Ένα από τα καλύτερα ψαρέματα το χειμώνα είναι το ψάρεμα του χταποδιού. Ειδικά όταν έχει λιακάδα, ο καιρός είναι πιο γλυκός και συνδυάζεται με μεγάλη, θαυμάσια βόλτα.
Πριν περάσουμε στο ψάρεμα του χταποδιού, ας γνωρίσουμε σε όσους δεν το γνωρίζουν το νοστιμότατο κεφαλόποδο.
Το χταπόδι ή «οκτάπους ο κοινός» όπως είναι η επιστημονική του ονομασία έχει σώμα κοντό αποστρογγυλωμένο και λείο στην επιφάνειά του η οποία διαθέτει γλοιώδη ουσία. Η κουκούλα που διαθέτει είναι και η κοιλιά του, στη βάση της οποίας βρίσκεται το κεφάλι του όπου αρχίζουν οκτώ πλοκάμια που διαθέτουν βεντούζες.
Στο κεφάλι υπάρχουν τα μάτια και από κάτω βρίσκεται το στόμα του που καταλήγει σε ένα κεράτινο παπαγαλέ ράμφος με το οποίο ανοίγει τα μαλακόστρακα τα οποία παραλύει εκκρίνοντας ένα είδος δηλητηρίου που δεν επηρεάζει τον άνθρωπο. Σε περίπτωση όμως που μας δαγκώσει – κάτι σπάνιο – απλώς πονάει λίγο.
Η γλώσσα του διαθέτει προεξοχές που μοιάζουν με δόντια και άγκιστρα, όπου με αυτή ανοίγει τη σάρκα των θυμάτων του και τα τρώει. Τα πλοκάμια του χταποδιού είναι χοντρά στη βάση και λεπτά στις απολήξεις τους, τα οποία στην κάτω πλευρά τους διαθέτουν περίπου 100 βεντούζες. Οι βεντούζες αυτές χρησιμεύουν για στήριξη, άμυνα, συγκράτηση τροφής και αργές μετακινήσεις, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλα τα κεφαλόποδα.
Για να κινηθεί γρήγορα το χταπόδι αποβάλει με πίεση το νερό της αναπνοής του κι έτσι ωθείται. Για να προφυλαχθεί από τους εχθρούς του αφήνει ένα μαύρο υγρό με το οποίο θολώνει τα νερά και ξεφεύγει, η ποσότητα αυτή όμως είναι κατά πολύ λιγότερη από της σουπιάς.
Το χταπόδι ζει μέσα στις τρύπες των βράχων, ή σε θαλάμια που η θάλασσα έχει δημιουργήσει στον πυθμένα της με άμμο και πέτρες. Εκεί μαζεύοντας μερικά ακόμη βότσαλα φωλιάζει και αναμένει τα θύματά του.
Ένα θαλάμι είναι «ενεργό» από την μαρτυρία της ύπαρξης φρέσκων υπολειμμάτων τροφής, όπως κελύφη από αχιβάδες ή κυδώνια.
Τα πλοκάμια του χταποδιού διαθέτουν δυο σειρές βεντούζες, αυτή είναι και η διαφορά του με την πρώτη ματιά από ένα άλλο είδος χταποδιού, τη μελιδόνα ή μοσχοχτάποδο. Η επιστημονική του ονομασία είναι «Ελεδόνη η μοσχοφόρος» και η διαφορές από το χταπόδι είναι το ότι τα πλοκάμια είναι κατά πολύ μακρύτερα, έχουν μία μόνο σειρά βεντούζες, το κρέας δεν είναι τόσο νόστιμο (σε σχέση με το χταπόδι) ενώ έχει και μια μυρωδιά μόσχου, γι’ αυτό καλείται και «μοσχοχτάποδο».
ΤΟ ΑΛΙΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ
Η κολπάδα είναι ένα εύχρηστο αλιευτικό εργαλείο, που καλό είναι να υπάρχει μόνιμα στο σκάφος μας για χρήση ανά πάσα στιγμή. Για να το κατασκευάσουμε χρειαζόμαστε τα εξής υλικά:
1. Ένα κομμάτι αλυσίδα 40 πόντους που καλύτερα να είναι ανοξείδωτη, κάνει όμως και η γαλβανιζέ.
2. Ένα μέτρο πετονιά 80 χιλιοστών
3. Μία στριφταροπαραμάνα βαρέως τύπου
4. Πετονιά 100 χιλιοστών
5. Μια καρούλα.
Τυλίγουμε την πετονιά των 100 χιλιοστών στην καρούλα που θα πρέπει να έχει μήκος λίγο παραπάνω από το βάθος που θα ψαρέψουμε, εκτός αν αγοράσουμε καινούριο καρούλι των 100 μέτρων οπότε το τυλίγουμε όλο.
Μόλις ολοκληρώσουμε το τύλιγμα δένουμε στην άκρη της στο μάτι του στριφταριού, ενώ την παραμάνα περνάμε στον πρώτο κρίκο της αλυσίδας.
Από το ένα μέτρο πετονιάς των 80 χιλιοστών φτιάχνουμε τρεις θηλιές. Στον δεύτερο κρίκο της αλυσίδας περνάμε την πρώτη θηλιά έτσι ώστε όταν δεθεί να έχει μήκος περίπου 10 πόντους, λίγο πιο κάτω δένουμε την δεύτερη και σε ίση απόσταση την τρίτη. Στις θηλιές αυτές περνάμε (όπως το βαρίδι στην καθετή) από ένα ψάρι, σπάρο, λιθρινάκι, ή κόκκινη καλόγρια.
Ψαράκια μπορούμε να αγοράσουμε κατεψυγμένα από το σούπερ μάρκετ, ή να διατηρήσουμε στην κατάψυξη μερικά απο εκείνα που πιάσαμε σε κάποιο ψάρεμά μας και δεν τα φάγαμε.
Ένα άλλο αποδοτικό δόλωμα είναι ο ψεύτικος κάβουρας σε συνδυασμό με ένα λευκό ψεύτικο ψαράκι δεμένα επάνω στην αλυσίδα. Ο κάβουρας αποτελεί θαυμάσιο μεζέ για το χταπόδι, όσο για το λευκό, είναι ιδεώδες χρώμα προσέλκυσης.
ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΟΛΠΑΔΑ
Η καλύτερη κολπάδα γίνεται με αέρα έως τρία μποφώρ, αλλιώς χρειαζόμαστε πλωτή άγκυρα.
Φτάνουμε στο σημείο που γνωρίζουμε ότι ο βυθός κρατάει χταπόδια, σβήνουμε τη μηχανή και αφήνουμε το διαράκι - τριαράκι φυσώντας να παρασύρει σιγά - σιγά το σκάφος μας. Αν ο αέρας είναι αρκετός και ξεσέρνουμε πολύ γρήγορα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την πλωτή μας άγκυρα.
Περνάμε τα ψαράκια ή τα κοκοροπόδαρα όπως περιγράψαμε παραπάνω και αφήνουμε την αλυσίδα να πέσει στη θάλασσα. Μόλις πατώσει, αρχίζουμε να κινούμε σιγά - σιγά, πάνω - κάτω την πετονιά μας. Καθώς το αεράκι παρασύρει την βάρκα μας, η αλυσίδα σέρνεται στον πυθμένα της θάλασσας, εμείς ανεβοκατεβάζουμε την πετονιά, ενώ τα ψαράκια που έχουμε δέσει επάνω της μοιάζουν με κοπαδάκι που κινείται στον βυθό.
Η παρουσία και το «ασίμισμα» που κάνουν με την κίνησή τους, προσελκύει το χταπόδι, που αν βρίσκεται στη γύρω περιοχή επιτίθεται με ορμή επάνω τους και τα συλλαμβάνει μαζί με την αλυσίδα! Την στιγμή εκείνη αισθανόμαστε βάρος και αμέσως ξεκινάμε την διαδικασία της ανέλκυσης.
Το χταπόδι με το που τραβάμε την πετονιά αισθάνεται ότι η λεία του θα διαφύγει, θυμώνει και βεντουζάρει ακόμη πιο δυνατά στην αλυσίδα και τα ψαράκια, οπότε δεν υπάρχει περίπτωση να μας φύγει, προσοχή όμως!!! Θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να το αποχιάσουμε πριν φτάσει στην επιφάνεια της θάλασσας, γιατί αλλιώς αμολάει τα πάντα κι εξαφανίζεται.
Μόλις το αποχιάσουμε, το φέρνουμε στη βάρκα και τραβάμε την αλυσίδα με τα ψάρια, ενώ γυρίζουμε την κουκούλα του ανάποδα για να το αφοπλίσουμε.
Αντέχει πάρα πολύ στα τραύματα και το μόνο τρωτό του σημείο είναι το νεύρο που βρίσκεται πίσω από τα μάτια του γι’ αυτό χρησιμοποιούμε ένα μαχαίρι με το οποίο τρυπάμε ανάμεσά τους.
Καλό θα είναι να έχουμε μαζί μας έναν μεγάλο κουβά με σκέπασμα, ώστε να το βάλουμε μέσα, για να μην γεμίσει αφ’ ενός το σκάφος μελάνια και αφ’ εταίρου να μην το κυνηγάμε μέσα στη βάρκα...
ΧΤΥΠΑ ΤΟ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΥΛΙΑΣΕ ΤΟ!
Για να φαγωθεί το χταπόδι πρέπει να χτυπηθεί 40 φορές και να παραγουλιαστεί ώστε να μαλακώσει.
Μόλις χτυπηθεί τα πλοκάμια του χαλαρώνουν και κρεμάνε. Για να παραγουλιαστεί σωστά (δηλαδή να τριφτεί καλά πάνω σε βράχο) θα πρέπει να εφαρμόσουμε την διαδικασία αυτή έως ότου ασπρίσει και κατσαρώσει.
Τώρα είναι έτοιμο να κρεμαστεί στον ήλιο για να ξεραθεί και αμέσως μετά να πέσει στα κάρβουνα.
Η παράδοση λέει πως το χταπόδι πρέπει να χτυπηθεί κάτω 40 φορές για να φαγωθεί, σε αντίθετη περίπτωση ο καταναλωτής βγάζει στο σώμα του γκριζωπά εξογκώματα που ονομάζονται «χταπόδια».
Πολλές φορές πιάνουμε χταπόδια όπου τους λείπουν δυο, ακόμη και τρία πλοκάμια. Είναι γεγονός ότι το πεινασμένο χταπόδι όταν δεν βρίσκει τίποτα να φάει τρώει τα πλοκάμια του και σιγά - σιγά τα αντικαθιστά.
Να υπενθυμίσουμε ότι βάσει του «Προεδρικού διατάγματος υπ' αριθ. 373 για την ερασιτεχνική - αθλητική αλιεία», απαγορεύεται γενικά η αλιεία χταποδιών βάρους μικρότερου των 500 γραμμάριων.
Τα μικρά χταπόδια που πιάνονται στην κολπάδα μας τα πετάμε κατ’ ευθείαν στη θάλασσα και μάλιστα όσο πιο μακριά μπορούμε, για να μην κολλήσουν εκ νέου, με το που θα κατεβάσουμε το αλιευτικό μας εργαλείο.
http://www.psarema-skafos.gr/full_product.php?prod_id=exorhtap