Η Παναγία η Χοζοβιώτισσα είναι ένα πανέμορφο βυζαντινό μοναστήρι χτισμένο σαν αετοφωλιά στα πρανή του απόκρημνου βράχου σε υψόμετρο 300 μέτρων από απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου.
Σύμφωνα με μια παράδοση τη Μονή ίδρυσε, ο αυτοκράτορας Αλέξιος Κομνηνός το 1088, όταν η εικόνα της Παναγίας έφτασε εκεί με θαυματουργό τρόπο, όπου στην περίοδο της Εικονομαχίας την είχε στείλει μια γυναίκα από το Χόζοβο της Μικράς Ασίας, εξ΄ ου και το όνομά της Χοζοβιότισσα.
Εικάζεται όμως πως το μοναστήρι ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα από μοναχούς της Παλαιστίνης και ανακαινίστηκε μετέπειτα από τον αυτοκράτορα Αλέξιο τον Α' κατά το 1207.
Στα μέσα του 15ου αιώνα λεηλατήθηκε από τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα καθώς και το όλο νησί της Αμοργού από τις πειρατικές επιδρομές τόσο, που πολλοί από τους κατοίκους αναζήτησαν ασφαλή καταφύγια στη Νάξο και την Κρήτη.
Η εικόνα της Παναγίας της Χοζοβιότισσας θεωρείται ότι είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά.
Την εβδομάδα της Διακαινησίμου δηλαδή μετά το Πάσχα, σύμφωνα με παλαιό τους έθιμο, η εικόνα της Παναγίας μεταφέρεται με λιτανεία σε όλο σχεδόν το νησί της Αμοργού.
Σύμφωνα με την παράδοση, που ακόμα αφηγούνται οι ντόπιοι, η ίδρυση του μοναστηριού οφείλεται σε θαύμα.
Η εικόνα της Παναγίας έφτασε μέσα σε μια βάρκα, στην οποία έκαιγε ένα φως, πράγμα που αρχικά φόβισε τους κατοίκους πως πρόκειται για πειρατικό πλοίο.
Όταν όμως πλησίασαν και είδαν την εικόνα, αποφάσισαν να χτίσουν
εκκλησία στην ακτή και να την τοποθετήσουν.
Όμως οι εργασίες που έκαναν δεν προχωρούσαν, αφού ότι έχτιζαν την ημέρα, το βράδυ γκρεμιζόταν.
Τότε ένας ιερέας γονάτισε και προσευχήθηκε και καθώς ύψωσε τα μάτια του αντίκρισε πάνω στον απότομο βράχο κρεμασμένο σε ένα καρφί το «ζεμπίλι» σακίδιο ενός εργάτη.
Θεώρησε το σημείο συμβολικό και άρχισαν να χτίζουν στον απότομο βράχο την εκκλησία της Παναγίας.
Το καρφί λέγεται πως έμεινε στη θέση του 900 περίπου χρόνια.
Κάθε χρόνο την ημέρα των Εισοδίων της Θεοτόκου στη Παναγιά τη Χζοβιώτισσα γίνεται μεγάλη γιορτή και πανήγυρη.
Πολλοί είναι οι επισκέπτες του νησιού κατά τον εορτασμό της ημέρας αυτής.
Γίνεται μεγάλη πανήγυρη όπως θα δείτε στις πιο κάτω φωτογραφίες μας, καθώς απίθανη είναι και η διαδικασία παρασκευής του παραδοσιακού παστελιού που το τοποθετούν πάνω σε φρέσκα φύλλα λεμονιάς.
Επίσης φανταστικό είναι και το παραδοσιακό τους ρακόμελο!
Πιο κάτω ακολουθεί ανάλογο φωτογραφικό υλικό από το Αρχείο του Αρμενιστή
Κάθε χρόνο την ημέρα των Εισοδίων της Θεοτόκου στη Παναγιά τη Χζοβιώτισσα γίνεται μεγάλη γιορτή και πανήγυρη.Πολλοί είναι οι επισκέπτες του νησιού κατά τον εορτασμό της ημέρας αυτής.
Γίνεται μεγάλη πανήγυρη όπως θα δείτε στις πιο κάτω φωτογραφίες μας, καθώς απίθανη είναι και η διαδικασία παρασκευής του παραδοσιακού παστελιού που το τοποθετούν πάνω σε φρέσκα φύλλα λεμονιάς.Επίσης φανταστικό είναι και το παραδοσιακό τους ρακόμελο!
Πιο κάτω ακολουθεί ανάλογο φωτογραφικό υλικό από το Αρχείο του Αρμενιστή
Δείτε και τα πιο κάτω βίντεο!