Τζάκι

 Κοντά στο Τζάκι

Θες γιατί δεν σας πέρασε απ΄ το μυαλό όταν χτίζατε το τσαρδί σας... θες γιατί λυπηθήκατε το κόστος που απαιτούσε... θες γιατί δεν το διέθετε το σπίτι που αγοράσατε και σιχαίνεστε τη φασαρία που απαιτούν οι  μετέπειτα παρεμβάσεις και τα μερεμέτια.... η ουσία είναι πως δεν το  έχετε, αλλά όλο και περισσότερο αναζητάτε την  "παρέα" του, σε σπίτια φίλων ή σ΄εκείνο το χειμωνιάτικο κουτούκι και με το δίκιο σας.....

Γιατί  το τζάκι  είναι  πραγματικά αναντικάστατο στοιχείο θαλπωρής  και πέρα από την καθαρά χρηστική του προσφορά,  από τα σημεία  που μπορούν να αποτελέσουν το κεντρικό διακοσμητικό στίγμα ενός χώρου.

Αν λοιπόν τώρα βρίσκετε στο στάδιο κατασκευής του σπιτιού σας, μην  το παραλείψετε, αλλά ακόμα κι αν δεν είχατε αρχικά προβλέψει τη δημιουργία του,  ποτέ δεν είναι αργά...

Συμβατικό ή Ενεργειακό;

Η σύγχρονη αγορά, προσφέρει πλέον πολύ περισσότερες δυνατότητες επιλογής, απ΄ότι παλιότερα, για να διαλέξετε αυτό που ταιριάζει καλύτερα στις λειτουργικές αλλά και χωροταξικές ανάγκες σας. Γιατί βεβαίως  όλα τα τζάκια δεν μπορούν, ειδικά εκ των υστέρων, να τοποθετηθούν σε όλους τους χώρους και φυσικά δεν έχουν όλα την ίδια απόδοση.

Τα βασικά λοιπόν κριτήρια που θα δεσμεύσουν αρχικά την επιλογή σας, είναι ο διαθέσιμος χώρος σας αλλά κυρίως αν θα πρόκειται για ένα τζάκι που θα αποτελεί το βασικό ή και το μοναδικό μέσο θέρμανσης, ή θα λειτουργεί επικουρικά σ΄ένα σπίτι που θα ζεσταίνεται κυρίως από καλοριφέρ, σόμπα, ή κλιματιστικά.

Κάθε τζάκι αποτελείται από τρία στοιχεία:

 Εστία καύσης  - Καμινάδα   - Εξωτερική επένδυση

και για οικιακή χρήση, δύο είναι τα βασικά είδη, ανάμεσα στα οποία θα πρέπει να επιλέξετε.

-Τα συμβατικά με τις χτιστές ή προκατασκευασμένες εστίες, και

- Τα ενεργειακά   

Τα ενεργειακά τζάκια υπερτερούν σαφώς σε απόδοση και λειτουργικότητα, χωρίς να υστερούν σε τίποτα σ΄ότι αφορά την εξωτερική επένδυσή τους, αφού  μπορούν να πλαισιωθούν με οποιοδήποτε υλικό, όπως ακριβώς και τα παραδοσιακά. Κοστίζουν βεβαίως πολύ περισσότερο, αλλά είναι ασύγκριτα πιο οικονομικά σε κατανάλωση ξύλου και  με τη χρήση αεραγωγών, αν το θελήσετε,  σε θέση να εξασφαλίσουν τέλεια θέρμανση σε όλα τα δωμάτια ενός σπιτιού κι όχι μόνο στο χώρο που είναι τοποθετημένα. Αποτελούν ιδανική λύση για κατοικίες που δεν διαθέτουν άλλο είδος θέρμανσης, όπως και για σπίτια σε περιοχές με δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες και μια εταιρία τοποθέτησής τους δεν θα χρειαστεί περισσότερο από λίγες μέρες, για να μετατρέψει οποιοδήποτε συμβατικό τζάκι σε ενεργειακό.

Σε ότι αφορά τις τιμές, κάνοντας μια έρευνα αγοράς θα διαπιστώσετε τεράστιες αποκλίσεις και μη βιαστείτε να τις αποδώσετε αποκλειστικά σε κερδοσκοπικές τάσεις. Ζητείστε αναλυτικά τις προδιαγραφές από κάθε εταιρεία, τον χρόνο εγγύησης, διευκρινείστε  το συνολικό κόστος, αγορά και τοποθέτηση,  προσπαθείστε αν είναι δυνατόν να δείτε ήδη εγκατεστημένα τζάκια  του κάθε πωλητή, συγκρίνετε προσεκτικά τις τελικές προσφορές σε κάθε τους λεπτομέρεια και εμπιστευτείτε  τελικά μια επίσημη αντιπροσωπεία, που  θα ειδικεύεται αποκλειστικά στο αντικείμενο.
Είναι σίγουρο ότι   θα το πληρώσετε  αρκετά παραπάνω απ΄όσο αν αγοράσετε π.χ ένα  τζάκι που η ταμπελίτσα του ισχυρίζεται πως είναι "ενεργειακό", από ένα πολυκατάστημα με είδη σπιτιού, αλλά το ίδιο σίγουρο είναι πως θα έχετε αγοράσει πραγματικά αυτό που  σας χρειάζεται, αυτό που σας διαβεβαίωσαν ότι αγοράζετε.

Αν τώρα το τζάκι σας πρόκειται να έχει κυρίως διακοσμητικό ή ρόλο "συντροφιάς"  και δεν σας ενδιαφέρει ιδιαίτερα η θερμαντική του απόδοση, τότε και μ΄ένα συμβατικό, με πολύ πιο χαμηλό κόστος, μια χαρά θα βολευτείτε. Με μία μόνο προϋπόθεση. Να μπορείτε να έχετε το τζάκι αναμμένο και τα παράθυρα κλειστά... Γιατί αν κι εδώ κυριαρχήσει στην επιλογή σας το "φτηνό να ΄ναι κι ότι να ΄ναι" θα βρεθείτε προ δυσάρεστων εκπλήξεων, σ΄ένα σπίτι που θα ντουμανιάζει στον καπνό, όπως σίγουρα έχετε ακούσει ότι έχει συμβεί σε αρκετούς γνωστούς σας.


Γιατί η σωστή κατασκευή και τοποθέτηση ενός συμβατικού τζακιού, είναι ολόκληρη επιστήμη.

Ο συσχετισμός του μεγέθους της εστίας, με το μέγεθος και το ύψος της καμινάδας, οι σωστές γωνίες και οι κλίσεις κλπ.  είναι στοιχεία που δεν συγχωρούν τα λάθη, δεν διορθώνονται εκ των υστέρων παρά μόνο με γκρέμισμα, γι΄αυτό και στη περίπτωση μη ενεργειακού, θα πρέπει να εμπιστευτείτε ή κάποιον έμπειρο στο είδος τεχνίτη, που όλο και σπανίζουν,  ή μια επίσης μεγάλη αντιπροσωπεία που θα αναλάβει την ευθύνη της τοποθέτησης ενός προκατασκευασμένου τζακιού και  που θα εγγυηθεί ότι αυτό θα λειτουργεί σωστά, κάτι που για παράδειγμα δεν είναι σε θέση να σας εξασφαλίσει μια μάντρα οικοδομών που ανάμεσα σε τούβλα, τσιμεντόλιθους και σακιά τσιμέντου, πουλά και προκάτ εστίες...

 Το σωστό σημείο/σχήμα/μέγεθος

Σε ένα υπό κατασκευή ακόμα σπίτι, έχετε την ευχέρεια να διαλέξετε το σημείο που θέλετε να τοποθετηθεί το τζάκι, χωρίς κανένα περιορισμό. Αν το τοποθετήσετε αργότερα σ΄έναν ήδη διαμορφωμένο χώρο, το μόνο που θα χρειαστεί επιπλέον να υπολογίσετε τις δυνατότητες που έχετε σχετικά με το σημείο που εξωτερικά θα βρίσκετε η καμινάδα του. Σχεδιάστε - μελετήστε  προσεκτικά την όλη διαρύθμιση του δωματίου, βρείτε την  κατάλληλη, χρηστικά και διακοσμητικά, θέση  ανάλογα με τα έπιπλα που θα τοποθετηθούν στον ίδιο χώρο και μην υποκύψετε σε κανενός είδους στερεότυπο, σε ότι αφορά το σωστό δωμάτιο για να μπει το δικό σας τζάκι. Αν είστε τύπος που περνάτε τις ώρες σας στην κρεβατοκάμαρα κι όχι στο καθιστικό, βάλτε το εκεί, δεν είναι πια προνόμιο μόνο των ζάμπλουτων. Αν διαθέτετε μια τεράστια κουζίνα  που αποτελεί το κεντρικό σημείο συγκέντρωσης των ενοίκων του σπιτιού και τις υπόλοιπες ώρες εκτός του φαγητού, αυτός είναι ίσως ο ιδανικός χώρος για το δικό σας σπίτι. 

Ακόμα και στο μπάνιο μπορείτε  πλέον να τοποθετήσετε τζάκι, είναι μια από τις πιο "μοδάτες" διακοσμητικές τάσεις, μόνο όμως αν το όλο μέγεθος και το διακοσμητικό ύφος  και του μπάνιου και γενικά του σπιτιού το επιτρέπουν. Διαφορετικά και το τζάκι και το μπάνιο θα γελοιοποιηθούν από αυτή την επιλογή σας, πολύ περισσότερο κι απ'  όσο θα γελοιοποιήσει εσάς το νεοπλουτίστικο, επιδεικτικό σας  γούστο.  

Αποφασίζοντας για τη θέση και τη μορφή του τζακιού, λάβετε  υπ΄όψη τις πάρα πολλές δυνατότητες και επιλογές, πέρα από το κλασσικό που εφάπτεται σ΄έναν τοίχο. Μπορείτε να διαλέξετε ένα τζάκι γωνιακό, κάποιο με ανοιχτές όχι μόνο μία αλλά δύο ή και τρεις όψεις, υπερυψωμένο από το έδαφος όσο επιθυμείτε, μικρό ή μεγαλύτερο σε διαστάσεις,  μια απλή ή και πιο σύνθετη χτιστή κατασκευή που μέσα της θα ενσωματωθούν εκτός από την εστία του τζάκιου,  καθίσματα, ράφια, χώρος για ξύλα κλπ. ή να επιλέξετε ένα από τα πιο μοντέρνα εντελώς ανοικτά και "αιωρούμενα" στο χώρο τζάκια, που μπορούν να τοποθετηθούν ακόμα και στο κέντρο ενός δωματίου

Μια διακοσμητική "παγίδα" και το πιο συνηθισμένο "λάθος" σ΄αυτό ακριβώς το σημείο, της επιλογής δηλαδή του σχήματος και του όγκου του τζακιού, είναι  να αγνοηθεί εντελώς το γεγονός πως ότι και να επιλέξετε για να ζεσταίνει τον χώρο και την ματιά σας τον χειμώνα, θα εξακολουθεί να βρίσκεται στο ίδιο σημείο, με τις ίδιες ακριβώς διαστάσεις και όλες τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου. Αν λοιπόν δεν μιλάμε για το εξοχικό στο μόνιμα χιονισμένο βουνό, ή ένα σπίτι στο χωριό που μόνο χειμώνα το επισκέπτεστε, σχεδιάστε το τζάκι με τέτοιο τρόπο  ώστε να μπορείτε, με  την κατάλληλη διακόσμηση και να το αναδείξετε εντονότερα τον χειμώνα, αλλά και να το "απομονώσετε" από την οπτική αίσθηση  του χώρου που το φιλοξενεί, όταν αυτός φορέσει τα καλοκαιρινά του. Αν για παράδειγμα επιλέξετε να καλύψετε ολόκληρη την επιφάνεια ενός τοίχου με μια σκούρα και βαριά στο μάτι και στα υλικά κατασκευή, μαζί με κάμποσες εσοχές για έναν τόνο ξύλα....  όσα κοχύλια, καράβια και βάζα με άμμο αν τοποθετήσετε στις ίδιες εσοχές το καλοκαίρι, δύσκολα θα απομακρύνετε  από τον συγκεκριμένο χώρο την"αύρα" του χειμώνα. 

Εξωτερική επένδυση/Διακόσμηση

 

Γενικά και το τζάκι, όπως θα πρέπει να συμβαίνει για οποιοδήποτε στοιχείο ενός χώρου, από το πιο μικρό μέχρι το μεγαλύτερο, δεν θα πρέπει απλά να τοποθετείται, αλλά να ενσωματώνεται. Να "δένει" με όλα όσα προϋπάρχουν στον ίδιο χώρο, να "παντρεύεται"  με το συνολικό ύφος που επικρατεί. Σε κάθε άλλη περίπτωση, διακοσμητικά τουλάχιστον,  η επιλογή σας θα έχει αποτύχει και θα παραμένει "ψυχρή", όση ζέστη  κι αν βγαίνει από την εστία του.

Για τα υλικά  και τη συνολική όψη λοιπόν της εξωτερικής επένδυσης,  θα "οδηγηθείτε"  κυρίαρχα από την υπόλοιπη διακόσμηση του χώρου σας και φυσικά  από το κόστος κατασκευής, αφού σε πάρα πολλές περιπτώσεις, η  επένδυση κοστίζει πολύ περισσότερο από το ίδιο το τζάκι (εστία/καμινάδα).
Ξύλο, πυρότουβλο, διάφορα είδη πέτρας ή μαρμάρου, διακοσμητικά τουβλάκια, γρ ανίτης,  ή και συνδυασμός τους,  τα πιο συνηθισμένα υλικά για την εξωτερική επένδυση ενός τζακιού. Η εσωτερική επιφάνεια της καμινάδας επίσης, προσφέρεται για  πάμπολες διακοσμητικές παρεμβάσεις. Απλός τοίχος, τοίχος βαμμένος με τεχνοτροπία, ταπετσαρία, επένδυση με το ίδιο υλικό που θα χρησιμοποιηθεί για την εστία ή και κάποιο διαφορετικό, επένδυση με καθρέφτη, λίγες μόνο από τις ανεξάντλητες επιλογές σας.

Και φυσικά, εκτός από την βασική επένδυση/διακόσμηση που θα αναθέσετε στον κατασκευαστή, άπειρα και τα "στολίσματα" που μπορεί το δικό σας χεράκι να δημιουργήσει στο χώρο και την επιφάνεια που καταλαμβάνει το τζάκι.

Κατ΄αρχήν πρόκειται για τον απόλυτο χώρο, δημουργίας εποχιακών διακοσμήσεων. xριστούγεννα, πάσχα, απόκριες, άνοιξη, καλοκαίρι, χειμώνας  μπορούν να αφήνουν την σφραγίδα τους πάνω και γύρω από το τζάκι, με τα ανάλογα κατά περίπτωση "σύμβολα", συνθέσεις και αντικείμενα, "χρωματίζοντας" συνολικά τον  χώρο και τραβώντας την προσοχή.

Αν έχετε προβλέψει περιμετρικά της εστίας και της καμινάδας, κάποια ράφια ή βιτρίνες, είναι το ιδανικό σημείο να αναδείξετε αντικείμενα αξίας, συλλογές με μικροαντικείμενα, βιβλία ή αγαπημένα σας διακοσμητικά.
Τα χτιστά καθίσματα στην ευθεία της εστίας, πλαισιωμένα με  εντυπωσιακές μαξιλάρες, θα αποδειχθούν, εκτός από κομψά,  και απίστευτα λειτουργικά, αφού θα σας επιτρέπουν να απολαμβάνετε από πολύ κοντά τη ζεστασιά της φωτιάς. Ειδικά πάντως αν ο χώρος δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος, αποφύγετε το "φόρτωμα" με αντικείμενα πάνω στο τζάκι. Κάποια ψηλά κηροπήγια, μερικά κεριά ή και ένα μόνο μεγάλων διαστάσεων διακοσμητικό, αρκούν.

Όχι άλλο κάρβουνο.....

Τα ενεργειακά τζάκια διαθέτουν γυάλινες πόρτες που κλείνουν και στο σύστημα αυτό βασίζουν ένα μεγάλο μέρος της απόδοσης, οικονομίας σε καύσιμη ύλη αλλά και ασφάλειας,  για τα οποία διακρίνονται.

Στα συμβατικά θα πρέπει να τοποθετήσετε μπροστά στην εστία κάποιο ειδικό προστατευτικό, για να αποφύγετε  τα απλά ατυχήματα, όπως σημάδια από κάψιμο σε χαλιά, έπιπλα ή υφάσματα που βρίσκονται κοντά, αλλά και για να αποκλείσετε την πιθανότητα μιας μεγαλύτερης καταστροφής. Ειδικά για τις νύχτες ή όταν δεν βρίσκεστε στο σπίτι και το τζάκι είναι αναμμένο, μια μικρή ανοιχτή χαραμάδα σ΄ένα παράθυρο,  θα σας εξασφαλίσει ανανέωση του αέρα και ότι σίγουρα δεν θα υπάρξει στο χώρο καπνός.

Για να φτάσετε όμως στο στάδιο να ξεπηδούν φλόγες από την εστία και καπνός από την καμινάδα σας,  για να απολαμβάνετε  ξαπλωμένοι νωχελικά τη ζεστασιά και τη θαλπωρή του τζακιού,  θα πρέπει να λάβετε υπ΄όψη σας ότι δεν ανάβει με διακόπτη όπως το καλοριφέρ ή το κλιματιστικό σας.   Σε σχέση με τα υπόλοιπα μέσα θέρμανσης, απαιτεί να του αφιερώσετε εκτός από χώρο και λίγο παραπάνω χρόνο. Δεν είναι λίγοι αυτοί που ενθουσιάζονται με την ιδέα, αλλά στη συνέχεια βαριούνται τη διαδικασία ανάμματος, καθαρίσματος, προμήθειας, αποθήκευσης και κουβαλήματος των ξύλων με αποτέλεσμα να διαθέτουν τελικά ένα άχρηστο και άχαρο τζάκι, που δεν ανάβει ποτέ. 

Ειδικά αν αποτελεί το βασικό μέσο θέρμανσης  του σπιτιού, θα χρειαστεί ένας μεγάλος και προστατευμένος από τη βροχή εξωτερικός χώρος αποθήκευσης ξύλων,  που ειδικά στα διαμερίσματα δεν είναι πάντα διαθέσιμος, κάποιος μικρότερος  παρόμοιος χώρος στο εσωτερικό  του σπιτιού και κοντά στο τζάκι,   κάθε ένα ή δύο χρόνια, ανάλογα με τη χρήση του, καθαρισμός της καμινάδας από κάποιον ειδικό, αφού τα "μαγικά" χημικά που κυκλοφορούν στην αγορά γι΄αυτόν το λόγο δεν είναι αποτελεσματικά  και φυσικά τακτικό καθάρισμα της εστίας από τη στάχτη.

Για να διευκολυνθείτε στο καθάρισμα, μπορείτε να τοποθετήσετε μια σχάρα που θα ακουμπούν τα ξύλα και στη βάση της εστίας ένα από τα ειδικά "ταψιά" συλλογής στάχτης. Ένα σετ με εργαλεία τζακιού, επίσης απαραίτητα και φυσικά αν είστε απ΄αυτούς που δεν διανοούνται χειμώνα δίπλα στο τζάκι, χωρίς κοψίδι και καλό κρασί, μια σχάρα ψησίματος δεν εννοείται να σας λείπει. 

Αν τώρα όλη αυτή η διαδικασία σας φαίνεται "βουνό", αλλά θέλετε οπωσδήποτε μια "φλόγα"  στον χώρο σας, τοποθετείστε ένα τζάκι γκαζιού, η ένα αποκλειστικά διακοσμητικό, που με το ειδικό υλικό καύσης και χωρίς κανένα κόπο,  θα δημιουργεί την ψευδαίσθηση της φωτιάς αλλά όχι φυσικά και της ζεστασιάς. 

Σε ότι αφορά τα καυσόξυλα, πεύκο, δρυς, οξιά και ελιά, τα πιο συνηθισμένα  που θα βρείτε στην αγορά. Το καθένα με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του. Το πεύκο ανάβει πολύ εύκολα, δημιουργεί την πιο εντυπωσιακή φλόγα, "τρίζει" στη φωτιά αυξάνοντας της αίσθηση της συντροφιάς της, αλλά καίγεται πολύ πιο γρήγορα και δημιουργεί πολύ περισσότερη μουτζούρα στο εσωτερικό της εστίας και της καμινάδας γι΄αυτό και η αποκλειστική του χρήση είναι απαγορευτική για τα περισσότερα ενεργειακά τζάκια, που η περίμετρος της καμινάδας τους είναι πολύ μικρότερη και πολύ πιο εύκολα "μπουκώνει" από την μουτζούρα. Δρυς και οξιά καίγονται πιο αργά από το πεύκο, με λιγότερη φλόγα και η τιμή τους λίγο πιο ακριβή από το πεύκο. Η ελιά είναι το κατεξοχήν "αθόρυβο" ξύλο, καίγεται αργά χωρίς όμως να δημιουργεί μεγάλη φλόγα, περισσότερο βαριά και πιο ακριβή.
Ένας συνδυασμός πεύκου, δρυ κι ελιάς, ανάλογα με τις ανάγκες σας, τόσο στην  ένταση της φωτιάς όσο και στην οικονομία σε ξύλο, είναι η καλύτερη επιλογή. Πολύ εξυπηρετικό επίσης είναι να διαθέτετε, εκτός από προσανάμματα, καυσόξυλα διαφορετικού μεγέθους ώστε να διευκολύνεστε με τα μικρότερα στο αρχικό άναμα της φωτιάς και στη συνέχεια με τα μεγαλύτερα, να την συντηρείτε για αρκετό χρόνο, χωρίς να χρειάζεται διαρκώς να την ανεφοδιάζετε.

Σημαντικό επίσης για την σωστή απόδοση του τζακιού, να αγοράζετε καυσόξυλα ξερά και στεγνά, γι΄αυτό και η καλύτερη εποχή για την προμήθειά τους είναι το καλοκαίρι και μέχρι τον σεπτέμβρη, πριν αρχίσουν οι βροχές.

 Και...

* Το τζάκι σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο είδος θέρμανσης, είναι το ιδανικό μέσο,  για να εξαφανίσει από τους χώρους σας την υγρασία.
* Ένα  τζάκι που λειτουργεί σωστά, απορροφά εντελώς τον καπνό των τσιγάρων, επιτρέποντάς σας να καπνίζετε στον χώρο, με τα παράθυρα κλειστά, χωρίς να δημιουργείται αποπνικτική ατμόσφαιρα. 
* Σε κάθε περίπτωση έκτακτη ανάγκης και διακοπής ρεύματος, το τζάκι σας εξασφαλίζει  θέρμανση, φαγητό και ....ζεστό καφέ.
* Πετώντας στη φωτιά φλούδες πορτοκαλιού, ξυλαράκια κανέλας ή οποιοδήποτε αποξηραμένο μυρωδικό, ο χώρος αρωματίζεται υπέροχα και απόλυτα φυσικά.

http://soulouposeto.blogspot.com/2009/11/blog-post_3980.html