αλλά, αν το μέγεθός τους είναι μεγάλο, προκαλούν πόνο (κολικός νεφρού και πόνος κατά την ούρηση), αιματουρία, ακόμα και ουρολοιμώξεις.
Οι προδιαθεσικοί παράγοντες
Γενετικοί
Οι νεότερες έρευνες δείχνουν ότι δεν υπάρχει κληρονομική προδιάθεση για την εμφάνιση νεφρολιθίασης ως ανεξάρτητη πάθηση. Από την άλλη όμως, παθολογικές καταστάσεις, όπως η κυστινουρία και η σωληναριακή νέκρωση, οι οποίες είναι κληρονομικές, ευνοούν την ανάπτυξη της νόσου.
Παλαιότερες θεωρίες υποστηρίζουν την φυλετική προδιάθεση. Σήμερα οι θεωρίες αυτές τείνουν να απορριφθούν, καθώς αν λαοί με μικρότερη προδιάθεση μεταφερθούν σε μια χώρα της δυτικής Ευρώπης και ακολουθήσουν τον τρόπο ζωής της, θα εμφανίσουν και εκείνοι μεγαλύτερη συχνότητα της νόσου.
Φύλο - ηλικία
Η φύση εδώ φαίνεται να ευνόησε τις γυναίκες, αφού λόγω των οιστρογόνων και της δράσης τους στα άλατα οξαλικού ασβεστίου (τα οιστρογόνα ενισχύουν την διαλυτότητά τους και επομένως εμποδίζουν την δημιουργία λίθων) υπερτερούν με αναλογία 3 : 1 έναντι των ανδρών. Η ηλικία εμφάνισης της νόσου σε άντρες και γυναίκες είναι αυξημένη σε ηλικίες 30 - 50 ετών.
Παθήσεις - φάρμακα
1. Νόσος του Crohn (φλεγμονώδης νόσος εντέρου).
2. Εκτομή εντέρου.
3. Χρήση αντιβιοτικών για μεγάλο χρονικό διάστημα (λόγω της αλλαγής στη χλωρίδα του εντέρου).
4. Σπογγώδεις νεφροί.
6. Ουρική νόσος.
7. Παχυσαρκία.
8. Αιματολογικά νοσήματα.
9. Πρωτοπαθής παραθυρεοειδισμός (οι παραθυρεοειδείς αδένες ρυθμίζουν την ομοιοστασία ασβεστίου στο αίμα).
11. Υπέρταση.
12. Φάρμακα, όπως τα αντιεπιληπτικά (εξαιτίας της δυσκολίας τους να διαλυθούν στα ούρα).
Περιβαλλοντικοί παράγοντες
Η καθιστική ζωή σε συνδυασμό με την έλλειψη φυσικής δραστηριότητας οδηγεί σε νεφρολιθίαση. Η διατροφή σχετίζεται άμεσα με τη νόσο, αφού η υπερκατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης, βιταμίνης C, οξαλικών οξέων και η αυξημένη παραγωγή βιταμίνης D ευνοούν τη δημιουργία λίθων. Το σημαντικότερο όμως είναι η μειωμένη πρόσληψη νερού, που οδηγεί σε λίγα και πυκνά ούρα, κατάσταση που οδηγεί σε πέτρες στα νεφρά.
Γεωγραφική θέση
Άτομα που ζουν σε υγρά και θερμά κλίματα με έντονη ηλιοφάνεια έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της αφυδάτωσης (λίγα και πυκνά ούρα) και της αυξημένης παραγωγής βιταμίνης D στον οργανισμό (παράγουμε τη βιταμίνη με την βοήθεια του ήλιου).
Διατροφική αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης
Τα βασικά θρεπτικά συστατικά που σχετίζονται με τη νεφρολιθίαση είναι η πρωτεΐνη, το ασβέστιο, το νάτριο και τα οξαλικά οξέα, καθώς και η κατανάλωση υγρών. Παρακάτω θα δούμε τι πρέπει να τρώτε για την πρόληψη και αντιμετώπιση της νεφρολιθίασης και τι δεν πρέπει να τρώτε.
Τι πρέπει να τρώτε
Πίνετε άφθονα υγρά, ιδιαίτερα νερό. Καταναλώστε τουλάχιστον 8-10 ποτήρια ημερησίως. Πίνετε τόσο, ώστε τα ούρα σας να έχουν πολύ ανοιχτό κίτρινο χρώμα ή να είναι διαυγή. Επίσης, καλό είναι να καταναλώνετε καφέ και τσάι χωρίς καφεΐνη, χυμό λεμονιού, χυμό φρούτων και γάλα.
Καταναλώστε φυτικές ίνες, και συγκεκριμένα αδιάλυτες (σιτάρι, σίκαλη, κριθάρι, ρύζι). Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες ενώνονται με το ασβέστιο και αποβάλλονται μαζί μέσω των κοπράνων. Επίσης, επιταχύνουν το πέρασμα των θρεπτικών συστατικών από το έντερο, οπότε περιορίζεται ο χρόνος στον οποίο απορροφάται το ασβέστιο.
Αυξήστε την πρόσληψη καλίου. Έρευνες δείχνουν ότι αποτρέπει την αποβολή ασβεστίου στα ούρα. Τροφές πλούσιες σε κάλιο είναι τα πορτοκάλια, οι μπανάνες, οι ξηροί καρποί, οι πατάτες, οι τομάτες και τα καρότα.
Εάν έχετε πέτρες οξαλικού ασβεστίου παλαιότερα ο γιατρός θα σας συνιστούσε να περιορίσετε το ασβέστιο. Σήμερα, αντίθετα, προτείνεται μια σχετικά υψηλή πρόσληψη ασβεστίου μέσω της διατροφής. Ιδιαίτερα ευεργετικά είναι τα γαλακτοκομικά, καθώς περιέχουν και φώσφορο, ο οποίος ενισχύει την εντερική απέκκριση του ασβεστίου, βοηθώντας στον περιορισμό της ασβεστιουρίας. Καταναλώστε 2-3 μερίδες καθημερινά.
Τι δεν πρέπει να τρώτε
Περιορίστε την κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης και ιδιαίτερα το κρέας, τα πουλερικά και το ψάρι. Καταναλώστε πρωτεΐνη ανάλογα με το σωματικό σας βάρος, ποσότητα που ανέρχεται σε 1gr/kg ΣΒ. Δηλαδή αν ένα άτομο ζυγίζει 70kg, θα πρέπει να καταναλώνει το πολύ 70gr πρωτεΐνης την ημέρα. Αν την ποσότητα αυτή την μεταφράσουμε σε κρέας, και δεδομένου ότι πρωτεΐνη δεν υπάρχει μόνο σε αυτό, αλλά και στα γαλακτοκομικά και στα αμυλούχα τρόφιμα, ένας μέσος άνθρωπος βάρους 70kg δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 150gr κρέας την ημέρα. Μεγαλύτερη κατανάλωση κρέατος αυξάνει το ασβέστιο, τα οξαλικά και το ουρικό οξύ, τα οποία προκαλούν το σχηματισμό λίθων
Περιορίστε το αλάτι και τις τροφές πλούσιες σε νάτριο: αλλαντικά, σάλτσες, τουρσιά, παστά, κονσέρβες, ξηρούς καρπούς αν είναι αλατισμένοι, σούπες, λουκάνικα, τυριά, κρέας, ελιές, πατατάκια, αλλά και όλα τα τυποποιημένα προϊόντα. Δώστε προσοχή στις ετικέτες όσον αφορά στην περιεκτικότητά τους σε νάτριο. Προσοχή: τα συστατικά των τροφίμων που αναγράφονται στις ετικέτες είναι τοποθετημένα όχι με αλφαβητική σειρά, αλλά ανάλογα με την ποσότητά τους στο τρόφιμο. Επομένως, όσο πιο "ψηλά" βλέπετε το στοιχείο "Na" σε μια ετικέτα τροφίμου, επιστρέψτε το στο ράφι. Περιορίστε το έτοιμο φαγητό και τα fast food και προτιμήστε τα φρέσκα προϊόντα. Εάν θέλετε να δώσετε γεύση στα φαγητά προτιμήστε λεμόνι και καρυκεύματα. Εναλλακτική επιλογή είναι και τα σκευάσματα με χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο (υποκατάστατα αλατιού).
Μην παίρνετε συμπληρώματα ασβεστίου, βιταμίνης C και D. Μην ξεχνάτε ότι αν ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή, τα συμπληρώματα είναι περιττά.
Αποφεύγετε τρόφιμα πλούσια σε οξαλικά οξέα: φιστίκια, σοκολάτα, τσάι, στιγμιαίος καφές, σπανάκι και σκούρα πράσινα λαχανικά, φράουλες, παντζάρια, προϊόντα σόγιας.
Εάν έχετε πέτρες ουρικού οξέος ιδιαίτερα αποφύγετε τα εντόσθια, τα ζωικά παράγωγα, το ζωμό κρεάτων, τις αντζούγιες, τις σαρδέλες, την ρέγκα, το σκουμπρί και τα χτένια.
Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω γίνεται σαφές ότι η διατροφή και ο τρόπος ζωής συνδέονται άμεσα με τη νεφρολιθίαση. Επομένως, με τη βοήθεια του γιατρού και του διαιτολόγου σας μπορείτε να προλάβετε, αλλά και να αντιμετωπίσετε τα δυσάρεστα συμπτώματα της νόσου.
Της ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΚΑΠΕΛΛΟΥ
Κλινικής διαιτολόγου του Κέντρου Αποθεραπείας και Αποκατάστασης ΑΝΑΠΛΑΣΗ
http://www.healthpages.gr
