Οι καλύτερες προβατίνες είναι όσες έχουν πολλά μαλλιά και μαλακά και οι τολούπες των μαλλιών τους είναι βαθιές και πυκνές σε όλο το σώμα, κυρίως όμως στο λαιμό και το σβέρκο. Και όταν η κοιλιά τους είναι πυκνά μαλλιασμένη και έχει πολλά μαλακά και μονόχρωμα μαλλιά.
Οι προβατίνες πρέπει να έχουν καλοδεμένο κορμί, να είναι όμορφα, να έχουν ζωηρά μάτια και μακριά πόδια και κέρατα. Αυτές δε είναι οι καλύτερες για να κάνουν αρνιά.
Τα κριάρια πρέπει να έχουν καλοδεμένο κορμί, να είναι όμορφα, να έχουν ζωηρά μάτια, μαλλιασμένο πρόσωπο, όμορφα και μικρά κέρατα, τα αυτιά τους να είναι σκεπασμένα από πυκνό μαλλί, να έχουν πλατιά οπίσθια, μεγάλα γεννητικά όργανα και να είναι μονόχρωμα.
Η κατάλληλη ηλικία για τα κριάρια και τις προβατίνες είναι όταν φτάσουν τριών χρονών. Ένα κριάρι μπορεί να γκαστρώσει 50 προβατίνες. Ένας βοσκός είναι αρκετός για να φυλάει και να φροντίζει 20 πρόβατα όταν έχει και ένα παιδί να τον βοηθάει. Το πρόβατο εγκυμονεί 5 μήνες. Τα καλύτερα πρόβατα είναι όσα έχουν απλωτά μαλλιά. Όσα έχουν σγουρά μαλλιά, είναι αδύνατα, καθώς το βεβαιώνουν.
Τα μαντριά πρέπει να είναι πολλά και ευρύχωρα και να είναι ζεστά και στεγνά. Το έδαφός πρέπει να είναι πλαγιαστό και να το ισάζουμε στρώνοντας πέτρες. Στο ψηλότερο μέρος του μαντριού βάζουμε τα παχνιά και από πάνω βάζουμε σκάλες για να μην μπορούν τα πρόβατα όταν παίρνουν τροφή να πηδούν από επάνω.
Το καλοκαίρι τα πρόβατα τρέφονται και μαντρίζονται και στην ύπαιθρο. Αλλά όταν καίει πολύ ο ήλιος τα πηγαίνουμε στον ίσκιο. Όχι όμως και όταν δεν καίει γιατί τα βλάπτει πολύ το κρύο. Για να μην μπαίνουν στο μαντρί τα ζωύφια που πειράζουν τα πρόβατα, θυμιατίζουμε το μαντρί με γυναικείες τρίχες ή με χαλβάνη ή με κέρατο από ελάφι ή με νύχι από γίδα ή με τρίχες και κατράμι και συνναμική ή κόνυζα ή και με κάθε άλλο που έχει βαριά μυρωδιά, κοπανισμένα χωριστά ή και περισσότερα μαζί.
Για στρώμα των προβάτων χρησιμοποιούμε αγριοδυόσμο και σπερδούκλι ή γληφώνι ή της αγάπης το βοτάνι ή κόνυζα ή μυρμηγκοβότανο. Γιατί από αυτά φεύγουν τα ζωύφια.
Τους βάνουμε δε να τρώνε τριφυλλόκλαδο και τριφύλλι ή μοσχοσίταρο ή βρώμη ή άχυρα από όσπρια ή από κριθάρι. Τα άχυρα γίνονται καλύτερα όταν στο αλώνι τα ραντίζουμε με άλμη. Κατάλληλα επίσης για τροφή των προβάτων είναι τα πεσμένα αγριόσυκα και τα ξερά φύλλα. Στη βοσκή τα βγάζουμε το καλοκαίρι πριν βγει ο ήλιος, όταν ο τόπος έχει ακόμα δροσιά. Το χειμώνα όταν η πάχνη και η δροσιά έχει φύγει. Πρέπει να προσέχουμε να έχουν τον ήλιο πάντοτε από πίσω. Των προβάτων ο αριθμός πρέπει να είναι μονός, γιατί ο μονός αριθμός έχει κάποια απόκρυφη δύναμη να διατηρεί και να σώζει τα κοπάδια.
Πως ζευγαρώνουν και πως γεννούν τα πρόβατα
Τα κριάρια πρέπει να τα χωρίζουμε 2 μήνες πριν το ζευγάρωμα και να τους δίνουμε περισσότερο να τρώνε. Όταν παχύνουν και μαζέψουν δύναμη τα αφήνουμε να πάνε στα θηλυκά. Η κατάλληλη ηλικία για ζευγάρωμα στα κριάρια είναι από 2 χρονών έως 8. Το ίδιο δε και στις προβατίνες. Πρέπει να ξέρουμε ότι τα κριάρια κυνηγούν πρώτα τις μεγαλύτερες προβατίνες που βατεύονται γρηγορότερα και έπειτα τις νέες. Σε μεγαλύτερη ηλικία δεν πρέπει να βατεύονται τα πρόβατα γιατί βλάπτονται. Μερικοί για να έχουν αρνιά και γάλα όλο το χρόνο βάνουν τα πρόβατα να ζευγαρώνουν σε διάφορες εποχές της χρονιάς.
Τα κριάρια γίνονται δυνατά για το βάτεμα όταν ανακατέψουμε στην τροφή τους κρεμμύδια και πολυγόνατο, το οποίο και για τα άλλα ζώα που βόσκουν είναι διεγερτικό.
Πρέπει δε να τα ποτίζουμε με το ίδιο νερό και όχι με νερό που δεν έχουν συνηθίσει.
Τα αρνιά μόλις γεννηθούν, αφού χορτάσουν γάλα τα μαντρίζουμε χωριστά. Γιατί όταν μαντρίζονται μαζί με τις προβατίνες ποδοπατούνται. Ως τους 2 μήνες δεν πρέπει να αρμέγουμε το γάλα. Καλύτερα δε είναι αν δεν το αρμέξουμε καθόλου. Και έτσι γίνονται πολύ παχιά τα αρνιά. Τα πρωτότοκα αρνιά τα ξεκάνουμε γιατί είναι ακατάλληλα για να τα κρατήσουμε.
Για να ακολουθούν τα πρόβατα
Βουλώνουμε τα αυτιά των προβάτων με μαλλί.
Για να μην εκτίθεται το κριάρι
Τρυπάμε τα κέρατα του κριαριού κοντά στα αυτιά του.
Για να μην αρρωσταίνουν τα αρνιά
Βάζουμε το αρνί να βοσκήσει κισσό επί 7 ημέρες και έτσι δεν αρρωσταίνει.
Πως γιατρεύονται τα πρόβατα
Πρέπει να προνοήσουμε ώστε τα πρόβατα να μην τα πειράξει καθόλου λοιμική αρρώστια. Για αυτό λοιπόν όταν αρχίζει η άνοιξη ανακατεύουμε για 14 ημέρες στο νερό τους φασκομηλιά βουνίσια και ασπροπρασιά μαζί κοπανισμένα. Το ίδιο γίνεται και το φθινόπωρο άλλες τόσες ημέρες. Και όταν τα πειράξει η αρρώστια το ίδιο φάρμακο χρησιμοποιούμε. Επίσης τα ωφελεί και το χορτάρι από το τριφυλλόκλαδο όταν το τρώνε και οι τρυφερές ρίζες από σκληρό καλάμι μουσκεμένες στο νερό. Όσα είναι άρρωστα πρέπει να τα πάμε σε άλλο μέρος, για να μην ανακατεύονται μαζί τους και τα γερά. Και τα άρρωστα δε όταν αλλάζουν αέρα και νερό δυναμώνουν.
Οι διάφορες αρρώστιες
Αν ο ήλιος κάψει τα πρόβατα και τα βλάψει και πέφτουν συχνά κάτω και δεν τρώνε, βράζουμε το χυλό από άγριο σέσκλο και τον χύνουμε στο στόμα τους, τα αναγκάζουμε δε να τρώνε και σέσκλα. Αν τα πρόβατα έχουν δύσπνοια κάνουμε τομή στα αυτιά τους με μαχαίρι και τα μεταφέρουμε σε άλλο μέρος. Αν βήχουν καθαρίζουμε και κοπανίζουμε μύγδαλα, τα ανακατεύουμε με 40 δράμια κρασί και τα χύνουμε μέσα στα ρουθούνια τους. Αν βοσκήσουν βλαβερό χορτάρι και πρησθεί η κοιλιά τους τα γιατρεύουμε παίρνοντας αίμα. Κεντούμε τις φλέβες που είναι πάνω στα χείλη και κάτω από την ουρά. Χύνουμε δε και στο στόμα τους 120 δράμια κάτουρο ανθρώπινο. Το ίδιο γίνεται και όταν φάνε σκουλήκια μαζί με τη χλόη. Αν έχουν βδέλλες τους χύνουμε στο στόμα ξύδι αψύ ζεστό ή λάδι. Αν έχουν απόστημα στο δέρμα τους, το σχίζουμε και στη πληγή βάζουμε καβουρδισμένο αλάτι μαζί με υγρή πίσσα. Αν τα δαγκώσει ή τα χτυπήσει κανένα ερπετό τους δίνουμε μαυροκούκκι με κρασί . Οι λύκοι δεν πειράζουν το κοπάδι, αν κρεμάσουμε στο γκεσέμι για φυλαχτό σκιλλοκρεμμύδα.
Πότε και πως πρέπει να κουρεύουμε τα πρόβατα
Τα πρόβατα πρέπει να τα κουρεύουμε όταν δεν κάνει πια κρύο, ούτε όμως και το καλοκαίρι, αλλά στα μέσα της άνοιξης. Τις πληγές που θα πάθει το πρόβατο στο κούρεμα τις αλείφουμε με υγρή πίσσα, το άλλο δε μέρος του σώματος με λάδι ανακατεμένο με κρασί ή με χυλό από βρασμένα πικρά λούπινα. Προτιμότερο όμως είναι να ανακατέψουμε μούργα και άλλο τόσο κρασί ή λάδι και άσπρο κρασί με κερί και με ξύγκι και τα αλείφουμε. Και έτσι με το φάρμακο αυτό ούτε το μαλλί γίνεται βλαβερό, ούτε παθαίνουν ψώρα τα πρόβατα, ούτε αφορμίζει το μέρος που πληγώθηκε το πρόβατο. Πρέπει δε να προσέχουμε να κουρεύουμε τα πρόβατα όταν έχουν στεγνώσει καλά, μια ώρα ημέρα ώστε να έχει ξεραθεί η δροσιά που έπεσε τη νύχτα στα μαλλιά και να τα βγάζουμε μάλλον στον ήλιο. Γιατί καθώς ιδρώνει το πρόβατο που κουρεύουμε, τον ιδρώτα του τον τραβούν τα μαλλιά και έτσι παίρνουν καλύτερο χρώμα και γίνονται μαλακότερα.
Η ψώρα
Η ψώρα δεν θα πειράζει καθόλου τα πρόβατα αν αλείψουμε ύστερα από το κούρεμα με τα φάρμακα που είπαμε παραπάνω. Αν όμως συμβεί να παραμελήσουμε να τα αλείψουμε και πάθουν ψώρα, θα τα γιατρέψουμε ως εξής. Σουρώνουμε μούργα ανάλατη και ανακατεύουμε άλλο τόσο νερό όπου έχουν μουσκέψει πικρά λούπινα και άλλη τόση τρυγιά από λευκό κρασί σε ένα δοχείο και τα ζεσταίνουμε. Με το μίγμα αυτό αλείφουμε το πρόβατο και το αφήνουμε έτσι επί 2 μέρες και την Τρίτη το λούζουμε με θαλασσινό νερό ή με ζεστή άλμη και κατόπιν με νερό πόσιμο. Άλλοι τα ποτίζουν με κυπαρισόκοκκα μαζί με νερό. Άλλοι τα αλείφουν με θειάφι και κύπερη κοπανισμένα μαζί με στουπέτσι και βούτυρο. Καλύτερα δε κάνουν μερικοί που κουρεύουν πρώτα το ψωριασμένο μέρος και το παστρεύουν με πολυκαιρισμένο κάτουρο και κατόπιν βάζουν ένα από τα φάρμακα που είπαμε. Στην Αραβία θεωρούν αρκετό να τα αλείφουν με ρετσίνι από κέδρο όπως και τις καμήλες και τους ελέφαντες. Επίσης θεραπεύεται η ψώρα των προβάτων όταν πλύνουμε το ψωριασμένο μέρος με κάτουρο και το αλείψουμε με θειάφι ανακατωμένο με λάδι.
Τα ψειριασμένα πρόβατα
Αν τα πρόβατα έχουν ψείρες ή τσιμπούρια κοπανίζουμε ρίζες από σπερδούκλι και τις βράζουμε μαζί με νερό και αφού ξάνουμε το μαλλί από το κεφάλι έως τη ράχη, χύνουμε το νερό όταν είναι ακόμα χλιαρό ώσπου να πάει σε όλο το σώμα. Μερικοί και στη περίπτωση αυτή μεταχειρίζονται μόνο το ρετσίνι από το κέδρο. Άλλοι κάνουν το ίδιο με ρίζα από μανδραγόρα. Πρέπει όμως να προσέχουμε να μην το φάει το πρόβατα γιατί είναι επικίνδυνο. Άλλοι κάνουν αφέψημα από ρίζα κάπαρης και λούζουν με αυτό τα πρόβατα.
Με ποιο τρόπο μας δίνουν τα κοπάδια πολύ γάλα
Τα ζώα που βόσκουν μας δίνουν πάρα πολύ γάλα όταν τρώνε τριφυλλόκλαδο ή αν τους βάλουμε δίκταμο για φυλαχτό στην κοιλιά τους.
http://www.ftiaxno.gr