Θα
γυρίσω όμως… πάλι… σύντομα….
Ξεκινώντας
το ταξίδι μου από τη Θεσσαλονίκη νόμιζα πως ξεκινώ για ένα ταξίδι προσκυνηματικό.
Στους τόπους που οι πρόγονοί μου γεννήθηκαν. Μπορούσα να φανταστώ τι θα
συναντούσα;
Δε
μεγάλωσα με ιστορίες από την προσφυγιά. Την ιστορία των προγόνων μου την είχα
ακούσει αποσπασματικά. Σε ώρες που ίσως ο καθένας από εμάς δεν έχει τη διάθεση
να ακούει θλιβερές ιστορίες.
Ψάχνοντας
το τελευταίο διάστημα, λόγω του ταξιδιού μου, το χωριό ενός από τους προγόνους
μου βρήκα την ιστορία του χωριού Σαδή. Ένας συγχωριανός, πρόσφυγας κι αυτός,
που ζούσε στη Ραχώνα Γιαννιτσών έγραψε την ιστορία του φυγεμού.
Έψαξα
τη Σαδή σε πολλούς χάρτες…. δεν τη βρήκα… την έψαχνα ακόμη και σε όλη τη
διαδρομή…. και στη Τραπεζούντα….. και σε όποιον χάρτη έπεφτε μπροστά μου.
Ρώτησα
ανθρώπους που μένουν τώρα στην περιοχή. Μου είπαν πως ίσως έχει τώρα αλλάξει
όνομα ή έχει εγκαταλειφθεί.
Μία
μέρα πριν να φύγω από την Τραπεζούντα ένας οδηγός ποντιόφωνος μου είπε ότι το
βρήκε. Παρολίγον να μην πήγαινα. Ήμουν μόνη. Η ομάδα με την οποία ξεκίνησα το
ταξίδι είχε κανονίσει εκδρομή σε ένα χωριό της περιοχής κι εγώ ήμουν έτοιμη να
πάω μαζί τους.
Τελευταία
στιγμή το πήρα απόφαση…. Ξαφνικά…. Όπως είπαν κάποιοι επιπόλαια… πού θα πήγαινα
μόνη με έναν άγνωστο μέσα στα βουνά;;;;
Τελικά
τις καλύτερες αποφάσεις της ζωής μου τις έχω πάρει μέσα σε δευτερόλεπτα!!!
Ξεκινήσαμε
το πρωί. Τι τοπίο…. Τι μέρος είναι αυτό Θεέ μου!!!!! Το χρώμα του χώματος δεν
φαίνεται από την πολλή βλάστηση. Τα ποτάμια με μια ανεκδιήγητη ομορφιά. Τι
ευλογημένος τόπος….. Σε ποιο μέρος να πας ύστερα από αυτό; Όταν έχεις ζήσει εδώ,
πού θα πας και θα αντέξεις να ζήσεις;
Σε
όλη τη διαδρομή ψιχάλιζε, κάτι πολύ συνηθισμένο όλο το χρόνο…. Μιάμιση ώρα με
μια πολύ ψιλή βροχή, σε μια διαδρομή ανάμεσα σε κατάφυτα βουνά, ποτάμια,
νερόμυλους κι εμένα να προσπαθώ να κρύψω την αγωνία μου τραγουδώντας.
Οι
δρόμοι κακοτράχαλοι. Αφού ρωτήσαμε και τρεις φορές για το δρόμο….. είδαμε την
ταμπέλα του χωριού. Κρατήθηκα…..
Τι
μέρες ζω…
Μπήκαμε
στο χωριό. Τα σπίτια πολύ αραιά χτισμένα επάνω στην πλαγιά. Ο τόπος γεμάτος
λεπτοκάρυα. Ο δρόμος οδηγούσε σε ένα μεγάλο σπίτι, εγκαταλελειμμένο. Φαινόταν
παλιό σπίτι , ρωμέικο. Σταματήσαμε για να το βγάλω φωτογραφία. Ρωτήσαμε κάποιες
κυρίες που ήταν εκεί κοντά: ‘’Ναι, ήταν ρωμιοί εδώ παλιά’’’, ¨όλα τα ξύλινα σπίτια εδώ ήταν παλιά
ρωμέικα’’’, ‘’η κορυφή απέναντι λέγεται Τάτση….’’ και πολλά άλλα……
 |
| Η Εκκλησία του χωριού |
Οι
ομιλίες ήταν το μόνο που ακούγονταν σ’ αυτό το ήσυχο χωριό.
Απίστευτο!!!!
Κάποιος κάτοικος είπε πως το σπίτι που έβγαλα φωτογραφία ήταν το σπίτι του
προέδρου του χωριού, το σπίτι του παππού μου δηλαδή. Σύμπτωση:::::
Ο
μπαμπάς μου θα τρελαθεί αν το μάθει.
Μου
είπαν για την εκκλησία. Βρίσκεται εδώ κοντά, μου είπαν, και ξεκινήσαμε. Μόλις είδα
το μονοπάτι κοντοστάθηκα. ‘’Αποκλείεται’’, είπα. Έπρεπε να κατέβω το λόφο, το
ρέμα, και να ξανανέβω το λόφο μέσα από ένα μονοπάτι γλιστερό και λασπωμένο από
τη βροχή στο χείλος του ρέματος. ‘’Θα γλιστρήσω, είπα, θα πέσω στο ρέμα’’
Γέλασε
όλο το χωριό. Αυτοί είναι συνηθισμένοι σ’ αυτούς τους δρόμους. ‘’Θα σε
βοηθήσουμε’’, είπαν…
Ξεκινήσαμε
μαζί με όλο το χωριό και σε όλη τη διαδρομή με πήγαιναν σχεδόν κουβαλητή.
Πω..πω… τι διαδρομή…. Τι δέντρα…. Νερά…. Η παλιά πηγή…. Και το χωριό όλο από
πίσω μου ακολουθούσε.
Το
μονοπάτι λασπωμένο και γλιστερό.
Έβρεχε
συνέχεια. Άρχισα να τρέμω. Η κυρία που με κρατούσε από πίσω έβγαλε το σάλι της
και το έβαλε στους ώμους μου….
Στην
κορυφή του λόφου η εκκλησία. Μόλις φτάσαμε έκανα το σταυρό μου. Μόνη της,
μουχλιασμένη στους τοίχους. Άφαντη η καμπάνα. Όλα τα γύρω χωριά σ’ αυτήν την
εκκλησία μαζεύονταν. Κάθε Κυριακή στη μία πλευρά έκαναν παζάρι. Τώρα πεσμένες
πέτρες και μούχλα….
Η
θέα από εκεί πάνω σου κόβει την ανάσα. Το ποτάμι με τους νερόμυλους διασχίζει
την κοιλάδα. Και απέναντι οι βουνοκορφές χιονισμένες, μήνα Αύγουστο!!!!
Μα…
είδα τον κ. Χουσείν να δείχνει εκεί που πατώ.
Εδώ
που πατώ μου είπαν ήταν τα ταφία. Έκανα πίσω….
Τίποτε:
Μόνο χώμα, πράσινο, λίγες πεσμένες πέτρες από την εκκλησία… Πόσα χρόνια έχουν
μείνει αδιάβαστοι όλοι;; Τι μνημόσυνα να κάνεις γι’ αυτούς τους ανθρώπους;
Έκανα το σταυρό μου. Δάκρυα άρχισαν να τρέχουν…. Με κοίταξαν όλοι…
Τα
κατάλαβαν και με άφησαν λίγο μόνη να ηρεμήσω. Έκαναν πως δε με βλέπουν για να
μη με φέρουν σε δύσκολη θέση.
Και
η Ελένη;;;; Ποια είναι αυτή που όλοι μιλούν γι’ αυτήν; Σ’ όλη τη διαδρομή στο
μονοπάτι μου έλεγαν ιστορίες για να διασκεδάσουν το φόβο μου. Υπήρχε μια ρωμιά,
είπαν, που έμεινε πίσω. Ελένη την έλεγαν. Που να την έθαψαν άραγε; Αδιάβαστη θα
έφυγε… μάλλον στα μουσουλμανικά μνήματα. Την επόμενη φορά που θα έρθω θα φέρω
διαβασμένο χώμα να ρίξω στον τάφο της. Το υπόσχομαι….
Ο
οδηγός μεταφράζει: την αγαπούσαν πολύ. Στη μνήμη της μου φέρθηκαν έτσι. Σαν
αυτοκρατόρισσα, είπε χαρακτηριστικά.
Πράγματι,
όλοι έτρεχαν από πίσω μου, να μη γλιστρήσω, να μην πέσω, να μην κρυώσω, να μη
φοβηθώ τον γκρεμό….
Μαζεύτηκαν
στην εκκλησία και ήθελαν να βγούμε φωτογραφίες. Τα δάκρυά μου έτρεχαν
ασταμάτητα. Προσπαθούσα να γελάσω για τις φωτογραφίες. Τα δάκρυά μου μπλέκονταν
με τις σταγόνες της βροχής επάνω στο πρόσωπό μου…. ‘’μην κλαις , μου είπαν, στενοχωριόμαστε
κι εμείς’’. Είχα γίνει μούσκεμα. Μου είπε μια κυρία να πάω απέναντι σε ένα
σκέπαστρο για να μη βρέχομαι.
Τι
να της πω; Θα καταλάβει πόσο με ευχαριστεί αυτή η βροχή; Τί ευχαρίστηση οι
σταγόνες αυτές επάνω μου… Πατρίδας βροχή….
Στην
πλευρά του ιερού γκρεμισμένο ένα μέρος του τοίχου. Μπήκαν όλοι μέσα κι εγώ
στάθηκα απ’ έξω. Έσκυψα να πάρω πέτρες.
Πήγε
κάποιος να σπάσει μέρος του τοίχου για να μου δώσει πέτρες. Τον σταμάτησα.
Έσκυψα κάτω. Το χώμα υγρό. Έβαλα λίγες πέτρες στα χέρια μου υγρές και δάκρυσα
πάλι. Με κοίταξαν όλοι με περιέργεια.
Γυρίσαμε
πίσω στο χωριό. Κάθισα μπροστά από το σπίτι του παππού να βγω μια τελευταία
φωτογραφία. Τη στιγμή που πατούσαν το κουμπί ακούστηκε από μέσα ένας γάιδαρος.
Είχαν κάνει το σπίτι σταύλο;;;; Απογοήτευση!!!
Έφυγα από το χωριό μου με μία πολύ
πρόχειρη και φθηνή φωτογραφική μηχανή…. που όμως είχε μέσα της…..
Με λίγες πέτρες σε ένα σακουλάκι.
Κάποιες από αυτές θα τις βάλω στο μνήμα του παππού.
Με
το μαντήλι της κυρίας που μου το χάρισε τελικά και μου το έδεσε καλά στους
ώμους.
Με μια
σακούλα γεμάτη λεπτοκάρυα που μάζεψαν οι τωρινοί κάτοικοι του χωριού.
Με
το νερό στα μάτια, στα μαλλιά και τα ρούχα μου να τρέχει.
Και
με τα λόγια του κ. Χουσείν στα αυτιά μου ‘’όλα αυτά-δείχνοντας το χωριό- είναι
και δικά σου’’
Μπήκαμε
στο αμάξι και ο οδηγός έβαλε τραγούδια ποντιακά. Για λίγη ώρα δε μίλησε. Με
άφησε στις σκέψεις μου.
Ύστερα
είπε κάτι για το τραγούδι που ακούγαμε. Προσπαθούσε να ανοίξει μια συζήτηση
ανώδυνη.
Έβγαλα
τα παπούτσια μου που είχαν γίνει μούσκεμα. Έγειρα στο κάθισμα.
Ο
δρόμος του γυρισμού σαν σε όνειρο…
Το
μυαλό μου αλλού…
Θα
ξαναγυρίσω….
Σ’
αυτόν τον τόπο που έχω πλέον φίλους αδελφικούς. Πόντιοι κι αυτοί αν και με μη
ελληνικά ονόματα. ‘’εμείς τουρκικά στο σχολείο μάθαμε. Τουρκικά δεν ξέραμε. Στο
σπίτι μόνο ποντιακά μιλάμε’’. Τί να πεις…. για χωριά ολόκληρα που προτιμούν να
παντρευτούν μεταξύ τους ακόμη και ξαδέλφια μόνο και μόνο για να μην αναμειχθούν
με τούρκους και χάσουν τη γλώσσα και τα έθιμά τους.
Εκεί,
σ’ αυτόν τον τόπο ξαναγυρνώ για λίγες μέρες ακόμα…
Αξίωσέ
με Θεέ μου να με θάψουν εκεί…
 |
| Η Εκκλησία του χωριού |
