Ένα μικροσκοπικό… κοραλλένιο εμφύτευμα μπορεί να διορθώσει τα προβλήματα στις αρθρώσεις των γονάτων τα οποία προκαλούνται από την οστεοαρθρίτιδα. Το εμφύτευμα βοηθά στην ανάπτυξη νέου χόνδρου από βλαστικά κύτταρα –πρόκειται για τα πολυδύναμα ανώριμα κύτταρα του οργανισμού
τα οποία μπορούν να μετατραπούν σε πλήθος διαφορετικών ιστών του.
Επιστήμονες από τη Σλοβενία οι οποίοι ανέπτυξαν το εμφύτευμα επέλεξαν ως βασικό «υλικό» το κοράλλι επειδή η δομή του μοιάζει πολύ με εκείνη των ανθρώπινων οστών και έτσι μπορεί να αποτελέσει το τέλειο εκμαγείο για τον σχηματισμό νέου χόνδρου αλλά και αιμοφόρων αγγείων μέσα στο γόνατο.
Στην οστεοαρθρίτιδα προκαλείται καταστροφή του χόνδρου ο οποίος αποτελεί το βασικό «εργαλείο» απορρόφησης των κραδασμών του σκελετού. Ο χόνδρος απορροφά τους κραδασμούς που προκαλούνται από το περπάτημα, το τρέξιμο ή την άρση αντικειμένων έτσι ώστε να αποφεύγεται η τριβή μεταξύ των οστών και η φθορά τους. Με την πάροδο του χρόνου ωστόσο οι αρθρώσεις του σώματος όπως στους γοφούς, στα γόνατα και στους καρπούς φθείρονται. Άλλοι παράγοντες κινδύνου που οδηγούν σε φθορά στις αρθρώσεις είναι το περιττό βάρος, το οικογενειακό ιστορικό οστεοαρθρίτιδας καθώς και οι τραυματισμοί που προκαλούνται κατά την άσκηση, κυρίως σε αθλήματα.
Δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία
Ο χόνδρος αρχίζει να διασπάται με αποτέλεσμα να εμφανίζεται οίδημα και ισχυρός πόνος. Δεν υπάρχουν φάρμακα που να θεραπεύουν το πρόβλημα ενώ πολλοί πάσχοντες λαμβάνουν αντιφλεγμονώδη παυσίπονα για να ανακουφίζονται από τους πόνους. Ωστόσο κάποιοι από αυτούς χρειάζεται κάποια στιγμή στη ζωή τους να υποβληθούν σε επέμβαση (αρθροπλαστική γονάτου) επειδή οι αρθρώσεις τους εμφανίζουν μη αναστρέψιμες βλάβες.
Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες επικεντρώνονται στην ανεύρεση τρόπων για αναγέννηση του χόνδρου μέσα στα γόνατα.
Χρήση σε μοσχεύματα οστών
Τα κοράλλια χρησιμοποιούνται σε μοσχεύματα οστών επί αρκετά έτη – χωρίς κάποιο είδος «καλουπιού» για να τα συγκρατεί τα κύτταρα που εμφυτεύουν οι ειδικοί δεν μπορούν να διατηρηθούν στη σωστή τους θέση. Καθώς δημιουργείται το νέο οστό το κοράλλι σταδιακά αποσυντίθεται με φυσικό τρόπο.
Επιστήμονες από πολλά κέντρα ανά τον κόσμο σημείωσαν την επιτυχία των… κοραλλένιων μοσχευμάτων οστών και μελετούν τώρα τη χρήση των κοραλλιών στην αποκατάσταση του χόνδρου.
Η ομάδα από τη Σλοβενία στην οποία ανήκει το νέο εμφύτευμα με την ονομασία Agili-C κάλυψε κοράλλια με ανθρώπινους αυξητικούς παράγοντες οι οποίοι ενεργοποιούν τη δημιουργία νέων κυττάρων στον οργανισμό. Πειράματα στο εργαστήριο έδειξαν πως το εμφύτευμα «πυροδότησε» τον σχηματισμό χόνδρου και αιμοφόρων αγγείων κάνοντας έναν συγκεκριμένο τύπο βλαστικών κυττάρων – συγκεκριμένα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα – να «ταξιδέψει» από τον γειτονικό μυελό των οστών ως το «καλούπι».
Αποτελέσματα μελετών σε ζώα έδειξαν ότι μέσα σε έξι ως 12 μήνες τα βλαστικά κύτταρα δημιούργησαν ένα υγιές νέο στρώμα χόνδρου ενώ το εμφύτευμα από κοράλλι είχε διαλυθεί πλήρως.
Εμφύτευση σε ανθρώπους
Ο πρώτος ασθενής στην Ευρώπη στον οποίον τοποθετήθηκε το εμφύτευμα του… βυθού είναι ένας 47χρονος πρώην αθλητής ο οποίος υπέφερε από οίδημα και πόνο στα γόνατα. Το εμφύτευμα μείωσε τον πόνο στον ασθενή ενώ τον βοήθησε σημαντικά και στην κινητικότητά του. Έξι μήνες μετά την τοποθέτησή του, ο 47χρονος ήταν σε θέση να κάνει σκι ενώ έναν χρόνο αργότερα ολοκλήρωσε έναν ποδηλατικό αγώνα που κάλυπτε απόσταση 193 χιλιομέτρων. Αυτή τη στιγμή διεξάγεται κλινική δοκιμή στη Σλοβενία η οποία θα περιλαμβάνει περί τους 20 ασθενείς ηλικίας 18 ως 55 ετών με προβλήματα στα γόνατα. Τα τελικά αποτελέσματα αναμένεται να ανακοινωθούν το ερχόμενο έτος.
Σημειώνεται ότι το εμφύτευμα έχει λάβει έγκριση κυκλοφορίας στην Ευρώπη και αναμένεται να εμφανιστεί στην αγορά αργότερα εφέτος.
Βήμα Science