Εργατικός, με μια εμμονή, σχεδόν, για την βυζαντινή μουσική καταγράφει, εκδίδει, ερευνά, ιδρύει…
Ο Χριστόδουλος Χάλαρης,
ακόμα πιο επιθετικός «εκτός αέρα» σε πρόσωπα και καταστάσεις μιλάει για
κοινωνική κατάπτωση, για το star system και τη νέα του δισκογραφική
παρουσία, με μια νέα μορφή του δίσκου «Δροσουλίτες», με τη φωνή του Μανώλη Μητσιά και της Μαρίας Σουλτάτου.
Θόδωρος:
Κύριε Χάλαρη πολύ καιρό παρακολουθώ την πορεία σας, όλα αυτά τα πολύ ενδιαφέροντα που κάνετε…
Ακούγοντας
όλα αυτά τα χρόνια τα τραγούδια από τους παλιούς σας δίσκους - που
είναι πιστεύω πιο γνωστοί γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, περιέχουν τραγούδια
- μου γεννιέται πάντα η ίδια απορία: δεν σας έλλειψε να γράψετε
τραγούδια όπως στην αρχή της δισκογραφικής σας καριέρας;
Χάλαρης:
Για να είμαι ειλικρινής… όχι, δε μου έλλειψε…
Θόδωρος:
Ακούγεται λίγο περίεργο…
Χάλαρης:
Να σας πω: ασχολήθηκα με ένα μείζων μουσικό είδος, την αρχαία τραγωδία.
Ασχολήθηκα με τη μεσαιωνική, λόγια, μουσική μας παράδοση.
Τώρα
επανέρχομαι με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο, με ένα σημαντικότατο
διάλειμμα από το 1975 μέχρι τώρα, τριανταπέντε χρόνων, στην
τραγουδοποιία: ξανακάνω τους «Δροσουλίτες» συνθέτοντας από την αρχή δέκα
προοίμια, δέκα οργανικά μέρη τα οποία γράφηκαν προκειμένου να υπάρξει
εικαστική και κινησιολογική αξιοποίηση άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μεγάλη
ποίηση του Νίκου Γκάτσου.
Το
έργο ετοιμάζεται και θα εκδοθεί πολύ σύντομα και όπως σίγουρα
γνωρίζετε, το 2011 γιορτάζουμε τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Νίκου
Γκάτσου.
Επανέρχομαι
λοιπόν στην τραγουδοποιία αλλά υπό τελείως διαφορετικούς όρους…με
ενδιαφέρει αυτό που συνέβαινε κατά τη Βυζαντινή περίοδο που τόσο έχουμε
παρεξηγήσει και ακόμα περισσότερο αγνοούμε.
Αυτό που με ενδιαφέρει είναι το σκηνικό τραγούδι, το σκηνικό μέλος.
Θόδωρος:
Συνεπώς
ο δίσκος που πρόκειται να κυκλοφορήσει είναι περισσότερο λόγω των εκατό
ετών από τη γέννηση του του Νίκου Γκάτσου παρά της δικής σας
διάθεσης;
Χάλαρης:
Όχι…είναι και τα δύο μαζί…Απολύτως εξίσου…
Είχε
προγραμματιστεί αυτή η δουλειά, είχε ξεκινήσει αρκετά χρόνια πριν,
ευτυχής συγκυρία είναι ότι είναι έτοιμη εγκαίρως ώστε να παρουσιαστεί με
την επαίτιο των εκατό χρόνων από τη γέννηση του Νίκου
Γκάτσου.
Θόδωρος:
Πρίν
από τέσσερα χρόνια, το 2006, είχε κυκλοφορήσει μια έκδοση επαιτειακή,
για τα τριάντα χρόνια (πρακτικά τριανταένα) από την πρώτη έκδοση του
δίσκου «Δροσουλίτες».
Μου έκανε εντύπωση και θέλω να το σχολιάσετε, ότι δεν υπήρχε κάποιο δικό σας σημείωμα, σχόλιο…
Χάλαρης:
Δεν το γνώριζα καν!
Θόδωρος:
Ήμουν σχεδόν βέβαιος…
Χάλαρης:
Κοιτάξτε,
οι δισκογραφικές εταιρείες στην Ελλάδα είναι σαν τις κυβερνήσεις…είναι
απολύτως τυχάρπαστοι άνθρωποι, αχαρακτήριστοι…μόνο ζημιά έχουν
κάνει…
Η
Ελλάδα γνώρισε μόνο δύο παραγωγούς στον χώρο της δισκογραφίας: τον
μακαρίτη τον Πατσιφά και τον κύριο Τάκη
Λαμπρόπουλο.
Όλοι οι άλλοι είναι ειδικοί στις αρπαχτές!
Είναι
άνθρωποι που έκλεψαν μουσική, είναι άνθρωποι οι οποίοι υπεξαίρεσαν
έργο, είναι άνθρωποι που ενταφίασαν έργο και αν κάτι τους οφείλει ο
τόπος αυτός είναι να τους εξοβελίσει
κλοτσηδόν!
Θόδωρος:
Ακόμα
όμως και για έναν από τους δύο που αναφέρετε έχω ακούσει προσωπικά
πολλά άσχημα σχόλια…συνεπώς είναι ίσως και η φύση της συγκεκριμένης
εργασίας….
Χάλαρης:
Ναι, πιθανότατα…
Όταν υπάρχει τρόπος να φεύγει το έργο από τα χέρια του δημιουργού και να γίνεται εμπόρευμα, που σημαίνει βορά των εμπόρων εν τέλει, δεν είναι αγαθό για το λαό...είναι βορά στα σαγόνια των εμπόρων.
Όταν υπάρχει τρόπος να φεύγει το έργο από τα χέρια του δημιουργού και να γίνεται εμπόρευμα, που σημαίνει βορά των εμπόρων εν τέλει, δεν είναι αγαθό για το λαό...είναι βορά στα σαγόνια των εμπόρων.
Αυτοί κατέστρεψαν το ελληνικό τραγούδι.
Αυτοί έφεραν τη σημερινή ποιότητα.
Όλα αυτά έγιναν απολύτως εσκεμμένα.
Υπήρξε
ημερομηνία: το ’75 αποφασίστηκε, από τη συνομοσπονδία των δισκογραφικών
εταιρειών, τότε, της Ελλάδας και καθ’ υπόδειξη των μητρικών τους
εταιρειών και όλοι εμείς που δρούσαμε στο χώρο του έντεχνου ελληνικού
τραγουδιού ειδοποιηθήκαμε ότι «μέχρι εδώ ήταν»…μας ανακοίνωσαν ότι
αλλάζει το star system και ότι στο εξής οι σταρ - λες και είναι υπόθεση
σταρ η δημιουργία - θα είναι οι τραγουδιστές…και στο σημείο αυτό πρέπει
να σας πω ότι όλοι οι τραγουδιστές πήγαν με το μέρος των
εταιρειών…μηδενός εξαιρουμένου!
Θόδωρος:
Λογικό είναι…
Χάλαρης:
Εξαιρώ
μόνο το μακαρίτη το Χρύσανθο και το μακαρίτη τον Ξυλούρη. Το 100% των
υπολοίπων συνετάχθησαν στο πλευρό των εταιρειών προκειμένου να υπάρξει η
εσκεμμένη δολοφονία του έντεχνου ελληνικού τραγουδιού που μας οδήγησε
σ’ αυτά τα ξεράσματα που ακούμε σήμερα..και δεν είναι απλώς ότι τα
ακούμε, είναι ο καθρέφτης μιας φρικώδους κοινωνικής κατάπτωσης την
οποία ζούμε…
Θόδωρος:
Όπως ακριβώς λέει ο στίχος: «εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω»…
Χάλαρης:
Έτσι ακριβώς!
Θόδωρος:
Να μιλήσουμε για στίχους λοιπόν, αναφερόμενοι στους δίσκους χρονολογικά.
Στην
αρχή Γιάννης Κακουλίδης και στη συνέχεια Νίκος Γκάτσος και οι δύο όμως
σε μια διαδραστική σχέση με τη μουσική
σας.
Τόσο
ο Κακουλίδης, όσο και ο Γκάτσος έγραψαν στίχους ακριβέστατα ταιριαστούς
με τη μουσική και την ενορχήστρωση…και το ανάποδο: ένα πολύ ταιριαστό
αποτέλεσμα!
Είναι
πολύ διαφορετικοί οι στίχοι που έγραψαν σ’αυτούς τους δίσκους…ο Γκάτσος
δεν είχε γράψει ξανά μ’ αυτόν τον τρόπο…
Χάλαρης:
Για
να υπάρξει επιτυχής συνεργασία πρέπει να υπάρχει σύμπτωση ηθών. ..και
όταν λέω ηθών εννοώ ποιητικού και μουσικού
ήθους.
Αν δεν υπάρχει, δεν υπάρχει συνάντηση του ποιητή με το μουσικό.
Έτσι
έχει γίνει. Δεν αποτελεί ούτε πρωτοτυπία ούτε πρωτοποριακή διεργασία,
σε όλες τις σημαντικές προσπάθειες στο χώρο της τραγουδοποιίας αυτό έχει
συμβεί.
Δηλαδή η συνάντηση του Λευτέρη Παπαδόπουλου με τη μουσική του Μάνου Λοϊζου δεν είναι ό,τι ευτυχέστερο;
Μην
κοιτάτε τι συμβαίνει σήμερα, σήμερα δεν υπάρχει τίποτα. Σήμερα
συναντάται η βλακεία του τάδε με τη βλακεία του άλλου και έχουμε αυτά
που συμβαίνουν…
Θόδωρος:
Η διαφορά όμως είναι ότι ο Λευτέρης Παπαδόπουλος έχει ένα συγκεκριμένο στυλ γραφής.
Ο
Νίκος Γκάτσος σ’ αυτόν τον δίσκο έγραψε πολύ διαφορετικά σε σχέση με τη
συνεργασία του για παράδειγμα με το Μάνο
Χατζιδάκι.
Χάλαρης:
Κοιτάξτε,
ο Γκάτσος ήταν ένας τεράστιος ποιητής και δε νομίζω να υπάρχει κάποιος
που αμφιβάλλει γι’ αυτό το γεγονός.
Επειδή
είχα τη τιμή να τον γνωρίσω και να τιμηθώ με τη φιλία του και να
συγχρωτιστώ μαζί του, ανήκει σ’ εκείνη τη γενιά των σπουδαίων ανθρώπων
εκείνης της εποχής οι οποίοι ήταν άνθρωποι με ένα πολιτιστικό υπόβαθρο
απίστευτο!
Τεραστίου εύρους και τεραστίου βάθους.
Σήμερα,
δυστυχέστατα, από τη μεταπολίτευση μέχρι τις μέρες μας η ελληνική
πολιτεία φρόντισε να βγάζει αγράμματους.
Να
βγάζει παιδιά που τελειώνουν το Λύκειο και δε γνωρίζουν ούτε καν τις
πράξεις της αριθμητικής, που δε γνωρίζουν γραφή κι
ανάγνωση.
Ζούμε στην απόλυτη παράνοια και ζούμε όχι το τέλος μιας εποχής, αλλα το τέλος ενός λαού!
Θόδωρος:
Ας ελπίσουμε ότι κάνετε λάθος…
Συνεχίζοντας
αυτό που περιγράφετε και ως γνώστης της Βυζαντινής μουσικής, μιλώντας
για την Βυζαντινή μουσική στην Ελλάδα, πιστεύετε ότι το επίπεδο
διατηρείται υψηλό ή έχουμε απωλέσει ανεπιστρεπτί σημαντικά κομμάτια
παράδοσης στο πέρασμα από γενιά σε γενιά;
Χάλαρης:
Όχι δεν έχουμε χάσει τίποτα!
Από
τη στιγμή που η λόγια μουσική μας παράδοση υπάρχει γραμμένη και
υπάρχει διάσπαρτη σε όλες τις βιβλιοθήκες του κόσμου δεν έχει χαθεί
τίποτα!
Απλά, αυτό που χρειάζεται είναι η επαναδημιουργία της υποδομής εκείνης…
Θόδωρος:
Το ότι βρίσκεται γραμμένη δε σημαίνει ότι είναι και ζωντανή…
Χάλαρης:
Λέω
ότι για να ζωντανέψει, είναι πάρα πολύ απλό, αρκεί να υπάρξουν οι
υποδομές εκείνες που θα την κάνουν αναγνώσιμη και που θα την
διαδώσουν.
Επειδή
έχω πλέον πειστεί ότι εδώ δεν υπάρχει καμμία περίπτωση να συμβεί,
αντιθέτως όλοι μαζί έχουν συμμαχήσει, όλος ο πολιτικός κόσμος, να
στραβώσει τον ελληνικό λαό ώστε να τον ληστέψει με τον καλύτερο δυνατό
τρόπο, έχω λάβει κι εγώ τα μέτρα μου και αυτή τη στιγμή υπάρχει μια
ομάδα ολόκληρη, ένα κονσόρτσιουμ φορέων το οποίο έχει συμπήξει ένα
ευρωπαικό οργανισμό με έδρα εκτός Ελλάδος προκειμένου να κάνει ακριβώς
αυτή τη δουλειά και να προχωρήσει στην αξιοποίηση ενός πολιτιστικού
πακτωλού που αφορά στο σύνολό της την Ευρώπη και θα έλεγα στο σύνολό του
τον πλανήτη.
Θόδωρος:
Κύριε
Χάλαρη, διαβάζοντας το βιογραφικό σας ήθελα να αναφέρω κάποια
χαρακτηριστικά μέρη αλλά δεν ήξερα τι να
πρωτοαναφέρω!
Είναι εξαιρετικά πλούσιο και πολύ ενδιαφέρον.
Θα
ήθελα να αναφέρετε αυτά που αισθάνεστε εσείς ως ιδιαίτερα σημαντικά,
για σας… από σπουδές, από παραγωγές, από ορχήστρες, έχετε μια ιδιαίτερη
σχέση με τη Θεσσαλονίκη…
Χάλαρης:
Κοιτάξτε, νομίζω ότι ευτύχησα να κάνω μόνο ό,τι ήθελα, μόνο ό,τι μου άρεσε, μόνο ό,τι θεώρησα σημαντικό!
Το
γεγονός αυτό το έχω πληρώσει πάρα πάρα πολύ ακριβά… το πλήρωσα μέχρι
και με την υγεία μου. Δεν έχω τίποτα να εξαιρέσω ούτε υπάρχει κάτι που
δεν θα το έκανα, αν ξαναζούσα.
Θεωρώ
ότι ήταν σημαντικότατο το Μουσείο και το Ίδρυμα που έφτιαξα στη
Θεσσαλονίκη, το οποίο κατεστράφη από μωρία και ανικανότητα…το έχασε η
πόλη…και η πόλη πρέπει να σας πω δεν ανθέστην καθόλου σ’αυτό το
γεγονός!
Τώρα έφτιαξα ένα καινούργιο μουσείο στην πατρίδα μου, στην Οία της Σαντορίνης.
Τα εγκαίνια έγιναν πολύ πρόσφατα (Οκτώβριος
του 2010).
Θόδωρος:
Η ορχήστρα υφίσταται;
Χάλαρης:
Δυστυχώς δεν υφίσταται…μια σπουδαία ορχήστρα!
Θόδωρος:
Πολύ σπουδαία, πραγματικά…
Χάλαρης:
Τώρα θα γίνει μια καινούργια…με ευρωπαίους…
Θα
γίνει ένα Master class μέσα στο μήνα, ύστερα μια επιλογή μουσικών και
μετά θα ξεκινήσει ένα εργαστήριο, με έδρα τη Βενετία, που θα
συγκεντρώνει νέους μουσικούς απ’ όλο τον κόσμο οι οποίοι έχουν ήδη
ασχοληθεί με τη μεσαιωνική και αναγεννησιακή μουσική και ενδιαφέρονται
να σχοληθούν με την κοσμική βυζαντινή μουσική.
Η
ορχήστρα αυτή θα ξεκινήσει να έχει σκηνική παρουσία σε επίπεδο
συναυλιών, στα φεστιβάλ τα ευρωπαϊκά, στο φεστιβάλ της Ραβέννα - η οποία
Ραβέννα είναι εταίρος σ’ αυτήν την προσπάθεια, και το ωδείο της Ραβέννα
επίσης – πρώτα ο Θεός, το καλοκαίρι που μας
έρχεται…
Θόδωρος:
Με το καλό…
Από
τις σπουδές σας στα μαθηματικά, την κυβερνητική και τον αυτοματισμό και
αυτά ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 (!), στην δομική ανάλυση
της Βυζαντινής μουσικής.
Αυτά…πως τέμνονται;
Χάλαρης:
Τέμνονται
στο γεγονός ότι αυτή η δομική ανάλυση της βυζαντινής μουσικής δίνει την
ευκαιρία να υπάρξει μια σπουδαία συνεργασία, εν εξελίξει αυτή τη
στιγμή, με το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών προκειμένου να υπάρξει
αυτοματοποίηση της μεταγραφής...να υπάρξουν λογισμικά που να επιτρέπουν
την αυτόματη μεταγραφή της παλαιάς βυζαντινής μουσικής και κάποιες
μορφές από την δυτικοευρωπαϊκή μουσική που είναι εξόχως κοντινές σε μια
αναγνώσιμη γλώσσα.
Αυτό
λοιπόν που συνέβη και ολοκληρώθηκε το ’74 σαν επιστημονική εργασία
αποτελεί τη βάση αυτής της συνεργασίας.
Θόδωρος:
Μεταγραφή, όταν λέτε, εννοείτε σε σύγχρονη βυζαντινή γραφή ή σε…
Χάλαρης:
Εννοώ σε σύγχρονη μουσική γραφή και σε σύγχρονη βυζαντινή γραφή.
Θόδωρος:
Και στα δύο…πολύ ενδιαφέρον…
Η σύγχρονη μουσική πραγματικότητα έχει χώρο για τη δουλειά που κάνατε με τις…
Η σύγχρονη μουσική πραγματικότητα έχει χώρο για τη δουλειά που κάνατε με τις…
Χάλαρης:
Τον χώρο τον φτιάχνουμε μόνοι μας!
Δεν περιμένουμε να μας πει ο κάθε καραγκιόζης τι θα κάνουμε!
Διότι
τότε θα είχαμε μείνει στην κυρία που εκδίδει πορνοταινίες και στα
παρόμοια… σε όλους αυτούς που μολύνουν με την παρουσία τους το κοινωνικό
γίγνεσθαι της χώρας.
Όχι, τον χώρο θα τον φτιάξουμε εμείς.
Η κοινωνία βεβαίως και είναι έτοιμη.
Φαντάζεστε
ότι η κοινωνία μας είναι ένα συνονθύλευμα ηλιθίων που χάφτει αυτές τις
αθλιότητες που της σερβίρουν από νωρίς το πρωί ως αργά το
βράδυ;
Θόδωρος:
Λίγο
πριν δεν λέγαμε ότι στην κοινωνία υπάρχει μια κατάπτωση, ότι είναι μια
κοινωνία που δέχεται ό, τι της σερβίρουν;
Χάλαρης:
Ναι,
δεν πρέπει να τελειώσει αυτό; Και για να τελειώσει αυτό πρέπει να της
δώσουμε κάτι άλλο, να της δείξουμε έναν άλλο
δρόμο.
Η κοινωνία αυτή πρέπει να γίνει η κοινωνία της δεκαετίας του ’70 και του ’80…
Θόδωρος:
Πίσω ολοταχώς δηλαδή…
Χάλαρης:
Η
σημερινή κοινωνία που ανέχεται τους κίναιδους, τις πορνοστάρ, τα
σιχάματα από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ να λένε αρλούμπες στα
μίντια και να αποπροσανατολίζουν τον κόσμο ο οποίος δεν έχει καταλάβει
σε τι καζάνι μέσα βράζει και πώς θα βράσει σε
λίγο…
Θόδωρος:
Αυτό
που ρωτάω είναι αν όλη αυτή η κοπιώδης προσπάθεια, όλων αυτών των ετών,
βρίσκει ανταπόκριση τώρα ή αφήνει
παρακαταθήκη;
Χάλαρης:
Χάλαρης:
Βεβαίως και βρίσκει ανταπόκριση: 135.000 αναφορές στο έργο μου υπάρχουν πανευρωπαϊκά…
Θόδωρος:
Εκτός Ελλάδας όμως…
Χάλαρης:
Εντός Ελλάδας 55.000!
Θόδωρος:
Ελπιδοφόρο αυτό…
Χάλαρης:
Μη φαντάζεστε ότι ο κόσμος είναι ηλίθιος!
Αλί
και τρισαλί! Εδώ περάσαμε από τουρκοκρατία, από κατοχή και
επιβιώσαμε….κατοχή είναι κι αυτή και θα
περάσει!
Θόδωρος:
Σας ευχαριστώ πολύ.
Χάλαρης Χριστόδουλος: Βιογραφικό & δισκογραφία http://mousikitexnespolitismos.blogspot.gr
Κλικ εδώ. Μουσείο Αρχαίων Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μουσικών Οργάνων στην Οία της Σαντορίνης
