Είναι τόσο δεδομένο που δεν έχουμε μπει στη διαδικασία να το αναλύσουμε. Πώς όμως το νερό αψηφά τη βαρύτητα και φτάνει στα φύλλα των φυτών;
Ειδικά όταν μιλάμε για ψηλά δέντρα (κάποια φτάνουν 30m ύψος) το φαινόμενο γίνεται ακόμη πιο εντυπωσιακό.
Για να φτάσει λοιπόν το νερό στα φυλλώματα των φυτών υπάρχουν δύο
διαδικασίες που συμπληρώνουν η μία την άλλη.
Σαν αποτέλεσμα αυτών των
διεργασιών στο νερό που κυκλοφορεί από τις ρίζες ώς τα φυλλώματα
ασκούνται δύο δυνάμεις, μία που ωθεί το νερό από κάτω προς τα πάνω και
μία που το έλκει προς την ίδια κατεύθυνση.
Άς πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Είναι αρχικά κατανοητό σε όλους
ότι όλα τα μέρη των φυτών αποτελούνται από πυκνά πλέγματα τριχοειδών
αγγείων, διαμέσου των οποίων μεταβιβάζονται τα διαλυμένα διάφορα
θρεπτικά συστατικά, που απορροφούν οι ρίζες.
Ο λόγος που το νερό ωθείται σε υψηλότερα επίπεδα είναι αύτό που είναι
γνωστό σαν τριχοειδές φαινόμενο. Σύμφωνα με το τριχοειδές φαινόμενο,
όταν βυθίσουμε ένα στενό σωλήνα σε μια ποσότητα νερού, τότε μέσα στο
σωλήνα το νερό θα ανέλθει σε μεγαλύτερο ύψος από την ελεύθερη επιφάνεια.
Όσο μικρότερη είναι η διάμετρο του σωλήνα τόσο μεγαλύτερο το ύψος που
θα φτάσει το νερό.
Εξήγηση του φαινομένου των τριχοειδών σωλήνων αποδίδεται στις ελκτικές
δυνάμεις που αναπτύσσονται μεταξύ των μορίων των σωμάτων. Το νερό
ανεβαίνει στους τριχοειδείς σωλήνες επειδή ανάμεσα στο νερό και το υλικό
του σωλήνα υπάρχουν μεγαλύτερες ελκτικές δυνάμεις, από αυτές που
αναπτύσσονται μεταξύ των μορίων του νερού.
(Δοκιμάστε το βυθίζοντας ένα λεπτό σωλήνα σε μια λεκάνη με νερό ή πιο
απλά βάζοντας ένα χαρτί σε μια υδάτινη επιφάνεια. Θα δείτε ότι το νερό
ανεβαίνει!)
Επιπλέον υπάρχει μία ελκτική δύναμη που τραβάει το νερό προς τα φύλλα.
Με την επιδραση του ηλιακού φωτός, το νερό που υπάρχει στα φύλλα
εξατμίζεται. Έτσι μόρια νερού μετατρέπονται σε ατμό και διαρρέουν στην
ατμόσφαιρα. Στην προσπάθειά τους αυτή τα μόρια του νερού έλκουν τα
παρακείμενα μόρια προς τα πάνω. Αυτά με τη σειρά του έλκουν τα διπλανά
τους μόρια και η δράση αυτή συνεχίζεται ως τις ρίζες μεταφέροντας τελικά
το νερό προς τα φύλλα.
Δηλαδή τα φύλλα λειτουργούν σαν μια φυσική αντλία η κινητήρια δύναμη της οποίας είναι ο ήλιος.
