Η Τερηδόνα των δοντιών, είναι μια ασθένεια η οποία προκαλείται από την επιβλαβή δράση βακτηριδίων (Streptococcus mutans και Lactobacillus) που υπάρχουν στο στόμα μας. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η ασθένεια μπορεί να οδηγήσει σε πόνο, σε απώλεια δοντιών, και σε λοίμωξη. Σήμερα, η τερηδόνα παραμένει μια από τις πιο κοινές ασθένειες σε όλο τον κόσμο.Αιτίες
Η Τερηδόνα προκαλείται από συγκεκριμένους τύπους οξέων που παράγουν τα παραπάνω βακτήρια σε συνδυασμό με την παρουσία υδατανθράκων, όπως η σακχαρόζη, φρουκτόζη και γλυκόζη.
Κάθε φορά που καταναλώνουμε τρόφιμα και ποτά που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες (συνήθως περιέχουν ζάχαρη), τα βακτήρια διαλύουν τους υδατάνθρακες σε οξύ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συνακόλουθη φθορά.
Διάγνωση
Η πρωτοβάθμια διάγνωση περιλαμβάνει έλεγχο όλων των ορατών επιφανειών των δοντιών χρησιμοποιώντας μια καλή πηγή φωτός, οδοντιατρικό καθρέφτη και ανιχνευτήρα. Η παρουσία της τερηδόνας οφείλεται σε ιδιαίτερα ασταθείς παράγοντες. Ωστόσο, οι παράγοντες αυτοί και τα στάδια της ανάπτυξης είναι παρόμοια σε κάθε περίπτωση. Αρχικά, μπορεί να εμφανιστεί ως μια μικρή αλευρώδης περιοχή που μπορεί τελικά να εξελιχθεί σε ένα μεγάλο «σπήλαιο». Οδοντιατρικές ακτινογραφίες (ακτίνες Χ) μπορεί να μας αποκαλύψουν την ύπαρξη τερηδόνας πριν καν αυτή να είναι ορατή. Μεγάλα ίχνη τερηδόνας είναι συχνά εμφανή δια γυμνού οφθαλμού, αλλά μικρότερες αλλοιώσεις μπορεί να είναι δύσκολο να προσδιοριστούν.
Η πρωτοβάθμια διάγνωση περιλαμβάνει έλεγχο όλων των ορατών επιφανειών των δοντιών χρησιμοποιώντας μια καλή πηγή φωτός, οδοντιατρικό καθρέφτη και ανιχνευτήρα. Η παρουσία της τερηδόνας οφείλεται σε ιδιαίτερα ασταθείς παράγοντες. Ωστόσο, οι παράγοντες αυτοί και τα στάδια της ανάπτυξης είναι παρόμοια σε κάθε περίπτωση. Αρχικά, μπορεί να εμφανιστεί ως μια μικρή αλευρώδης περιοχή που μπορεί τελικά να εξελιχθεί σε ένα μεγάλο «σπήλαιο». Οδοντιατρικές ακτινογραφίες (ακτίνες Χ) μπορεί να μας αποκαλύψουν την ύπαρξη τερηδόνας πριν καν αυτή να είναι ορατή. Μεγάλα ίχνη τερηδόνας είναι συχνά εμφανή δια γυμνού οφθαλμού, αλλά μικρότερες αλλοιώσεις μπορεί να είναι δύσκολο να προσδιοριστούν.
Αντιμετώπιση
Η πλήρης αναδόμηση κατεστραμμένων δοντιών δεν είναι εφικτή. Για τις μικρές βλάβες χρησιμοποιείται η τοπική φθορίωση, ενώ για τις μεγαλύτερες βλάβες, την εξέλιξη της τερηδόνας μπορεί να διακόψει μόνο η θεραπεία. Ο στόχος της θεραπείας είναι η διατήρηση των δοντιών και η πρόληψη της περαιτέρω καταστροφής των.
Ο Οδοντίατρος, έχει τη δυνατότητα να αφαιρέσει την τερηδόνα από τα δόντια και κατόπιν, να προχωρήσει στην αποκατάσταση τους για ένα καλύτερο λειτουργικό και αισθητικό αποτέλεσμα. Τα υλικά αποκατάστασης μπορεί να είναι από αμάλγαμα, σύνθετες ρητίνες ή πορσελάνη, ανάλογα με τη θέση των δοντιών και την προτεραιότητα που δίνουμε σε λειτουργικότητα ή αισθητική. Σε περίπτωση εκτεταμένων βλαβών, μπορεί να χρειαστεί να τοποθετηθεί ακόμη και θήκη ή να καταφύγουμε σε ενδοδοντική θεραπεία, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, και σαν ύστατο μέσο, μπορεί να οδηγηθούμε αναγκαστικά ακόμη και στην εξαγωγή του χαλασμένου δοντιού και την αποκατάστασή του με γέφυρα ή οδοντικό εμφύτευμα.
Η πλήρης αναδόμηση κατεστραμμένων δοντιών δεν είναι εφικτή. Για τις μικρές βλάβες χρησιμοποιείται η τοπική φθορίωση, ενώ για τις μεγαλύτερες βλάβες, την εξέλιξη της τερηδόνας μπορεί να διακόψει μόνο η θεραπεία. Ο στόχος της θεραπείας είναι η διατήρηση των δοντιών και η πρόληψη της περαιτέρω καταστροφής των.
Ο Οδοντίατρος, έχει τη δυνατότητα να αφαιρέσει την τερηδόνα από τα δόντια και κατόπιν, να προχωρήσει στην αποκατάσταση τους για ένα καλύτερο λειτουργικό και αισθητικό αποτέλεσμα. Τα υλικά αποκατάστασης μπορεί να είναι από αμάλγαμα, σύνθετες ρητίνες ή πορσελάνη, ανάλογα με τη θέση των δοντιών και την προτεραιότητα που δίνουμε σε λειτουργικότητα ή αισθητική. Σε περίπτωση εκτεταμένων βλαβών, μπορεί να χρειαστεί να τοποθετηθεί ακόμη και θήκη ή να καταφύγουμε σε ενδοδοντική θεραπεία, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, και σαν ύστατο μέσο, μπορεί να οδηγηθούμε αναγκαστικά ακόμη και στην εξαγωγή του χαλασμένου δοντιού και την αποκατάστασή του με γέφυρα ή οδοντικό εμφύτευμα.
Πρόληψη
Ανάλογα με την έκταση της καταστροφής των δοντιών, διαφόρων ειδών θεραπείες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποκαταστήσουν την κατάλληλη μορφή, λειτουργία, και την αισθητική των δοντιών, στο μέτρο που αυτό είναι δυνατόν. Στον τομέα της πρόληψης, η τακτική στοματική υγιεινή και κάποιες διαιτητικές τροποποιήσεις, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αποφυγή της τερηδόνας και την προστασία των δοντιών μας.
Ανάλογα με την έκταση της καταστροφής των δοντιών, διαφόρων ειδών θεραπείες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποκαταστήσουν την κατάλληλη μορφή, λειτουργία, και την αισθητική των δοντιών, στο μέτρο που αυτό είναι δυνατόν. Στον τομέα της πρόληψης, η τακτική στοματική υγιεινή και κάποιες διαιτητικές τροποποιήσεις, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αποφυγή της τερηδόνας και την προστασία των δοντιών μας.
Χειρουργός Οδοντίατρος
Επιστημονικός Συνεργάτης του www.iator.gr
