“Ζωντανοί» ιστοί, όπως οι χόνδροι που έχουν υποστεί βλάβη στις
αρθρώσεις, μπορούν να επουλωθούν ή να ξαναδημιουργηθούν μέσα στο σώμα
μας. Η ερευνητική ομάδα της Β” Ορθοπαιδικής Κλινικής του…νοσοκομείου “Παπαγεωργίου» και του Ινστιτούτου Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών κατάφερε με τη χρήση βλαστοκυττάρων να αντιμετωπίσει προβλήματα στους
αρθρικούς χόνδρους, κυρίως στο γόνατο και στην ποδοκνημική άρθρωση.
Η ομάδα απέσπασε το πρώτο βραβείο για την καλύτερη ερευνητική
δουλειά στο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Αρθροσκόπησης,
πέρσι, και φέτος το Μάιο εκπροσώπησε τη χώρα μας στο Πανευρωπαϊκό
Συνέδριο Αρθροσκοπικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Γόνατος, στο
Αμστερνταμ.
Το επίτευγμα θεωρείται σπουδαίο, καθώς οι βλάβες στους αρθρικούς
χόνδρους (λείοι ιστοί που καλύπτουν την επιφάνεια των
αρθρώσεων,συμβάλλοντας στην ομαλή κίνηση των οστών, ωστόσο είναι
ευάλωτοι σε κακώσεις) αποτελούν συχνό πρόβλημα, δεδομένου ότι δεν
θεραπεύονται φαρμακευτικά, οδηγούν σε οστεοαρθρίτιδα και συχνά
χρειάζεται αντικατάσταση γονάτου.
Το επόμενο βήμα των ερευνητών είναι με τη χρήση βλαστοκυττάρων να
“χτυπήσουν» και την οστεοαρθρίτιδα, κατά την οποία η καταστροφή των
αρθρώσεων είναι πλήρης. Οι πρώτες κλινικές εφαρμογές σε ασθενείς θα
γίνουν, όπως σχεδιάζει η ομάδα, τον Σεπτέμβριο, στο νοσοκομείο
“Παπαγεωργίου».
Πιλοτική θεραπεία
Η μελέτη της ομάδας σχετικά με την εφαρμογή της κυτταρικής
θεραπείας στην αντιμετώπιση των χόνδρινων βλαβών ξεκίνησε το 2011 και,
όπως επισημαίνουν τα μέλη της, πρόκειται για τη μοναδική έρευνα στη χώρα
μας που φέρει την πιστοποίηση της Ακαδημίας Αθηνών.
Τα αποτελέσματα είναι πολύ ικανοποιητικά, καθώς οι ερευνητές είδαν
τους ασθενείς τους να επανέρχονται στις δραστηριότητες που είχαν πριν
από την κάκωση. Στόχος τους είναι η συγκεκριμένη θεραπεία, που προσφέρει
πολλά πλεονεκτήματα στους ασθενείς, να έχει ευρεία χρήση, στο σύντομο
μέλλον.Πιλοτική θεραπεία
Οι ερευνητές εφάρμοσαν πιλοτικά την τεχνική σε ασθενείς της Β” Ορθοπαιδικής Κλινικής του “Παπαγεωργίου». Οπως φάνηκε, ξεπέρασαν βασικές δυσκολίες στη δημιουργία νέου χόνδρου και βρίσκονται όλο και πιο κοντά στην επούλωση και αναγέννηση των χόνδρων, που αποτελεί ένα από τα πλέον δυσεπίλυτα προβλήματα του μυοσκελετικού συστήματος.
Οι ορθοπαιδικοί της κλινικής του “Παπαγεωργίου» πήραν μεσεγχυματικά κύτταρα (βλαστοκύτταρα) από τους ασθενείς. Με τη συνεργασία των ερευνητών του Ινστιτούτου Ιατροβιολογικών Ερευνών, τα χρησιμοποίησαν για να αντιμετωπίσούν εστιακές, δηλαδή μικρές, εντοπισμένες βλάβες του αρθρικού χόνδρου.
“Αρχικά παίρνουμε ένα κομμάτι υποδόριου λίπους, συνήθως από την κοιλιά του ασθενή. Από το ‘’υλικό” αυτό, οι συνεργάτες μας στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Ιατροβιολογικών Ερευνών παρασκευάζουν ένα εναιώρημα (διάλυμα στερεάς ουσίας σε υγρό) που περιέχει 10- 20 εκατομμύρια βλαστοκύτταρα! Στη συνέχεια, εμποτίζουμε με τα βλαστοκύτταρα αυτά του ασθενή μια βιολογική μεμβράνη και, με χειρουργική επέμβαση, την εμφυτεύουμε στο σημείο του σώματος του ασθενή όπου υπάρχει η βλάβη», περιγράφει ο Μιχάλης Ιωσηφίδης, επιμελητής Α΄ στη Β” Ορθοπαιδική Κλινική του “Παπαγεωργίου».
Σημαντικά πλεονεκτήματα
Η πρωτοποριακή τεχνική έχει εφαρμοστεί ήδη σε περίπου 30 ασθενείς, με σημαντικά πλεονεκτήματα. Τα αποτελέσματα της μελέτης στο πρώτο της στάδιο παρουσιάστηκαν σε ελληνικά και παγκόσμια επιστημονικά συνέδρια, ενώ σύντομα θα δημοσιευτούν σε έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό.
“Οι κυτταρικές θεραπείες αποτελούν τα τελευταία χρόνια ένα από τα πλέον προωθημένα πεδία δράσης της επιστημονικής έρευνας στο χώρο της Ιατρικής. Εμείς εφαρμόζουμε πιλοτικά τη μέθοδο κυτταρικής θεραπείας με χρήση βλαστοκυττάρων για την αντιμετώπιση εστιακών βλαβών του αρθρικού χόνδρου τα τελευταία τρία χρόνια. Το βασικό πλεονέκτημα είναι ότι, καταρχήν, δίνουμε στον ασθενή μια άλλη επιλογή, εκτός από την ανακουφιστική θεραπεία που είναι η συνήθης αντιμετώπιση τέτοιων βλαβών. Επιπλέον, ο ασθενής δεν υποβάλλεται σε δυο επεμβάσεις, όπως στην περίπτωση της κυτταρικής θεραπεία με τη χρήση χονδροκυττάρων, που γίνεται εδώ και χρόνια, και στο νοσοκομείο μας, για τη δημιουργία νέου ιστού», εξηγεί ο κ. Ιωσηφίδης.
Με την τεχνογνωσία και την εμπειρία που διαθέτουν στην αντιμετώπιση των χόνδρινων βλαβών, οι ερευνητές της ομάδας προσπαθούν να βελτιώσουν την τεχνική, ώστε να δίνουν οριστική λύση με την ανάπλαση του ιστού.
Στόχος είναι, όπως τονίζει ο συντονιστής- διευθυντής της Β”
Ορθοπαιδικής Κλινικής του “Παπαγεωργίου» Τάσος Κυριακίδης, να καταλήξουν
οι ερευνητές στην ευρεία, ασφαλή κλινική εφαρμογή, με την τήρηση των
προβλεπόμενων πρωτοκόλλων. “Κυκλοφορούν μέθοδοι οι οποίες δεν έχουν
προοπτικές. Εμείς σκοπεύουμε να ολοκληρώσουμε την επιστημονικά
τεκμηριωμένη μελέτη, μαζί με την Ακαδημία Αθηνών, και την εξαγωγή
συμπερασμάτων, ώστε τα αποτελέσματα να αξιοποιηθούν και να είναι
προσβάσιμη η θεραπεία για όλους τους ασθενείς μέσω των ασφαλιστικών
ταμείων», υπογραμμίζει ο κ. Κυριακίδης.
Η νέα μελέτη
Το δεύτερο φιλόδοξο έργο που ξεκινά η Κλινική αφορά στην αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας γόνατος με την έγχυση βλαστοκυττάρων. Οπως λένε οι ερευνητές, βλέποντας ότι η χρήση βλαστοκυττάρων εμφανίζεται στην “ιατρική αγορά» ως ακριβή εφαρμογή αλλά χωρίς επιστημονική κατοχύρωση μέσα από καλοσχεδιασμένες μελέτες, αποφάσισαν να εκπονήσουν κλινική μελέτη.
Σε συνεργασία με την Ελληνική Τράπεζα Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος του Ινστιτούτου Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, η οποία θα αναλάβει την προετοιμασία των κυττάρων, θα εξετάσουν κατά πόσο είναι ασφαλής και αποτελεσματική η έγχυση βλαστοκυττάρων σε ασθενείς με αρχόμενη οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο.
“Η οστεοαρθρίτιδα είναι η γενικευμένη εκφύλιση του αρθρικού χόνδρου που συνοδεύεται από φλεγμονή των μαλακών μορίων, πόνο και δυσλειτουργία της άρθρωσης. Επί της ουσίας δεν υπάρχει συντηρητική θεραπεία που θα ‘’αναγεννήσει” τον χόνδρο και τα αρθριτικά γόνατα είναι πιθανό να οδηγηθούν σε χειρουργική επέμβαση αρθροπλαστικής», εξηγεί ο κ. Ιωσηφίδης.
Η έρευνα αναμένεται με ενδιαφέρον, δεδομένου ότι, όπως προσθέτει ο ίδιος, δεν υπάρχει ακόμα ριζική λύση για τους ασθενείς.
“Η μέχρι τώρα προσπάθεια συντηρητικής θεραπείας, εκτός από τα αναλγητικά περιλάμβανε και τις λεγόμενες ‘’χονδροπροστατευτικές” ουσίες, όπως χονδροϊτίνη, γλυκοζαμίνη, υαλουρονικό οξύ και κολλαγόνο, με αμφίβολα αποτελέσματα, σε μια προσπάθεια απάλυνσης των συμπτωμάτων και, στην καλύτερη περίπτωση, ελέγχου του ρυθμού εξέλιξης της νόσου», αναφέρει ο κ. Ιωσηφίδης.
Οι προσπάθειες για αναγέννηση του χόνδρου με κυτταρική θεραπεία περιλαμβάνει την χρήση αυτόλογων χονδροκυττάρων σε εστιακές χόνδρινες βλάβες (σαφώς περιγεγραμμένες βλάβες, με υγιή τον περιβάλλοντα χόνδρο) και μέσω χειρουργικής επέμβασης.
Η χρήση των μεσεγχυματικών κυττάρων (βλαστοκυττάρων), ως εναλλακτική κυτταρική θεραπεία με τα γνωστά πλεονεκτήματα, αφορά πάλι τις εστιακές χόνδρινες βλάβες, πάντα μέσω χειρουργικής επέμβασης», διευκρινίζει ο ίδιος.
Η μελέτη θα διαρκέσει δυο χρόνια. Απομένει να φανεί αν θα επιβεβαιωθούν οι ελπίδες των ερευνητών ότι με την έγχυση βλαστοκυττάρων -που κατευθύνονται στον “τραυματισμένο» ιστό, ενισχύουν την αναγέννηση του ιστού και έχουν πιθανή ανοσοκατασταλτική δράση με θετική επίπτωση στη φλεγμονή- θα προσφέρουν καλύτερη θεραπεία σε όσους υποφέρουν από οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο.
Το δεύτερο φιλόδοξο έργο που ξεκινά η Κλινική αφορά στην αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας γόνατος με την έγχυση βλαστοκυττάρων. Οπως λένε οι ερευνητές, βλέποντας ότι η χρήση βλαστοκυττάρων εμφανίζεται στην “ιατρική αγορά» ως ακριβή εφαρμογή αλλά χωρίς επιστημονική κατοχύρωση μέσα από καλοσχεδιασμένες μελέτες, αποφάσισαν να εκπονήσουν κλινική μελέτη.
Σε συνεργασία με την Ελληνική Τράπεζα Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος του Ινστιτούτου Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, η οποία θα αναλάβει την προετοιμασία των κυττάρων, θα εξετάσουν κατά πόσο είναι ασφαλής και αποτελεσματική η έγχυση βλαστοκυττάρων σε ασθενείς με αρχόμενη οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο.
“Η οστεοαρθρίτιδα είναι η γενικευμένη εκφύλιση του αρθρικού χόνδρου που συνοδεύεται από φλεγμονή των μαλακών μορίων, πόνο και δυσλειτουργία της άρθρωσης. Επί της ουσίας δεν υπάρχει συντηρητική θεραπεία που θα ‘’αναγεννήσει” τον χόνδρο και τα αρθριτικά γόνατα είναι πιθανό να οδηγηθούν σε χειρουργική επέμβαση αρθροπλαστικής», εξηγεί ο κ. Ιωσηφίδης.
Η έρευνα αναμένεται με ενδιαφέρον, δεδομένου ότι, όπως προσθέτει ο ίδιος, δεν υπάρχει ακόμα ριζική λύση για τους ασθενείς.
“Η μέχρι τώρα προσπάθεια συντηρητικής θεραπείας, εκτός από τα αναλγητικά περιλάμβανε και τις λεγόμενες ‘’χονδροπροστατευτικές” ουσίες, όπως χονδροϊτίνη, γλυκοζαμίνη, υαλουρονικό οξύ και κολλαγόνο, με αμφίβολα αποτελέσματα, σε μια προσπάθεια απάλυνσης των συμπτωμάτων και, στην καλύτερη περίπτωση, ελέγχου του ρυθμού εξέλιξης της νόσου», αναφέρει ο κ. Ιωσηφίδης.
Οι προσπάθειες για αναγέννηση του χόνδρου με κυτταρική θεραπεία περιλαμβάνει την χρήση αυτόλογων χονδροκυττάρων σε εστιακές χόνδρινες βλάβες (σαφώς περιγεγραμμένες βλάβες, με υγιή τον περιβάλλοντα χόνδρο) και μέσω χειρουργικής επέμβασης.
Η χρήση των μεσεγχυματικών κυττάρων (βλαστοκυττάρων), ως εναλλακτική κυτταρική θεραπεία με τα γνωστά πλεονεκτήματα, αφορά πάλι τις εστιακές χόνδρινες βλάβες, πάντα μέσω χειρουργικής επέμβασης», διευκρινίζει ο ίδιος.
Η μελέτη θα διαρκέσει δυο χρόνια. Απομένει να φανεί αν θα επιβεβαιωθούν οι ελπίδες των ερευνητών ότι με την έγχυση βλαστοκυττάρων -που κατευθύνονται στον “τραυματισμένο» ιστό, ενισχύουν την αναγέννηση του ιστού και έχουν πιθανή ανοσοκατασταλτική δράση με θετική επίπτωση στη φλεγμονή- θα προσφέρουν καλύτερη θεραπεία σε όσους υποφέρουν από οστεοαρθρίτιδα στο γόνατο.