Κάποιοι λένε ότι το ταλέντο προϋπάρχει στα γονίδια του ανθρώπου, ότι
το άτομο γεννιέται με τη χάρη της δημιουργίας και της αποφασιστικότητας
να κατακτήσει τους στόχους του. Αν όντως κάτι τέτοιο ισχύει, τότε αυτός ο
άνθρωπος είναι η προσωποποίηση της έμφυτης δημιουργικότητας. Γεννημένος
στις 17 Μαΐου του 1942 έμεινε τα πρώτα 8 του χρόνια στη γενέτειρα και
αγαπημένη του νήσο Σαντορίνη και έπειτα μετακόμισε στον Πειραιά με την
οικογένεια του, σε μιαμονοκατοικία στην περιοχή της Καλλίπολης.
Ύστερα από λίγα χρόνια, το 1958 εκδόθηκε για πρώτη φορά από τον πατέρα του η εφημερίδα “Θηραϊκά Νέα”, με την οποία ο ίδιος ασχολήθηκε από πολύ νέος, αρχικά ως βοηθός , ενώ από το 1970 έχει αναλάβει τα ηνία της έκδοσής της ως διευθυντής της εφημερίδας. Μια εφημερίδα, που ενημερώνει όχι μόνο τους μονίμους κατοίκους της Σαντορίνης για τα γεγονότα, αλλά και εκείνους τους Θηραίους και φίλους της Σαντορίνης, που διαμένουν εκτός της νήσου, ακόμα και εκτός της Ελλάδος. Μια εφημερίδα, που είναι ο κύριος στυλοβάτης της παράδοσης και ο συνδετικός κρίκος των παραδοσιακών παλαιών αρχών με τη σύγχρονη πραγματικότητα και την τωρινή καθημερινή ενημέρωση. Μια εφημερίδα, που “μιλάει” στην καρδιά του κάθε Σαντορινιού και του κάθε φίλου του τόπου αυτού. Μια εφημερίδα, που περικλείει όλα τα νέα του τόπου, με στήλες πολιτικά, κοινωνικά, αθλητικά, εκδηλώσεις, βραβεύσεις και σχολιασμούς της επικαιρότητας. Μια εφημερίδα, που ξεχωρίζει την πληροφόρηση και την παραπληροφόρηση, που αναδεικνύει τον τόπο και τους ανθρώπους του, τονίζοντας και φωτίζοντας την αγάπη για το νησί!
Ο ίδιος πριν λάβει τα ηνία του τύπου των Θηραϊκών Νέων, αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή Αθηνών. Έκανε άσκηση στο γραφείο του δικηγόρου Παπαδημητρίου και στη συνέχεια μετεκόμισε στον νυν εργασιακό του χώρο (Κλεισόβης 12, Πλατεία Κάνιγγος). Διετέλεσε Δικηγόρος και Μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών από το 1971 μέχρι το 2007. Το έργο του, όμως, δεν σταμάτησε εκεί ή για να είναι πιο ακριβής η διατύπωση ποτέ δεν σταμάτησε, μήτε θα σταματήσει. Παράλληλα με το δικηγορικό επάγγελμα και την έκδοση της μηνιαίας εφημερίδας, δημιούργησε την Πανθηραϊκή Ένωση (1980), όπου διετέλεσε και Πρόεδρος της, έναν δηλαδή πολιτιστικό σύλλογο συνένωσης όλων των κατά τόπων συλλόγων της Σαντορίνης. Είναι Επίτιμος πλέον Πρόεδρος της Ένωσης Κυκλαδικού Τύπου, έχοντας υπάρξει Πρόεδρός της για επτά συναπτά έτη (2004-2010), ενώ έχει συμβάλει με την παρουσία και το έργο του σε πολλούς πολιτιστικούς φορείς και συλλόγους: Μέλος Δ.Σ., Ταμίας και νυν Γενικός Γραμματέας της Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών, Μέλος Δ.Σ. -Ταμίας (2000-2008) του Ινστιτούτου Μελέτης και Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης (Ι.Μ.Π.Η.Σ.), Μέλος Δ.Σ. και Γενικός Γραμματέας του Κοινωφελούς Οργανισμού Κυκλάδων Νήσων (Κ.Ο.Κ.Ν.), Μέλος Δ.Σ. και Υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων του Κέντρου Ελληνο-Ρωσικών Ιστορικών Ερευνών (Κ.Ε.Ρ.Ι.Ε.) και Ερευνητής του Προγράμματος “Εκκλησιαστικά Κειμήλια Ρωσικής Τέχνης στη Σαντορίνη”, Μέλος της Ένωσης Συγγραφέων και Δημοσιογράφων Τουρισμού (Ε.Σ.Δ.Τ.), από όπου απέσπασε και έπαινο για τον τόμο “Σαντορίνη – 1971”, Μέλος Δ.Σ. του Πτωχοκομείου – Γηροκομείου Θήρας από το 1994, Μέλος Δ.Σ. της Εταιρείας Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας και Ταμίας κατά τα έτη 2000-2008, καθώς και Διευθυντής του Μπελλώνειου Πολιτιστικού Κέντρου του Ιδρύματος Λουκά και Ευαγγέλου Μπελλώνια, στη Θήρα από το 1995 έως το 1997.
Μα ούτε κι εδώ περιορίζεται το έργο του, καθώς λένε πως οι δημιουργικοί άνθρωποι δεν έχουν προγραμματίσει τέλος στη δημιουργία. Και κάπως έτσι κυρίευσαν την σκέψη του πρωταγωνιστή μας και τα λαογραφικά στοιχεία του πολιτισμού, καθιστώντας τον Μέλος του Ινστιτούτου των Ελληνικών Μύλων (Ι.τ.Ε.Μ.) και της Ελληνικής Εταιρείας Λαογραφικής Μουσειολογίας, Συλλέκτη και Ερευνητή πρωτότυπου λαογραφικού υλικού, Συνεργάτη του Προγράμματος “Σαπφώ” του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, Ερευνητή για τα παραδοσιακά αγροτικά προϊόντα της Σαντορίνης από ιστορική και λαογραφική άποψη και Ιδρυτή του Λαογραφικού Ομίλου Σαντορίνης.
Σελίδα 2
Η κυριότερη, όμως, ενέργειά του στον τομέα της λαογραφίας δεν αποτελεί μήτε η συμμετοχή του σε λαογραφικούς φορείς, μήτε και η ίδρυση ενός ομίλου υποστήριξης λαογραφικών στοιχείων του νησιού του. Η βασικότερη συμβολή του στη λαογραφία είναι η έμπρακτη προστασία και προβολή των στοιχείων της σε όποιον θέλει να γνωρίσει την παράδοση του νησιού, είναι η Ίδρυση και η Διεύθυνση του Λαογραφικού Μουσείου Σαντορίνης Εμμ. Α. Λιγνού. Το σπίτι, στο οποίο στεγάζεται, έμεινε ανέπαφο από τους σεισμούς του 1956, συντηρήθηκε το 1973 και από τότε τοποθετήθηκαν σε αυτό παλαιά έπιπλα και σκεύη, οικογενειακά κειμήλια, στη θέση που χρηστικά ανήκουν. Το 1993 οικοδομήθηκε στο Μουσείο πτέρυγα για την στέγαση της Πινακοθήκης και των εργαστηρίων, καθώς και το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου, στη μνήμη του ιδιοκτήτη του κτήματος Κωνσταντή Εμμ. Λιγνού, θείου του ιδρυτή. Το μουσείο, που δημιουργήθηκε με πολύ κόπο, αγάπη και μεράκι από τον ιδρυτή του, αποτελεί σήμερα πραγματικό στολίδι του τόπου, πραγματικό κομψοτέχνημα διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού και πηγή γνώσης και θαυμασμού για κάθε επισκέπτη, που απολαμβάνει την ποικιλία και τον πολιτιστικό πλούτο των εκθεμάτων του.
Στον οικισμό Κοντοχώρι, μόλις λίγα χιλιόμετρα έξω από το κέντρο των Φηρών, βρίσκεται το Λαογραφικό Μουσείο Σαντορίνης, το οποίο αποτελείται από ένα σπίτι χαρακτηριστικό δίχωρο θολωτό υπόσκαφο, που κατασκευάστηκε το 1861 και αποτελείται από τη σάλα, τη σωτοκάμαρη (κρεβατοκάμαρα), τη μικρή κάμαρη την τραπεζαρία, το κελαρικό και το μαγεργιό με το φουρνί. Τα υπόλοιπα “κομμάτια” - μέρη του μουσείου είναι το Ιστορικό Αρχείο, που περιλαμβάνει χειρόγραφα, λιθογραφίες, βιβλία και φακέλους με υλικό σχετικό με τη Σαντορίνη και την ευρύτερη περιοχή των Κυκλάδων, η Πινακοθήκη με έργα Ελλήνων καλλιτεχνών, εμπνευσμένα από τη Σαντορίνη (Ν. Χατζηκυριακου – Γκίκα, Πάρι Πρέκα, Α.Ταρσούλη, Γ. Συρίγου, Δ.Δαρζέντα, Π. Γράββαλου, Ο. Ζούνη, Ντ. Αντωνακάτου, Μ. Βενιού, Β. Κύρκου, Ζ. Σκιαδαρέση, Σ. Καλογεροπούλου, Μ. Πρέκα κ.α.), τα Παραδοσιακά Εργαστήρια: Ξυλουργείο του Μιχαήλ Ρούσσου - Υποδηματοποιείο του Σπύρου Ρούσσου - Καλαϊτζίδικο – Φαναρτζίδικο του Ανδρέα Παπανδρεόπουλου - Βαρελοποιείο - Τυπογραφείο – Οινοποιείο (υπόσκαφη κάναβα) του 1861 και μια μεγάλη και εντυπωσιακή σπηλιά, που δημιουργήθηκε από εξόρυξη ελαφρόπετρας και θηραϊκής γης. Όλα τα εκθέματα του Μουσείου συλλέχθησαν με πολλή προσοχή και φροντίδα από τον ιδρυτή του και χρονολογούνται πριν του 1950. Αλλά το Λαογραφικό Μουσείο Σαντορίνης δεν περιορίζεται μόνο στην έκθεση των περαιτέρω ιστορικών στοιχείων, μα παίζει και έναν διαδραστικό ρόλο, καθώς στον χώρο του οργανώνονται εκπαιδευτικά προγράμματα, σε συνεργασία με διάφορους φορείς και σχολεία, καθώς και πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων, έτσι ώστε οι Σαντορινιοί και όχι μόνο, να γνωρίσουν και να εκτιμήσουν την πολιτιστική παράδοση του τόπου τους. Το Μουσείο πλέον έχει τη δική του διαδικτυακή σελίδα (www.santorinisfolkmuseum.com) και είναι προσβάσιμο στο κοινό από 15 Απριλίου – 15 Οκτωβρίου και ώρες 10.00 – 14.00, ενώ την περίοδο Ιουλίου – Σεπτεμβρίου, είναι ανοικτό και το απόγευμα, τις ώρες 18.00 – 20.00.
Κάποιος δικαιολογημένα θα έλεγε ότι ένας άνθρωπος με τόσες ασχολίες δε θα είχε τον χρόνο να διδάξει και να μεταλαμπαδεύσει τις γνώσεις του και σε άλλους ανθρώπους. Κι όμως, ακόμα και σε αυτό ο συγκεκριμένος διέψευσε το αναμενόμενο. Έχει υπάρξει εισηγητής και εκπαιδευτής στα προγράμματα Επαγγελματικής Κατάρτισης, που υλοποιήθηκαν από το Κ.Ε.Κ. - Τεχνική Εκπαιδευτική Ε.Π.Ε. με θέματα την προώθηση αγροτικών παραδοσιακών προϊόντων και τις νέες μεθόδους παραγωγής και εμπορίας οίνου, ενώ κατά καιρούς έχει συμμετάσχει σε πληθώρα Ημερίδων, Συνεδρίων και Σεμιναρίων, στα οποία γνωστοποιεί και μεταδίδει την αγάπη του για το νησί του και την παράδοση. Ένα από τα πιο πρόσφατα, που συμμετείχε ως ομιλητής και εκπαιδευτής, ήταν το Πρόγραμμα του Δήμου Θήρας “Γνωρίζω τον τόπο μου”, το οποίο είχε σαν στόχο τη μαζική επιμόρφωση των διαφόρων ειδικοτήτων εργαζομένων, προκειμένου να υπάρχει γνωσιακή επάρκεια για το νησί σε όσους εργάζονται στην πρώτη γραμμή υποδοχής και εξυπηρέτησης των επισκεπτών της Σαντορίνης.
Σελίδα 3
Πλημμυρισμένος από το αίσθημα αγάπης για τον τόπο και τους ανθρώπους του, γράφει, παράλληλα με την εφημερίδα, άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά τιμώντας τον τόπο καταγωγής του. Η ανάγκη να εκφράσει και να μεταδώσει όλες τις σπουδαίες πληροφορίες, που λάμβανε συνεχώς για το νησί, τον οδήγησε σε μια σειρά εκδόσεων Θηραϊκά της εφημερίδας “Θηραϊκά Νέα”, η οποία έχει στο ενεργητικό της σπουδαίες εκδόσεις βιβλίων, όπως τους δύο ιστορικούς τόμους «Γενεαλογικά της Σαντορίνης», ένα αξιοσημείωτο έργο προέλευσης των επιθέτων των κατοίκων του νησιού. Επιπλέον, έχει υπάρξει επιμελητής έκδοσης του μνημειώδους τόμου Μιχαήλ Δανέζη “Σαντορίνη” 1971 και διευθυντής έκδοσης του Ι.Μ. Δανέζη: “Σαντορίνη” 2001, Εκδόσεις Αδάμ, ενώ έχει συμβάλει στην έκδοση πολλών πετυχημένων λευκωμάτων, όπως “Οία – Σαντορίνη” του Δ. Ταλιάνη και “Σαντορίνη Άνωθεν” (Εκδόσεις Μίλητος – 2010).
Λένε πως σε έναν άνθρωπο δημιουργικό, μαχητή και κυνηγό της ζωής αν προσπαθήσεις να απαριθμήσεις τα αυτού επιτεύγματα θα μπλεχτείς σε ένα ατέλειωτο κουβάρι νήματος, που δε θα' χει τέλος, θα ατενίζεις ένα πέλαγος πραγμάτων, αναρίθμητων και πολύπλευρων. Λενε πως αν προσπαθούσες να καταγράψεις τα κατορθώματα της δημιουργικότητας ένος τέτοιου ανθρώπου, δε θα μπορούσες ποτέ να σταματήσεις να γράφεις, γιατί την κάθε μέρα, την κάθε στιγμή, το κάθε λεπτό όλο και κάτι νέο ο νους του έχει σχεδιάσει να πραγματοποιήσει κι όλο εσύ χρειάζεται να ανανεώσεις τη λίστα σου με ένα νέο δικό του επίτευγμα. Γιατί ένας τέτοιος άνθρωπος, αυτός ο άνθρωπος, ο Μανώλης Λιγνός των Αντωνίου και Ελευθερίας από τη Σαντορίνη δε θα σταματήσει ποτέ να συμβάλει στο καλό του τόπου, δε θα σταματήσει ποτέ να βοηθάει τους ανθρώπους γύρω του, να ονειρεύεται και να δημιουργεί. Γιατί; Ποιος ξέρει. Είτε είναι η φύση του, είτε είναι καθημερινή του προσπάθεια ένα μονάχα έχει σημασία. Ότι η υπέροχη αυτή φυσιογνωμία του, η κάθε μικρή λεπτομέρεια των κινήσεων του και ο πολυπράγμων χαρακτήρας του μένουν πάντα στην σκέψη μας σαν πρότυπο μιας έννοιας τόσο σύνθετης και περίπλοκης, μένουν πάντα μέσα μας σαν το πρότυπο Ανθρώπου.
Με μια μεγάλη υπόκλιση προς αυτόν, με σεβασμό και θαυμασμό, που δεν τον άλλαξαν οι δύσκολοι καιροί και οι αναποδιές, τον ευχαριστούμε! Κι αν ρωτήσετε γιατί! Πιστέψτε με ο καθένας που διαβάζει αυτό το κείμενο και τον γνωρίζει έχει τουλάχιστον έναν προσωπικό λόγο να τον ευχαριστήσει. Τον ευχαριστούμε, λοιπόν, για όλα!
Θαλλέλαια Καραμολέγκου