, η Θεσσαλονίκη ο Βόλος, και πολλές άλλες που είναι πολλοί οι εκτροφείς και οι σύλλογοι που ασχολούνται με αυτά τα πολύ όμορφα πτηνά.
Ας δούμε παρακάτω μερικές ασθένειες που πάσχουν αυτά τα πτηνά και μερικούς τρόπου αντιμετώπισης τους. Φυσικά όταν αντιμετωπίζουμε κάποιο πρόβλημα ο ειδικός που πρέπει να απευθυνθείτε είναι ο κτηνίατρος σας, εδώ απλά θα βρείτε μερικά στοιχεία και πληροφορίες περί αυτών.
ΨΕΥΔΟΠΑΝΩΛΗ-PMV
Είναι από τις πιο κοινές ασθένειες στα περιστέρια, παρουσιάζεται σαν παράλυση, η λεγόμενη μεταξύ των εκτροφέων τρέλα των περιστεριών. Το περιστέρι που πάσχει από αυτήν την ασθένεια δεν μπορεί να συγκράτηση το λαιμό του σταθερό και το κεφάλι του γέρνει προς τα πλάγια και πίσω διαγράφοντας κυκλικές κινήσεις. Βλέπουμε δηλαδή τα κλινικά συμπτώματα όπως αδυναμία κίνηση(νευροπαράλυση), διάρροια. Τα πτηνά μεταδίδουν την νόσο δια της πεπτικής οδού συχνότερα αλλά και από την αναπνευστική οδό.
Τα περιστέρια όπως και τα καναρίνια παρουσιάζουν διάρροια πράσινου χρώματος, έπειτα από μερικές μέρες νευροπαραλυτικά φαινόμενα και ανορεξία. Φυσικά την διάγνωση θα την κάνει κάποιος κτηνίατρος όμως οι έμπειροι εκτροφείς την αναγνωρίζουν πλέον από τα σημάδια της και την ξεχωρίζουν τις περισσότερες φορές από άλλες ασθένειες με κοινά συμπτώματα. Υπάρχει μόνο πρόληψη και όχι θεραπεία γι' αυτήν την ασθένεια, εμβολιάζουμε λοιπόν τα πτηνά που έχουμε μέσα στα κουμάσια(κλούβες) μας. Ο εμβολιασμός γίνεται στα περιστέρια σε ηλικία ενός μηνός περίπου, επαναλαμβάνουμε πάλι τον εμβολιασμό έπειτα από ένα μήνα και μετά κάθε χρόνο γίνεται επαναληπτικά. Το εμβόλιο είναι πολύ ισχυρό και αντιμετωπίζει επιτυχώς την ασθένεια, το κάνουμε υποδόρια την περιοχή του τράχηλου. Θα πρέπει να χορηγούμε στα ασθενούντα πτηνά, πολυβιταμίνες, όσα ζήσουν έπειτα από την προσβολή της ασθένειας θα έχουν αναπτύξει άμυνα κατά της νόσου. Τα κουμάσια πλένονται, καθαρίζονται και απολυμαίνονται σχολαστικότατα καθώς και να γίνεται και το γνωστό ασβέστωμα του χώρου.
Τα εμβόλια που θα πρέπει να γίνονται στα περιστέρια τόσο σε αυτά που πετάμε (βούτες-παπαγαλάκια), όσο και στα διακοσμητικά-επιδείξεως( βεντάλιες-ταχυδρόμους, σγουρά) είναι τα εξής:
-
Ψευδοπανώλη σε ηλικία 1 μήνα επαναλαμβάνεται έπειτα από 1 μήνα.
-
Σαλμονέλα σε ηλικία 1 με 1, 5 μήνα και επαναλαμβάνεται έπειτα από 1 μήνα
-
Ευλογία σε ηλικία 1,5 με 2 μηνών μια φορά ανά έτος.
Ο εμβολιασμός στα πιτσούνια γίνεται δυο φορές σε νεαρή ηλικία 1 έως 2 μηνών και επαναλαμβάνονται κάθε έτος. Η κατάλληλη εποχή για εμβολιασμό στα ενήλικα περιστέρια είναι η περίοδος που δεν πετούν πολύ λόγω των καιρικών συνθηκών δηλαδή των χειμώνα.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Ένα καθημερινό ισορροπημένο σιτηρέσιο είναι το θεμιτό για τα πτηνά που ζουν στην αιχμαλωσία, θα πρέπει λοιπόν να διατρέφονται με μια ισορροπημένη διατροφή η οποία θα αποτελείται από θρεπτικές ουσίες, οργανικές ύλες πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπος, βιταμίνες καθώς και ανόργανες ύλες όπως Ca, K, Fe, Cl, P, κ.α
Θα πρέπει λοιπόν ειδικότερα οι εκτροφείς να γνωρίζουν την το ποσοστό της ενέργεια που απαιτεί το είδος του πτηνού που εκτρέφουν.
Η διατροφή τους να περιέχει τις ποσότητες που απαιτούνται σε πρωτεΐνες και αμινοξέα, να προσφέρουμε λιπαρές ουσίες σε ποσοστό τόσο ώστε να καλύπτει της ανάγκες του καθημερινού διαιτολογίου
Να περιέχουν ανόργανες ουσίες, ιχνοστοιχεία για να καλύπτουν της καθημερινές ανάγκες τους
Να περιέχουν βιταμίνες που είναι απαραίτητες για την καλή υγειά των πτηνών
Η περιεκτικότητα που θα πρέπει να έχει μια ισορροπημένη διατροφή είναι ίση με 16% σε πρωτεΐνη, τουλάχιστον, 17-18 σε λιπαρές ουσίες, και γύρω στο 50% σε διάφορες άλλες ουσίες και ενέργεια ίση με το 1, 9 ανά MJ/100 gr γραμμάρια τροφής. Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην κατάσταση και στον χρωματισμό του πτερώματος των πτηνών, συνήθως 1-2 μήνες πριν την έναρξη της πτερόρροιας χορηγούμε στα καναρίνια χρώματος π.χ στα κόκκινα χρωστικές ουσίες και τον πιο έντονο χρωματισμό τους κανθαξανθίνη σε ποσότητα 0,1 gr ανά 500 γραμμάρια τροφής δηλαδή ένα γραμμάριο ανά κιλό τροφής.
Τα καναρίνια σιτίζονται με σπόρους από φυτά , βότανα της φύσης, μερικά από αυτά είναι το κανναβούρι(cannabis sativa) ο καναρινόσπορος η κεχρί( Phlaris canariensis) η βρώμη(Avena satina), του λιναριού( Linum usitatissimum), του καρδάμου (Lepidium sativum), της παπαρούνας (Pararer Rhoeas), σπόροι από κοκκινογούλια (brassica rapa), σπόρους από λάχανο( brassica oleracea),σπόρους από σπανάκι (Spanacia oleracea), του μαρουλιού (Lactuca) και από πολλούς άλλους.
Σήμερα στην ιατρική των ζωών συντροφιάς αλλά και στην διατροφή τους χρησιμοποιούμε πολλά βότανα που αποδεδειγμένα εδώ και χιλιάδες χρόνια συμβάλουν στην καλεί υγεία. Μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε με διάφορες μορφές όπως σε ξηρή μορφή τρίβοντας πάνω από τροφές, παίρνοντας τα αιθέρια έλαια, με βρασμό χορηγώντας στα πτηνά το παραγόμενο διάλυμα. Σήμερα επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι μερικά βότανα συμβάλουν στην αντοχή τον τροφών ώστε να μην αλλοιώνονται.
ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ
Η ΡΙΓΑΝΗ(origanum vulgare)
Το βότανο αυτό ανήκει στην οικογένεια των lamiaceae και στο γένος origanum , είναι ένα πολύ κοινό βότανο στην ελληνική κουζίνα, χρησιμοποιείται καθημερινά στην μαγειρική, συντηρεί , νοστιμεύει , αρωματίζει τα φαγητά μας. Το παραγόμενο δια αποστάξεως αιθέριο έλαιο είναι πλούσιο σε φαινόλες. Δυο από της πιο σημαντικές είναι η καρβακρόλη και η θυμόλη, αυτές αποτελούν και το 80% περίπου της περιεκτικότητας τους. Η ρίγανη έχει αντιοξειδιωτικές και αντιμικροβιακές δράσεις. Η αντιμικροβιακή δράση της ρίγανης, έχει να κάνει με βακτηριοκτόνο δράση που περιέχουν η φαινόλες η οποίες σκοτώνουν τα μικρόβια, σήμερα μετά από πολλές έρευνες και πειραματισμούς πάνω σε τρόφιμα έχει αποδειχθεί η δράση της σε ασθένειες που μολύνουν τα τρόφιμα π.χ το κρέας, όπως η σαλμονέλλωση , ο σταφυλόκοκκο, η E. Coli. Επίσης εάν συνδεθεί με την νιασίνη έχει πολύ καλή δράση εναντίων των βακτηριών.
Σημαντική είναι και η αντιμυκητιακή δράση του ελαίου της ρίγανης κατά του ασπέργιλλου και άλλων παρασίτων.
Επίσης η ρίγανη έχει αντιοξειδωτική δράση η φαινόλες βοηθούν και προστατεύουν τα πτηνά καθώς και τα τρόφιμα τους.
ΤΟ ΘΥΜΑΡΙ(Thymus vulgaris)
Ανήκει στην ίδια οικογένεια με την ρίγανη lamiaceae και στο γένος Thyme, είναι ένα κοινό και αυτό βότανο που χρησιμοποιείται στην κουζίνα. Το αιθέριο έλαιο του είναι από τα πιο πλούσια σε θυμόλη, σε καρβακρόλη. Διαθέτει αντιμικροβιακές και αντιοξειδωτικές δράσεις.
Από τα αρχαία χρόνια είναι γνωστή η δράση κατά των μικροβίων του και παθογόνων μικροοργανισμών που προσβάλουν τα τρόφιμα, τα πτηνά όπως σταφυλόκοκκο, Proteus, Escherichia coli, listeria. Επομένως έχει βακτηριοκτόνο δράσει που έχει είναι πολύ σημαντική.
Πολύ καλή δράση έχει επίσης και κατά των μυκητιάσεων όπως του ασπέργγιλλου της κάντιδας. Είναι ένα πολύ καλό αντιοξειδωτικό, με τονωτική δράση στον οργανισμό των ιδίων των πτηνών καθώς και στα τρόφιμα τους.
ΤΟ ΦΑΣΚΟΜΗΛΟ(Salvia officinalis)
Ανήκει στην οικογένεια Lamiaceace, υπάρχουν πολλά υποείδη όπως τo ελληνικό μoναδικό φασκόμηλο το salvia frutiocosa κ.α Το όνομα αυτό salvia είναι λατινικό αλλά προέρχεται από την ελληνική ετοιμολογία και σημαίνει θεραπεύω. Περιέχει φαινολικά συστατικά όπως η θουζόνη και πολλά άλλα, όμως δεν περιέχει καθόλου θυμόλη και καρβακρόλη. Σημαντικη είναι η αντιμικροβιακή δράση αυτού του βοτάνου, ειδικότερα του ελληνικού υποείδους κατά του σταφυλόκοκκου, κατά της σαλμονέλλας καθώς και άλλων. Επίσης δρα κατά των μυκήτων, όπως αυτού του μύκητα που προσβάλει τα πτηνά της κάντιδας, ακομα έχει και σημαντική αντιξειδωτική δράση .
