Καθετή με προοπτικές

Ποιο είναι το ζητούμενο προετοιμάζοντας μια εκδρομή για ψάρεμα; Ενα καλό αποτέλεσμα! Τα καλά ψαρέματα γίνονται συνήθως σε ξέρες, τραγάνες, λασποτραγάνες και τόπους με μαρουλάκι, χωρίς να περιφρονούμε τις αποχές σε απότομους και κοφτούς κάβους ή τις αποχές ξερών, που μπορεί να δίνουν λίγα ψάρια, αλλά πολύ μεγάλα σε μέγεθος. Αυτούς τους τόπους αναζητάμε και τους βρίσκουμε με το βυθόμετρο - fish-finder του σκάφους μας.

Τα σχέδια αλιευτικής δράσης μας δεν είναι μόνο αυτή καθαυτή η διαδικασία του ψαρέματος, αλλά και η διερεύνηση για νέους τόπους που κρατάνε καλά ψάρια.

Ξέρες ονομάζουμε τους βυθούς που είναι γεμάτοι βράχια ακανόνιστα σε διάφορα βάθη. Κάποιες φορές βγαίνουν πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και ονομάζονται σκόπελοι. Οι ξέρες που μόλις αγγίζουν την επιφάνεια λέγονται χοιράδες, ενώ εκείνες που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια λέγονται ύφαλοι ή σπάθες. Τραγάνες είναι σχετικά ομαλοί βυθοί που βρίσκονται κοντά στις αποχές, άλλοτε ανάμεσα σε αμμοσούρες άλλοτε ανάμεσα σε φυκιάδες. Είναι αναγνωρίσιμες από το είδος των βράχων που διαθέτουν χαρακτηριστικά καστανά και κόκκινα χρώματα. Οι τροκάδες μοιάζουν με τις τραγάνες αλλά ο βυθός τους είναι λιγότερο στρωτός και σκεπάζεται από σκληρές κοκκινόχρωμες πέτρες όπου φυτρώνουν φύκια και κοραλλοειδή.
Οι ώρες που ψαρεύουμε είναι συνήθως οι πρώτες πρωινές και οι απογευματινές για τα ρηχά κομμάτια, ενώ στα βαθιά μπορούμε να αναζητήσουμε καλά ψάρια και τις υπόλοιπες ώρες με αρκετά μεγάλη επιτυχία. Η πρότασή μας είναι να ψαρεύουμε αρόδο χωρίς τη χρήση άγκυρας, για να δοκιμάζουμε αλιευτικά μεγαλύτερη έκταση. Φτάνει να το επιτρέπουν οι εκάστοτε υπάρχουσες καιρικές συνθήκες, διαφορετικά χρησιμοποιούμε πλωτή άγκυρα.
Τα δολώματα
Το δόλωμα που θα βάλουμε στο αγκίστρι μας θα πρέπει να είναι ό,τι εκλεκτότερο. Ζωντανή γαριδούλα, σκαρτσίνι, ζωντανό καραβιδάκι ή σκουλήκι, είναι οι πρώτες μας επιλογές. Στη συνέχεια έχουμε σαμάρι και σωλήνα, και μετά φρέσκο ψαροδόλι και φρέσκο καλαμαράκι.

Αν δεν έχουμε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουμε κάποιο από τα παραπάνω δολώματα, θα δολώσουμε κατεψυγμένη γαρίδα, σουπιά, ή καλαμάρι.
Ο τρόπος δολώματος πρέπει να είναι αρκετά προσεκτικός ώστε τα ζωντανά να παραμείνουν ζωντανά στα αγκίστρια μας, ενώ τα υπόλοιπα να είναι δολωμένα με τέτοιον τρόπο που να μην υπάρχουν προεξοχές και περισσεύματα ώστε να δείχνει το δολωμένο αγκίστρι μας ένα θαυμάσιο μεζέ.
Φροντίζουμε πάντα τα αγκίστριά μας να είναι σε άριστη κατάσταση και χωρίς σκουριές, γιατί σε ένα σκουριασμένο αγκίστρι το ζωντανό δόλωμα πεθαίνει αμέσως.
Η τεχνική

Με το που θα φτάσει κάτω η καθετή, παίρνουμε πάνω τα μπόσικα και είμαστε έτοιμοι να καρφώσουμε με το παραμικρό τσίμπημα. Δεν περιμένουμε το τσίμπημα αυτό να είναι δυνατό, ένα μικρό τρέμουλο της πετονιάς είναι αρκετό. Αν περιμένουμε να έρθει η καλή τσιμπιά, μπορεί να αργήσει, ακόμη και να μην έρθει ποτέ, ειδικά αν τα ψάρια τρώνε μίζερα. Τα καλά ψάρια -όπως το λυθρίνι- βρίσκονται πολύ κοντά στον βυθό, άρα θα πρέπει το δόλωμά μας να βρίσκεται πολύ κοντά σε αυτόν ή ακόμη και να ακουμπά. Αυτή η διαπίστωση είναι αρκετή για να προσέχουμε ιδιαίτερα το τελευταίο μας αγκίστρι, το οποίο πάντα το επιθεωρούμε ώστε να είναι τέλειο. Αυτό το αγκίστρι πάντα το δένουμε σε ένα παράμαλλο αρκετά πιο μακρύ από τα άλλα. Οι λόγοι είναι δύο. Πρώτον ότι βρίσκεται μακρύτερα από το βαρίδι και την υπόλοιπη αρματωσιά για να μη φοβάται το ψάρι, ενώ το δόλωμα έχει περιθώρια να κινηθεί ελεύθερα κι έτσι να φαίνεται ως κάτι απολύτως φυσιολογικό στο ψάρι.

Σκάρους συναντάμε στα περισσότερα ελληνικά νησιά κατά τη διάρκεια των διακοπών μας.

Αγκίστρια, πετονιές, αρματωσιές
Το μέγεθος του αγκιστριού είναι ανάλογο με τα ψάρια που αναζητάμε. Το σχήμα του συνήθως είναι πλακέ, αλλά και παπαγαλάκι να χρησιμοποιήσουμε ή λίγο στραβό κάνει θαυμάσια τη δουλειά του και θα πρέπει να έχει πολύ κοφτερή ακίδα, γι' αυτό προτιμούμε πάντα τα καλής ποιότητας αγκίστρια.
Η πετονιά που δένουμε τα παράμαλλά μας πρέπει κι αυτή να είναι καλής ποιότητας για να μη στρίβει ή κατσαρώνει αλλά και να μην κόβεται στον κόμπο. Επειδή συνήθως χρησιμοποιούμε πολύ λεπτές πετονιές για να μη φαίνονται, αυτός είναι κι ένας επιπλέον λόγος να είναι καλής ποιότητας όπως οι πετονιές fluorocarbon. Συνήθως είναι No 25 για ρηχά και No 30 για τα βαθιά. Το ρηχά και βαθιά το αναφέρουμε γιατί όσο πιο βαθιά κατεβαίνει η καθετή μας, τόσο περισσότερο στρίβουν τα παράμαλλα, άρα χρειαζόμαστε πιο χοντρή πετονιά. Η μάνα τώρα της αρματωσιάς, θα είναι ανάλογη. Αν έχουμε No 25 παράμαλλο, τότε η αρματωσιά θα είναι 30 ή 35. Αν το παράμαλλο είναι 30, τότε η αρματωσιά No 35 ή 40. Ο αριθμός των παράμαλλων είναι ανάλογος με το αν αναζητάμε κι άλλα ψάρια εκτός από «καλά» όπως λυθρίνια ή μόνο λυθρίνια. Αν αναζητάμε μόνο λυθρίνια, τότε δύο παράμαλλα είναι αρκετά, ενώ αν αναζητάμε κι άλλα ψάρια προσθέτουμε τρίτο ή και τέταρτο, όπως κάναμε κι εμείς στο συγκεκριμένο ψάρεμα.

Το σημάδι ήταν καλό γιατί κράταγε κατσούλες

Το τελευταίο παράμαλλο είναι πάντα μακρύτερο από τα υπόλοιπα, έτσι ώστε να ξεπερνάει το βαρίδι. Το μήκος του τελευταίου αυτού παράμαλλου μπορεί να ξεπερνάει και το μισό μέτρο, ενώ τα υπόλοιπα έχουν το συνηθισμένο μήκος για καθετή.
Το βαρίδι που χρησιμοποιούμε καλό είναι να έχει στριφτάρι για να μη στρίβει την πετονιά. Αν δεν έχει ρεύμα, τότε είναι χρησιμοποιούμε ελαφρύ, αν έχει, τότε πρέπει αναγκαστικά να χρησιμοποιήσουμε λίγο μεγαλύτερο και ανάλογα πάντα με το χέρι μας και το βάθος, ενώ θα συμβουλευτούμε και το βυθόμετρό μας γιατί τα ψάρια πηγαίνουν εκεί που κόβει το ρεύμα. Επίσης, εκεί που τελειώνει η αρματωσιά και πρέπει να συνδεθεί με την κυρίως πετονιά, πρέπει να υπάρχει ένα ακόμα στριφτάρι. Το πάχος που θα έχει αυτή η κυρίως πετονιά, από το στριφτάρι και πάνω, ποικίλλει από No 40 έως και 60 ή και ακόμα μεγαλύτερο. Οταν το βάθος είναι μεγάλο και χρειαζόμαστε μεγαλύτερο βαρίδι δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε λεπτή πετονιά, αφενός για να μην κόβει τα χέρια και αφετέρου για να μην κοπεί από το βάρος του μολυβιού, του ρεύματος και των ψαριών που θα ανεβάζουμε. Ετσι, εκεί αναγκαζόμαστε να αυξήσουμε το πάχος όχι μόνο στην κύρια πετονιά, αλλά και στην αρματωσιά μας. Την πετονιά αυτή την έχουμε τυλιγμένη συνήθως σε ένα μεγάλο καρούλι αν είμαστε της παλιάς σχολής. Αν χρησιμοποιούμε καλάμι στην καθετή τα πράγματα απλοποιούνται.

Eνας καρακούκος έπεσε στα χέρια μας τη μέρα εκείνη.

Το σημάδι και ο σκάρος
Το σημάδι ήταν καλό γιατί κράταγε κατσούλες, ακόμη και σκάρους! Μόλις έπεσαν στο τηγάνι οι μεζέδες έγινε χαμός! Η νοστιμιά τους ήταν απερίγραπτη, όπως και η καλή παρέα.
Τον σκάρο όμως τον ψήσαμε στα κάρβουνα γιατί όπως λέει το ψαροτράγουδο:
«Σκάρος είμαι ψήσε με
και βάλε με στο πιάτο,
μπόλικο λάδι ρίξε μου
και τ' άντερό μου φάτο! »
Τον «Σκάρο τον Κρητικό» όπως λέγεται, συναντάμε σχεδόν σε όλα τα ελληνικά νησιά. Από τα δέκα είδη σκάρων, τα εννέα ζουν σε τροπικές περιοχές του Ατλαντικού Ωκεανού, ενώ ο Scarus Cretensis κατοικεί στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου και των κρητικών θαλασσών. Ο Σκάρος ανήκει στο γένος των φαρυγγογνάθων ψαριών, ενώ το μπροστινό μέρος του κεφαλιού του μοιάζει με ράμφος παπαγάλου, περισσότερο μάλιστα και από της κατσούλας. Το αρσενικό έχει χρώμα μαυροπράσσινο, ενώ το θηλυκό κόκκινο.
Τα θωρακικά και κοιλιακά του πτερύγια έχουν χρώμα πορτοκαλί, αλλά γενικότερα ο σκάρος διαθέτει έναν συνδυασμό χρωμάτων.
Το σώμα του είναι επίμηκες και στρογγυλοειδές, που καλύπτεται από μεγάλα αβγοειδή και κυκλοτερή λέπια σε σειρές. Η κοιλιά του είναι μεγάλη, το μήκος του φτάνει συνήθως τους 40 πόντους, ενώ θα πρέπει να πούμε ακόμη ότι το όνομά του είναι παράγωγο του ρήματος σκαίρω, που σημαίνει πηδάω.
Ψάρι γνωστό από αρχαιοτάτων χρόνων, λέγεται ότι μηρυκάζει την τροφή του, ενώ τα φύκια που έχει στο στομάχι χρησιμοποιούνται και ως δόλωμα για το ψάρεμά του. Ιστορικές αναφορές του Αιλιανού αναφέρουν ότι πρόκειται για το πιο λάγνο ψάρι. Η επιθυμία του μάλιστα για το θηλυκό είναι και η αιτία της καταστροφής του. Οι ψαράδες γνωρίζοντας αυτή του την αδυναμία για να τον ψαρέψουν πιάνουν έναν θηλυκό σκάρο, τον δένουν από το στόμα και τον σέρνουν πίσω από την βάρκα. Το ψάρι προσπαθώντας να απελευθερωθεί βουτώντας δεξιά ? αριστερά προσελκύει τους αρσενικούς σκάρους που στη συνέχεια οι ψαράδες ή τους αποχιάζουν, ή τους καμακιάζουν. Εκτός από αυτό τον τρόπο βέβαια πιάνονται ακόμη στα δίχτυα των επαγγελματιών. Εχουν γίνει έρευνες και αναφορές για το συγκεκριμένο ψάρι, με αποτελέσματα που έδειξαν μεταξύ άλλων ότι έχει ανεπτυγμένο και το αίσθημα της αλληλεγγύης. Κάποιοι πρακτικοί φαρμακοποιοί, υποστηρίζουν πως, αν σπάσουμε τη χολή του σκάρου, διαχυθεί στο σώμα του και το φάει άνθρωπος που πάσχει από ίκτερο, θα θεραπευθεί. Ιστορικά στοιχεία αναφέρουν ακόμη ότι ο Σκάρος ψαρευόταν με δόλωμα φύλλα φασολιάς ή και φασολάκια φρέσκα, γι' αυτό στην Κρήτη τα φυτά της φασολιάς τα αποκαλούν σκαροβότανα.
Ο σκάρος ζει στα βαθιά και βραχώδη μέρη των ακτών ανάμεσα στις σχισμές των βράχων και των κοραλλιών. Πλησιάζει στα ρηχά όπου και αναζητά την τροφή του που είναι διάφοροι υδρόβιοι οργανισμοί και φυτά που τα κομματιάζει και τα τρώει. Αν ο σκάρος δεν βρει την τροφή που του αρέσει δεν τρώει ό,τι κι ό,τι. Παρατηρήθηκε ότι σκάρος σε ενυδρείο δεν έτρωγε διότι δεν του άρεσαν αυτά που τον τάιζαν και πέθανε μετά από μερικές ημέρες από πείνα. Σκάρους συναντάμε στα περισσότερα ελληνικά νησιά κατά τη διάρκεια των διακοπών μας, τόσο στα ψαρέματά μας όσο και στις ψαροταβέρνες.

Kείμενο - Φωτογραφίες: Νίκος Λυμπερόπουλος
 http://www.ethnos.gr

Κλικ στις ιστοσελίδες μας: Αρμενιστής, Εμείς και η Κοινωνία μας, Γιάννης Αργυρός Σαντορίνη