Έχετε ένα παιδί δραστήριο, που πηγαίνει σχολείο, μαθαίνει ξένες γλώσσες, βλέπει τηλεόραση και αγαπάει να σερφάρει στον υπολογιστή. Για παιχνίδι και αθλητισμό δεν του μένει πολύς χρόνος και, το χειρότερο, τρέφεται ανθυγιεινά. Προτιμά, π.χ., δυο κομμάτια τούρτα παρά το φαγητό του ή δεν τρώει τις φακές, γιατί θέλει πίτσα! Το αποτέλεσμα; Έχει ήδη περιττά κιλά. Και βέβαια η παιδική παχυσαρκία, δυστυχώς, στη χώρα μας αφορά πάρα πολλά παιδιά, αφού -όπως αποκαλύπτουν οι τελευταίες επιδημιολογικές μελέτες, οι οποίες παρουσιάστηκαν στην Ετήσια Συνάντηση του European Childhood Obesity Group (ECOG) αλλά και στο Πανελλήνιο Παιδιατρικό Συνέδριο- ένα στα τρία αγόρια και ένα στα τέσσερα κορίτσια προσχολικής και σχολικής ηλικίας έχουν βάρος πάνω από το φυσιολογικό, ενώ το ένα στα τέσσερα παιδιά ηλικίας 3-17 ετών είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Ας δούμε όμως -σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, καθηγητή Ανδρέα Κωνσταντόπουλο, και τον πρόεδρο της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας, κ. Ιωάννη Ιωαννίδη- τα «ναι» και τα «όχι» που θα σας βοηθήσουν να προλάβετε ή και να αντιμετωπίσετε την παιδική παχυσαρκία.
Πετάξτε την ΤV και κόψτε το γρήγορο φαγητό
«Όταν κατά μέσο όρο κάθε παιδί στην Ελλάδα περνάει τρεις ώρες την ημέρα μπροστά στην τηλεόραση και καταναλώνει τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος και θερμίδες, είναι λογικό να είμαστε πρωταθλητές υπέρβαρων παιδιών στην Ευρώπη», υποστηρίζει ο πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος και συμβουλεύει τους γονείς να λένε «όχι» όταν τα παιδιά ζητούν πάνω από μια φορά την εβδομάδα να τρώνε φαγητό τύπου fast food αλλά και σνακ από το σούπερ μάρκετ ή το περίπτερο.
Κι αυτό γιατί: «Το γρήγορο έτοιμο φαγητό, στο οποίο σήμερα καταφεύγουν πλέον πολύ συχνά οι περισσότερες οικογένειες λόγω έλλειψης χρόνου, έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να ξεφεύγουν από το μοντέλο της λεγόμενης "μεσογειακής διατροφής", που θεωρείται πρότυπο σωστής διατροφής για μικρούς και μεγάλους. Όσο για την τηλεόραση, το ιδανικό, κυρίως για τα μικρά παιδιά, θα ήταν να μη βλέπουν καθόλου. Επειδή όμως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει, ο χρόνος παρακολούθησης πρέπει να μειωθεί στο ελάχιστο και σε καμία περίπτωση να μην υπάρχει τηλεόραση στο παιδικό δωμάτιο».
Στρώστε τραπέζι για την οικογένεια
Προσπαθήστε να τρώτε οικογενειακά τουλάχιστον ένα γεύμα της ημέρας. Τα παιδιά που τρώνε με την οικογένειά τους τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας έχουν 15% λιγότερες πιθανότητες να γίνουν υπέρβαρα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών.
Κι αυτό γιατί: «Τα συχνά οικογενειακά γεύματα μπορούν να βοηθήσουν να μειωθεί ο κίνδυνος της παχυσαρκίας αλλά και των τροφικών διαταραχών, καθώς οι γονείς έχουν την ευκαιρία να ελέγχουν τι και πόσο τρώνε τα παιδιά τους. Επιπλέον, τα παιδιά που τρώνε οικογενειακά σχεδόν όλες τις ημέρες της εβδομάδας έχουν 45% περισσότερες πιθανότητες να προσεγγίσουν τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για κατανάλωση 400 γραμμ. φρούτων και λαχανικών ημερησίως», επισημαίνει ο δρ Ι. Ιωαννίδης.
Τι άλλο μπορώ να κάνω;
Μειώστε όσα τρόφιμα καταναλώνει επιπλέον από το φαγητό του (π.χ. αναψυκτικά, γλυκά κ.λπ.).
Φροντίστε να τρώει πάντα καλό πρωινό. Τα παιδιά που δεν παίρνουν πρωινό έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν παχυσαρκία, αφού τρώνε πιο μεγάλες ποσότητες στο μεσημεριανό γεύμα ή «τσιμπολογούν» snacks συνήθως ανθυγιεινά.
Σβήστε τη δίψα του με νερό, που δεν έχει καθόλου θερμίδες.
Επενδύστε στο σπιτικό κολατσιό για το σχολείο (π.χ. ένα τοστ και ένα φρούτο).
Περιορίστε τις καθιστικές δραστηριότητες (παρακολούθηση τηλεόρασης και ενασχόληση με τον υπολογιστή) σε 2 ώρες την ημέρα, όπως συστήνει η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία.
Βάλτε την κίνηση στη ζωή του. Αν δεν ασχολείται με κάποιο σπορ, ενθαρρύνετέ το να πηγαίνει στο σχολείο και το φροντιστήριο με τα πόδια κ.λπ.
Κι αν έχει ήδη πρόβλημα βάρους;
Oρισμένες αλλαγές στη διατροφή του, π.χ. να πίνει νερό αντί για αναψυκτικά ή να περιορίσει την κατανάλωση γλυκών και λιπαρών σνακ, σίγουρα μειώνουν την πρόσληψη άχρηστων θερμίδων. Για τέτοιου είδους αλλαγές, φυσικά, δεν χρειάζεται να ρωτηθεί ο γιατρός. Αν, όμως, χρειαστεί μια σωστή ρύθμιση του βάρους του, οι γονείς πρέπει να απευθυνθούν σε ειδικό, ο οποίος ?πάντα με βάση την ηλικία, το ύψος και το βάρος? θα τροποποιήσει τη διατροφική του συμπεριφορά.
Ποιος είναι ο στόχος;
Ο βασικός στόχος των αλλαγών στη διατροφική συμπεριφορά είναι το παχύσαρκο παιδί να μάθει πώς πρέπει να τρώει, ποιες τροφές κάνουν καλό ή όχι, τι πρέπει να επιλέγει, πώς να το καταναλώνει και τελικά, κάποια στιγμή, να αποφασίζει μόνο του για τη διατροφή του, συνειδητά και όχι παρορμητικά. Σε ό,τι αφορά το σωματικό βάρος, οι στόχοι τίθενται αποκλειστικά και μόνο από το γιατρό που παρακολουθεί το παιδί, ανάλογα με το εάν αυτό είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο, την ηλικία του και την ύπαρξη ή όχι επιπλοκών, δηλαδή επιπρόσθετων νοσηρών εκδηλώσεων που επιδεινώνουν την κατάστασή του.
Σε καμία περίπτωση δεν εφαρμόζουμε στο παχύσαρκο παιδί κάποια αυτοσχέδια δίαιτα αδυνατίσματος και ιδιαίτερα μια δίαιτα που απευθύνεται σε ενηλίκους.
Να κάνει δίαιτα ή όχι;
Το παχύσαρκο παιδί υποβάλλεται σε συγκεκριμένη δίαιτα μόνο έπειτα από σύσταση του γιατρού και μόνο για ειδικούς λόγους. Στις περιπτώσεις που υπάρχει ένδειξη, η δίαιτα πρέπει να είναι θρεπτικά άρτια και να σχεδιάζεται από εξειδικευμένο διαιτολόγο, ώστε να εξασφαλίζονται τα απαραίτητα για την ανάπτυξη θρεπτικά συστατικά. Επειδή, όμως, η κάλυψη των θρεπτικών αναγκών είναι καθοριστικής σημασίας για τη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού, η πλειοψηφία των ειδικών προτείνει, αντί για «δίαιτα», το σωστότερο σχεδιασμό των γευμάτων και τις ποιοτικότερες επιλογές τροφών βάσει των κανόνων της υγιεινής διατροφής και, αντί για ελάττωση των ποσοτήτων του φαγητού, την αύξηση των σωματικών δραστηριοτήτων.
Είναι φυσιολογικά τα... κιλά του;
Η έγκαιρη αναγνώριση του αυξημένου σωματικού βάρους αποτελεί το πρώτο βήμα για την πρόληψη της παχυσαρκίας. Η αξιολόγηση του βάρους του παιδιού γίνεται συγκριτικά, με σημείο αναφοράς ειδικές καμπύλες με εκατοστιαίες θέσεις, όπου καταγράφεται η σχέση βάρους, ύψους, διαμέτρου κεφαλής και δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) ως προς την ηλικία. Οι συγκεκριμένες καμπύλες ανάπτυξης υπάρχουν στο ατομικό βιβλιάριο υγείας του παιδιού και συμπληρώνονται από τον παιδίατρο, ώστε να ελέγχεται δια- χρονικά η εξέλιξη της ανάπτυξής του. Ένα παιδί χαρακτηρίζεται ως:
ΠΑΧΥΣΑΡΚΟ, εάν το βάρος του ή ο ΔΜΣ σε σχέση με την ηλικία του ξεπερνάει την 95η εκατοστιαία θέση.
ΥΠΕΡΒΑΡΟ, εάν υπερβαίνει την 85η εκατοστιαία θέση.
Παρότι, οι καμπύλες ανάπτυξης αποτελούν πολύτιμα εργαλεία αξιολόγησης, η απαίτηση για ένα πιο εύχρηστο σύστημα και η ανάγκη για έναν ενιαίο τρόπο καθορισμού της παχυσαρκίας από την παιδική στην εφηβική και μετέπειτα στην ενήλικη ζωή οδήγησαν στη χρήση του ΔΜΣ ? μέθοδο, δηλαδή, ίδια με αυτήν που χρησιμοποιείται για τους ενηλίκους, αλλά με διαφορετικές τιμές αναφοράς.
Πώς θα υπολογίσετε το Δείκτη Μάζας Σώματος του παιδιού σας
Μετράτε το βάρος του σε κιλά και το ύψος του σε μέτρα. Κατόπιν διαιρείτε το βάρος (αριθμητής) με το τετράγωνο του ύψους του (ύψος x ύψος). Δηλαδή:
ΔΜΣ = βάρος / ύψος x ύψος
Αξιολόγηση: Με βάση την ηλικία και το φύλο, εάν η τιμή του ΔΜΣ είναι μεγαλύτερη των αναγραφόμενων στον πίνακα, το παιδί θεωρείται είτε υπέρβαρο είτε παχύσαρκο.
1ο παράδειγμα: Κορίτσι ηλικίας 10 ετών με βάρος 40 κιλά και ύψος 1,45 μ. Ο ΔΜΣ είναι 19,02. Το παιδί αυτό έχει φυσιολογικό σωματικό βάρος.
2ο παράδειγμα: Κορίτσι ηλικίας 10 ετών με βάρος 45 κιλά και ύψος 1,45 μ. Ο ΔΜΣ είναι 21,40. Το παιδί αυτό είναι υπέρβαρο.
3ο παράδειγμα: Κορίτσι ηλικίας 10 ετών με βάρος 52 κιλά και ύψος 1,45 μ. Ο ΔΜΣ είναι 24,73. Το παιδί αυτό είναι παχύσαρκο.
ΤΕΣΤ ΣΕ 1 ΛΕΠΤΟ!
Τρέφεται υγιεινά το παιδί σας;
Απλώς απαντήστε στις ερωτήσεις του τεστ των ειδικών από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία για τη Μελέτη της Παχυσαρκίας και πράξτε ανάλογα.
Συνηθίζει να τελειώνει τα γεύματά του με κάτι γλυκό (π.χ πάστα, παγωτό);
Α. Ποτέ (0)
Β. Κάθε μέρα (5)
Γ. Πού και πού (1)
Δ. Σε κάθε γεύμα (7)
Πόσο συχνά τρώει φαγητό απέξω;
Α. Ποτέ (0)
Β. Μια φορά την εβδομάδα (2)
Γ. Πού και πού (1)
Δ. Πάνω από 1 φορά την εβδομάδα (4)
Πόσο συχνά τρώει τηγανητά φαγητά;
Α. Ποτέ (0)
Β. Συχνά (5)
Γ. Μερικές φορές (1)
Δ. Πολύ συχνά (7)
Πίνει αναψυκτικά;
Α. Ποτέ (0)
Β. Μερικές φορές (1)
Γ. Συχνά (3)
Δ. Κάθε μέρα (5)
Κάθε πότε επισκέπτεστε μαζί αλυσίδες εστιατορίων φαστ-φουντ;
Α. Ποτέ (0)
Β. Αρκετά συχνά (5)
Γ. Πού και πού (2)
Δ. Συνέχεια (7)
Πόσο συχνά επιλέγει τηγανητές πατάτες με το φαγητό του;
Α. Ποτέ (0)
Β. Συχνά (3)
Γ. Πού και πού (1)
Δ. Πολύ συχνά (5)
Πόσες φορές την εβδομάδα τρώει τυποποιημένο φαγητό;
Α. Σπάνια (0)
Β. Δύο φορές (3)
Γ. Μια φορά (2)
Δ. Περισσότερες από δύο φορές (4)
Αποτελέσματα
Αν συγκεντρώσατε:
Εως 9 πόντους: Η διατροφή του παιδιού σας δεν είναι απόλυτα υγιεινή, όμως γενικά είναι ικανοποιητική.
Εως 25 πόντους: Φροντίστε να περιορίσει τις κακές διατροφικές επιλογές του.
Πάνω από 35 πόντους: Το παιδί σας πρέπει να σταματήσει αμέσως την κατανάλωση των τροφών που επιβαρύνουν την υγεία του.
www.ethnos.gr
