Γεωθερμική ενέργεια ονομάζεται η θερμική
ενέργεια που προέρχεται από το εσωτερικό της γης και εμφανίζεται με τη μορφή
θερμού νερού ή ατμού. Η ενέργεια αυτή σχετίζεται με την ηφαιστειότητα και τις
ειδικότερες γεωλογικές και γεωτεκτονικές συνθήκες της κάθε περιοχής. Είναι μια
ήπια και σχετικά ανανεώσιμη ενεργειακή πηγή, που με τα σημερινά τεχνολογικά
δεδομένα μπορεί να καλύψει
σημαντικές ενεργειακές ανάγκες. Οι γεωθερμικές περιοχές συχνά εντοπίζονται από
τον ατμό που βγαίνει από σχισμές του φλοιού της γης ή από την παρουσία θερμών
πηγών. Για να υφίσταται διαθέσιμο θερμό νερό ή
ατμό σε μια περιοχή πρέπει να
υπάρχει κάποιος υπόγειος ταμιευτήρας αποθήκευσης του κοντά σε ένα θερμικό
κέντρο. Στην περίπτωση αυτή, το νερό του ταμιευτήρια που συνήθως είναι βρόχινο
νερό που έχει διεισδύσει στους βαθύτερους ορίζοντες της
γης, θερμαίνεται και
ανεβαίνει προς την επιφάνεια. Τα θερμικά αυτά ρευστά εμφανίζονται στην επιφάνεια
είτε με τη μορφή θερμού νερού ή ατμού όπως προαναφέρθηκε είτε αντλούνται με
γεώτρηση και αφού χρησιμοποιηθεί η θερμική τους ενέργεια, γίνεται επανέγχυση του
ρευστού στο έδαφος με δεύτερη γεώτρηση. Έτσι ενισχύεται η μακροβιότητα του
ταμιευτήρια και αποφεύγεται η θερμική ρύπανση του περιβάλλοντος.
Τι
είναι η γεωθερμική ενέργεια
Είναι μια ανανεώσιμη
μορφή ενέργειας που πηγάζει από το εσωτερικό της γης. Μεταφέρεται στην επιφάνεια
με θερμική επαγωγή και με την είσοδο στον φλοιό της γης λειωμένου μάγματος από
τα βαθύτερα στρώματά της. Για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, ζεστό νερό σε
θερμοκρασίες που κυμαίνονται από 150οC
μέχρι περισσότερο από 370οC μεταφέρεται
σε γεωτρήσεις από υπόγειες δεξαμενές σε ειδικές δεξαμενές και με την
απελευθέρωση της πίεσης μετατρέπεται σε ατμό. Ο ατμός διαχωρίζεται από τα ρευστά
διοχετεύονται σε περιφερειακά τμήματα της δεξαμενής για να βοηθήσουν να
διατηρηθεί η πίεση. Αν η δεξαμενή χρησιμοποιηθεί για άμεση χρήση της θερμότητας
τα γεωθερμικά ρευστά τροφοδοτούν έναν εναλλακτήρα θερμότητας και να επιστέψουν
στη γη. Το ζεστό νερό από την έξοδο του εναλλακτήρα χρησιμοποιείται για την
θέρμανση κτηρίων, θερμοκηπίων κ.α.
Εφαρμογές
Υπάρχουν δυο κύριες
εφαρμογές της γεωθερμική ενέργειας.
-
Η πρώτη βασίζεται στη
χρήση της θερμότητας της γης για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και άλλες
χρήσεις (θέρμανση κτηρίων, θερμοκηπίων). Αυτή η θερμότητα μπορεί να προέρχεται
από γεωθερμικά γκάιζερ που φθάνουν με φυσικό τρόπο ως την επιφάνεια της γης ή
γεώτρηση στον φλοιό της γης σε περιοχές που η θερμότητα βρίσκεται αρκετά κοντά
στην επιφάνεια. Αυτές οι πηγές είναι συνήθως από μερικές εκατοντάδες μέχρι 3000
μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης.
-
Η δεύτερη εφαρμογή της γεωθερμικής ενέργειας
εκμεταλλεύεται τις θερμές μάζες εδάφους ή υπογείων υδάτων για να κινήσουν
θερμικές αντλίες για εφαρμογές θέρμανση και ψύξης.
Θερμικές εφαρμογές
Η κυριότερη θερμική χρήση
της γεωθερμικής ενέργειας σήμερα, τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκόσμια, αφορά στη
θέρμανση θερμοκηπίων. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στις υδατοκαλλιέργειες,
δεδομένου ότι πολλά είδη υδροβίων οργανισμών, όπως χέλια, γαρίδες ή φύκια
αναπτύσσονται γρηγορότερα σε αυξημένες θερμοκρασίες(25
έως 30οC).
Άλλη διαδεδομένη χρήση της γεωθερμίας είναι η θέρμανση οικισμών. Η θερμική
ενέργεια που δεσμεύεται από τη γεωθερμική πηγή διοχετεύεται προς τους χρήστες με
την βοήθεια ενός δικτύου αγωγών (τηλεθέρμανση). Στις άνυδρες νησιωτικές και
παραθαλάσσιες περιοχές, μια άλλη εφαρμογή μπορεί να είναι θερμική αφαλάτωση
θαλασσινού νερού, ενώ στις περιπτώσεις γεωθερμικών ρευστών υψηλής θερμοκρασίας
(>150οC) μπορεί να γίνει παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος με
την εκτόνωση ατμού.
Η
Ελλάδα διαθέτει μεγάλο αριθμό επιβεβαιωμένων γεωθερμικών πεδίων που είναι
διάσπαρτα σε ολόκληρη σχεδόν τη χώρα, όπως στη Ν.Κεσσάνη Ξάνθης, Νιγρίτα Σερρών,
Λαγκαδά, Θεσσαλονίκη, Ελαιοχώρα Χαλκιδικής, Στύψη και Άργεννο Λέσβου, Μήλο,
Σαντορίνη και Νίσυρο. Η συστηματική εκμετάλλευση τους μπορεί να επιφέρει στη
χώρα μας σημαντικά οφέλη.
Χρησιμότητα γεωθερμικής ενέργειας
Η εκμετάλλευση της γεωθερμίας συμβάλει στην:
-
Εξοικονόμηση συναλλάγματος, με μείωση των
εισαγωγών πετρελαίου.
-
Εξοικονόμηση φυσικών πόρων, κυρίως με
την
ελάττωση κατανάλωσης των
εγχώριων αποθεμάτων λιγνίτη.
-
Καθαρότερη ατμόσφαιρα