θα συνειδητοποιήσεις ότι μπορεί να έχουν επηρεάσει δραστικά την προσωπικότητα ή την εξέλιξή σου, ιδιαίτερα αν είσαι η περίπτωση του παιδιού που μεγάλωσε μ’ έναν λίγο ή πολύ δύσκολο μπαμπά. Κι αν αυτό ισχύει, σίγουρα θα έχεις αναρωτηθεί. Πώς θα ήταν άραγε, αν είχες για μπαμπά κάποιον που ξέρει ακριβώς τι χρειάζεται ένα παιδί; Πώς θα ήταν αν είχες για μπαμπά τον Ματθαίο Γιωσαφάτ, ας πούμε. Πόσο τέλειος μπαμπάς θα ήταν εκείνος; Γιατί, εγώ τουλάχιστον, κάθε φορά που τον συναντώ, αυτό θέλω να τον ρωτήσω. Πώς ήταν εκείνος – ο διάσημος καθηγητής ψυχιατρικής και ψυχαναλυτής – ως μπαμπάς;
Κύριε Γιωσαφάτ, υπήρξατε καλός μπαμπάς με τη μοναχοκόρη σας;
Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορώ ν’ απαντήσω εγώ σε αυτή την ερώτηση, παρά μόνο εκείνη. Θα σου ομολογήσω, όμως, ότι κάποια στιγμή τη ρώτησα. Ήμουν καλός πατέρας για σένα; Ήσουν πάρα πολύ καλός πατέρας … όταν σε έβλεπα, μου απάντησε.
Ποιο πιστεύετε ότι είναι το καλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει ένας πατέρας στο παιδί του;
Να είναι καλός με τη γυναίκα του. Με τη μητέρα του παιδιού του. Να την αγαπάει και να της το δείχνει. Μέσα από αυτό θα πάρει το καλύτερο και το παιδί. Η συζυγική δυσαρμονία δημιουργεί πολλά προβλήματα στα παιδιά, τόσο στην παιδική και εφηβική ηλικία αλλά και αργότερα, όταν γίνονται ενήλικες. Και δυστυχώς το 85% των ζευγαριών βιώνει συζυγική δυσαρμονία. Άρα μιλάμε για κάτι όχι και τόσο εύκολο όσο το διατυπώνω.
Πολλοί
πάντως από τους σημερινούς μπαμπάδες συμμετέχουν στη φροντίδα του μωρού
από την πρώτη στιγμή της γέννησής του. Είναι καλός ένας τέτοιος
μπαμπάς;
Παλιότερα πιστεύαμε ότι είναι σημαντικό και γενικά
καλό να συμμετέχει στη φροντίδα του μωρού ο μπαμπάς. Να το ταΐζει, να το
νανουρίζει, να του αλλάζει πάνες. Κι εγώ άλλαζα πάνες. Σήμερα έχουμε
αναθεωρήσει. Γνωρίσουμε ότι είναι πιο ευεργετικό για το παιδί να τα
κάνει όλα αυτά μόνο η μητέρα, τουλάχιστον για τον πρώτο χρόνο ζωής. Έτσι
το παιδί αναπτύσσει μία καλή σχέση ασφάλειας μαζί της, με το σημαντικό
αυτό πρόσωπο, πράγμα που καθορίζει και τον τρόπο που θα κάνει σχέσεις
αργότερα στη ζωή του. Είναι καλύτερα, επομένως, ο πατέρας σε αυτή τη
φάση να προσφέρει υποστήριξη στη μητέρα σε όλα τα επίπεδα και ίσως
λιγότερο σημαντικό ν’ αλλάζει πάνες. Φυσικά, καθώς μεγαλώνει το παιδί,
χρειάζεται το ενδιαφέρον, την αποδοχή και τη στοργή και από τον πατέρα.Οι σύγχρονοι μπαμπάδες είναι σίγουρα καλύτεροι από τους μπαμπάδες των παλαιότερων γενεών. Είναι πιο φροντιστικοί, πιο στοργικοί, εκφράζουν πιο άνετα τα συναισθήματα.
Τι είναι πιο σημαντικό; Το “μπράβο” του μπαμπά ή το “μπράβο” της μαμάς;Και των δύο η ενθάρρυνση και υποστήριξη προς το παιδί είναι σημαντική. Για την κόρη ο έρωτας για τον μπαμπά ξεκινάει στα τρία και δεν τελειώνει ποτέ! Μεγαλώνοντας, όμως, για τον γιο ίσως έχει μεγαλύτερη σημασία η επιβεβαίωση του πατέρα, καθώς καθορίζει την αυτοεκτίμηση του γιου του, το ποιος είναι και τι θέλει να κάνει στη ζωή του. Αν δεν έχει εισπράξει την αποδοχή του πατέρα, είναι πολύ πιθανό να δυσκολευτεί πάνω σ’ αυτό.
Κι αν σου τύχει ένας δύσκολος μπαμπάς; Ένας π.χ. υπερπροστατευτικός ή νάρκισσος πατέρας ή όχι αρκετά υποστηρικτικός ή επικριτικός ή απόμακρος συναισθηματικά;
Τότε είναι δύσκολα τα πράγματα, επειδή επηρεάζεται η αυταξία σου και δυσκολεύεσαι να δεις ποιος είσαι πραγματικά ή ποιος θα ήθελες να είσαι. Υπάρχει, όμως, τρόπος να βγεις από αυτή τη θέση με σωστή βοήθεια. Η ψυχοθεραπεία βοηθάει πολύ πάνω σ’ αυτό.
Ποια είναι η άποψή σας για τους σύγχρονους μπαμπάδες;
Είναι σίγουρα καλύτεροι από τους μπαμπάδες των παλαιότερων γενεών. Είναι πιο φροντιστικοί, πιο στοργικοί, εκφράζουν πιο άνετα τα συναισθήματα. Με λίγα λόγια, είναι πιο θηλυκοί. Και όταν λέω πιο θηλυκοί, δεν εννοώ με την έννοια της ταυτότητας του φύλου. Εννοώ ότι έχουν στοιχεία πιο τρυφερά, που τα βλέπαμε παλιότερα μόνο στις γυναίκες μαμάδες. Όπως και οι γυναίκες σήμερα προβάλλουν σε πολλά επίπεδα πιο αντρικές συμπεριφορές. Είναι πιο δυναμικές για παράδειγμα. Αυτή η υιοθέτηση τυπικών χαρακτηριστικών συμπεριφοράς του αντίθετου φύλου δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό.
Η πατρότητα κάνει καλό σε έναν άνδρα;
Ένας άνδρας ολοκληρώνεται, όταν γίνεται πατέρας. Βιολογικά ξέρουμε ότι το επιβάλει το γενετήσιο ένστικτο της αναπαραγωγής. Το να επιδιώξει να ”σπείρει” απογόνους είναι ο μόνος τρόπος για να μεταβιβάσει τα γονίδια του και να διασφαλίσει την αθανασία του. Σε ψυχολογικό επίπεδο, όμως, η πατρότητα είναι αλήθεια ότι ωριμάζει τον άνδρα. Είναι ίσως το μοναδικό πράγμα που τον ωριμάζει. Ο άνδρας σταματά να είναι παιδί από τη στιγμή που θα γίνει μπαμπάς.
Τι άλλο κερδίζει ένας άνδρας, όταν γίνεται μπαμπάς;
Μαθαίνει να αγαπάει ουσιαστικά. Σε καμία άλλη σχέση δεν μπορεί να το μάθει αυτό. Σίγουρα όχι στην ερωτική, όπως νομίζουν κάποιοι. Μόνο μέσα από τη σχέση με το παιδί του, του δίνεται η ευκαιρία να μάθει να αγαπάει πραγματικά.
Και για τους άνδρες που διστάζουν ή δε θέλουν να αποκτήσουν παιδιά; Τι έχετε να πείτε;
Κάποιοι
μπορεί να έχουν αφιερωθεί ολοκληρωτικά σε έναν σκοπό ή σε κάτι που τους
γεμίζει και γι’ αυτό δε θέλουν ή νιώθουν ότι δε χρειάζονται παιδιά.
Είναι γεμάτοι. Υπάρχουν όμως κι εκείνοι που φοβούνται τις ευθύνες,
ανησυχούν ότι θα σκλαβωθούν από τις γονικές υποχρεώσεις και παραμένουν
αιώνια παιδιά.Μόνο μέσα από τη σχέση με το παιδί του, δίνεται η ευκαιρία σε έναν άντρα να μάθει να αγαπάει πραγματικά.
Καθυστερούν γενικά οι άνδρες να γίνουν μπαμπάδες … έτσι δεν είναι;
Ναι,
αλλά ούτε αυτό είναι απαραίτητα κακό. Για έναν άνδρα είναι σημαντική
πρώτα η επαγγελματική αποκατάσταση και μετά η σχέση. Ενώ για τις
γυναίκες ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Είναι πρώτα η σχέση που έχει
σημασία και μετά η επαγγελματική αποκατάσταση. Η αλήθεια πάντως είναι
ότι η καλύτερη ηλικία, για να γίνει μπαμπάς ένας άνδρας, είναι γύρω στα
40. Γιατί τότε είναι που του ταιριάζει περισσότερο η συντροφικότητα.
Οπότε, εφόσον μπορεί να είναι καλύτερος σύντροφος ένας άνδρας,
αυξάνονται και οι πιθανότητες να είναι και καλύτερος πατέρας. Δυστυχώς
αυτές οι ηλικίες μπορεί να συμπέσουν με την κρίση της μέσης ηλικίας. Η
ηλικιακή κρίση μπορεί να επηρεάσει τόσο πολύ έναν άνδρα, ώστε να κάνει
σημαντικές ανατροπές. Να χωρίσει, να αναζητήσει άλλη σύντροφο, να κάνει
άλλα παιδιά, να γυρίσει σελίδα στη ζωή του. Οπότε το να πεις ότι είναι
προτιμότερο ένας άνδρας να γίνει πατέρας σ’ αυτή την ηλικία δεν είναι
μια συνταγή που εξασφαλίζει επιτυχία.Υπάρχει τέλειος μπαμπάς;
Δεν υπάρχει. Όπως δεν υπάρχει και τέλεια μαμά. Κι όταν δεχόμαστε και ως παιδιά και ως γονείς ότι δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, τότε όλα είναι πιο εύκολα. Στόχος ενός άνδρα, όταν γίνει πατέρας, και μιας γυναίκας, όταν γίνεται μητέρα, πρέπει να είναι να εξελιχθούν σε αρκετά καλούς γονείς. Το πρόβλημα όμως είναι ότι πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν πως είναι τέλειοι ως γονείς και προσπαθούν να πείσουν και τους άλλους και ιδιαίτερα τα παιδιά τους γι΄αυτό.
Η συνειδητοποίηση ότι δεν είναι ή δεν μπορεί να είναι τέλειος ένας γονιός είναι ένα πρώτο βήμα, για να εξελιχθεί σε έναν αρκετά καλό μπαμπά ή αρκετά καλή μαμά. Μια αρκετά καλή μαμά κι ένας αρκετά καλός μπαμπάς είναι σημαντική υπόθεση. Το αρκετά καλό είναι κάτι πάρα πολύ καλό στην περίπτωση αυτή.
Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ είναι νευρολόγος –ψυχίατρος- παιδοψυχίατρος, με εκπαίδευση στην ψυχαναλυτική θεραπεία, στην ομαδική ανάλυση και στην Οικογενειακή Θεραπεία. Έχει διδάξει στο Κέντρο Towistock και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου ως Επίκουρος Καθηγητής. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα εξελέγη διευθυντής του Παιδοψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. Ίδρυσε με άλλους την Ελληνική Εταιρεία Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας που εκπαιδεύει στην Ατομική Ψυχαναλυτική Θεραπεία και την Ελληνική Εταιρεία Ομαδικής Ανάλυσης και Οικογενειακής Θεραπείας της οποίας είναι πρόεδρος και διευθυντής του Εκπαιδευτικού Ινστιτούτου. Είναι τακτικό μέλος πολλών διεθνών επιστημονικών Εταιρειών και έχει μετάσχει στη συγγραφή πολλών επιστημονικών βιβλίων και πολυάριθμων άρθρων. Έχει κληθεί να μιλήσει σε πολλά κέντρα του εξωτερικού, καθώς και σε πολυάριθμα νοσοκομεία και επιστημονικά κέντρα. Είναι ο πρώτος ιδρυτής μαζί με άλλους συναδέλφους της Παιδοψυχιατρικής Εταιρίας Ελλάδος. Είναι συγγραφέας των βιβλίων «Να παντρευτεί κανείς ή να μην παντρευτεί», «Μεγαλώνοντας στην ελληνική οικογένεια», «Εγώ κι εσύ… και οι άλλοι» (όλα εκδόσεις Αρμός), «Οι άνθρωποι μου» (εκδόσεις Ποταμός), «Οικογένεια σε Κρίση» (εκδόσεις Ακρίτας), «Θεραπεία Ζεύγους» (εκδόσεις Καστανιώτης).
https://www.dinfo.gr
