Κατά την εκτέλεση μιας γεώτρησης πρέπει να υπάρχει
συνεχής κυκλοφορία νερού ή πεπιεσμένου αέρα ή λάσπης για να ψύχεται το
κοπτικό και να μεταφέρονται έξω από τη γεώτρηση τα τρίμματα.
Χρησιμοποίηση νερού Το καθαρό νερό είναι το πιο απλό και πιο αποτελεσματικό μέσο για την απομάκρυνση των τριμμάτων της γεώτρησης και την ψύξη του κοπτικού άκρου.
Για να εξασφαλισθεί η συνεχής κυκλοφορία εφαρμόζεται η παρακάτω τεχνική.
Με μια αντλία, η οποία μπορεί να είναι και
προσαρτημένη στο γεωτρύπανο, διοχετεύεται νερό μέσα από ελαστικό σωλήνα υψηλής πίεσης στον τροφοδότη και από εκεί δια μέσου της διατρητικής στήλης στο κοπτικό άκρο.
Έτσι το νερό ψύχει το κοπτικό άκρο και μετά ακολουθεί το κενό μεταξύ της διατρητικής στήλης και των τοιχωμάτων της γεώτρησης και επανέρχεται στην επιφάνεια.
Κατά την πορεία αυτή παρασύρει μαζί του τα τρίμματα τα οποία είναι προϊόντα της διάτρησης με την οποία, με την οποία επιτυγχάνεται αποσύνδεση του πετρώματος, ταυτόχρονα λιπαίνει την εξωτερική επιφάνεια των διατρητικών στελεχών και λόγω της υδροστατικής πίεσης που δημιουργείται συγκρατεί από κατάπτωση σε κάποιο βαθμό τα τοιχώματα της γεώτρησης.
Στην επιφάνεια το νερό μπορεί να ακολουθήσει ανοικτό ή κλειστό κύκλωμα.
Στο ανοικτό κύκλωμα το επιστρεφόμενο νερό απορρίπτεται και γι αυτό το λόγο πρέπει να υπάρχει κοντά στη γεώτρηση άφθονο νερό.
Στο κλειστό κύκλωμα που είναι και η πιο συνηθισμένη περίπτωση, το επιστρεφόμενο νερό επανακυκλώνεται.
Η επανακύκλωση επιτυγχάνεται ως εξής.
Το νερό που βγαίνει από την γεώτρηση οδηγείται δια μέσω ενός μικρού αυλακιού στον ένα από τους δύο λάκκους καθίζησης, όπου καθιζάνουν τα τρίμματα και από εκεί δια φυσικής ροής η υπερχείλιση του νερού οδηγείται στο δεύτερο λάκκο (κεντρικό) όπου είναι τοποθετημένο το ποτήρι της αντλίας και ξανααντλείται το νερό στη γεώτρηση.
Οι αναπόφευκτες απώλειες νερού στη γεώτρηση και έξω από αυτή, αντιμετωπίζονται με συμπλήρωση νερού στον κεντρικό λάκκο.
Αν οι απώλειες του νερού μέσα στη γεώτρηση είναι μεγάλες και η συμπλήρωση του λάκκου είναι προβληματική, τότε για να μειωθούν οι απώλειες χρησιμοποιούνται σωλήνες επένδυσης των τοιχωμάτων, ή τσιμεντώνονται τα τοιχώματα. Όπως προαναφέρθηκε το νερό χρησιμοποιείται κυρίως για την ψύξη του κοπτικού και την απομάκρυνση των τριμμάτων. Η ποσότητα όμως που απαιτείται για την απομάκρυνση των τριμμάτων είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που απαιτείται για την ψύξη, επειδή για να μπορέσει να γίνει η απομάκρυνση ενός κομματιού τρίμματος, θα πρέπει η ανοδική ταχύτητα του νερού να είναι μεγαλύτερη από την ταχύτητα καθίζησης των τριμμάτων σε ήρεμο νερό. Θεωρητικά η απαιτούμενη παροχή νερού μπορεί να υπολογισθεί χρησιμοποιώντας τους νόμους του Stokes και του Rittenger.
Σύμφωνα με αυτούς έχει συνταχθεί σχετικό νομόγραμμα από το οποίο μπορεί κανείς εύκολα να υπολογίσει σε συνάρτηση με τη διάμετρο των στελεχών και τη διάμετρο της γεώτρησης, την απαιτούμενη παροχή νερού στη γεώτρηση. Επίσης το νερό το οποίο τροφοδοτεί τη γεώτρηση πρέπει να διοχετεύεται με πίεση, για να μπορεί να υπερνικήσει τις τριβές που δημιουργούνται κατά την κυκλοφορία του με τα τοιχώματα των στελεχών και της γεώτρησης.
Ο υπολογισμός της πίεσης που πρέπει να έχει το νερό σε σχέση με την παροχή και τη διάμετρο των στελεχών δίνεται από σχετικό νομόγραμμα. Τα δύο αυτά στοιχεία, παροχή και πίεση του νερού τα παρέχει η αντλία που χρησιμοποιείται και γι’ αυτό η επιλογή της αντλίας πρέπει να γίνεται με προσοχή, για την επιτυχία της γεώτρησης.
Χρησιμοποίηση νερού Το καθαρό νερό είναι το πιο απλό και πιο αποτελεσματικό μέσο για την απομάκρυνση των τριμμάτων της γεώτρησης και την ψύξη του κοπτικού άκρου.
Για να εξασφαλισθεί η συνεχής κυκλοφορία εφαρμόζεται η παρακάτω τεχνική.
Με μια αντλία, η οποία μπορεί να είναι και
προσαρτημένη στο γεωτρύπανο, διοχετεύεται νερό μέσα από ελαστικό σωλήνα υψηλής πίεσης στον τροφοδότη και από εκεί δια μέσου της διατρητικής στήλης στο κοπτικό άκρο.
Έτσι το νερό ψύχει το κοπτικό άκρο και μετά ακολουθεί το κενό μεταξύ της διατρητικής στήλης και των τοιχωμάτων της γεώτρησης και επανέρχεται στην επιφάνεια.
Κατά την πορεία αυτή παρασύρει μαζί του τα τρίμματα τα οποία είναι προϊόντα της διάτρησης με την οποία, με την οποία επιτυγχάνεται αποσύνδεση του πετρώματος, ταυτόχρονα λιπαίνει την εξωτερική επιφάνεια των διατρητικών στελεχών και λόγω της υδροστατικής πίεσης που δημιουργείται συγκρατεί από κατάπτωση σε κάποιο βαθμό τα τοιχώματα της γεώτρησης.
Στην επιφάνεια το νερό μπορεί να ακολουθήσει ανοικτό ή κλειστό κύκλωμα.
Στο ανοικτό κύκλωμα το επιστρεφόμενο νερό απορρίπτεται και γι αυτό το λόγο πρέπει να υπάρχει κοντά στη γεώτρηση άφθονο νερό.
Στο κλειστό κύκλωμα που είναι και η πιο συνηθισμένη περίπτωση, το επιστρεφόμενο νερό επανακυκλώνεται.
Η επανακύκλωση επιτυγχάνεται ως εξής.
Το νερό που βγαίνει από την γεώτρηση οδηγείται δια μέσω ενός μικρού αυλακιού στον ένα από τους δύο λάκκους καθίζησης, όπου καθιζάνουν τα τρίμματα και από εκεί δια φυσικής ροής η υπερχείλιση του νερού οδηγείται στο δεύτερο λάκκο (κεντρικό) όπου είναι τοποθετημένο το ποτήρι της αντλίας και ξανααντλείται το νερό στη γεώτρηση.
Οι αναπόφευκτες απώλειες νερού στη γεώτρηση και έξω από αυτή, αντιμετωπίζονται με συμπλήρωση νερού στον κεντρικό λάκκο.
Αν οι απώλειες του νερού μέσα στη γεώτρηση είναι μεγάλες και η συμπλήρωση του λάκκου είναι προβληματική, τότε για να μειωθούν οι απώλειες χρησιμοποιούνται σωλήνες επένδυσης των τοιχωμάτων, ή τσιμεντώνονται τα τοιχώματα. Όπως προαναφέρθηκε το νερό χρησιμοποιείται κυρίως για την ψύξη του κοπτικού και την απομάκρυνση των τριμμάτων. Η ποσότητα όμως που απαιτείται για την απομάκρυνση των τριμμάτων είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που απαιτείται για την ψύξη, επειδή για να μπορέσει να γίνει η απομάκρυνση ενός κομματιού τρίμματος, θα πρέπει η ανοδική ταχύτητα του νερού να είναι μεγαλύτερη από την ταχύτητα καθίζησης των τριμμάτων σε ήρεμο νερό. Θεωρητικά η απαιτούμενη παροχή νερού μπορεί να υπολογισθεί χρησιμοποιώντας τους νόμους του Stokes και του Rittenger.
Σύμφωνα με αυτούς έχει συνταχθεί σχετικό νομόγραμμα από το οποίο μπορεί κανείς εύκολα να υπολογίσει σε συνάρτηση με τη διάμετρο των στελεχών και τη διάμετρο της γεώτρησης, την απαιτούμενη παροχή νερού στη γεώτρηση. Επίσης το νερό το οποίο τροφοδοτεί τη γεώτρηση πρέπει να διοχετεύεται με πίεση, για να μπορεί να υπερνικήσει τις τριβές που δημιουργούνται κατά την κυκλοφορία του με τα τοιχώματα των στελεχών και της γεώτρησης.
Ο υπολογισμός της πίεσης που πρέπει να έχει το νερό σε σχέση με την παροχή και τη διάμετρο των στελεχών δίνεται από σχετικό νομόγραμμα. Τα δύο αυτά στοιχεία, παροχή και πίεση του νερού τα παρέχει η αντλία που χρησιμοποιείται και γι’ αυτό η επιλογή της αντλίας πρέπει να γίνεται με προσοχή, για την επιτυχία της γεώτρησης.
Χρησιμοποίηση πεπιεσμένου αέρα
Η ψύξη του κοπτικού και η απομάκρυνση των τριμμάτων
μπορεί να γίνει και με πεπιεσμένο αέρα.
Για την απομάκρυνση των τριμμάτων με αέρα, απαιτείται πολύ μεγαλύτερη ποσότητα αέρα από ότι νερού (40 - 80 φορές περισσότερη) αλλά με μικρότερη πίεση.
Για τη δυνατότητα εξασφάλισης παροχής αέρα υπό πίεση χρησιμοποιούνται αεροσυμπιεστές.
Αυτονόητο είναι ότι η απαιτούμενη παροχή και πίεση αέρα είναι συνάρτηση των διαστάσεων της γεώτρησης (διάμετρος και βάθος).
Και στον πεπιεσμένο αέρα η απαιτούμενη παροχή και πίεση βρίσκονται από νομογράμματα.
Ο πεπιεσμένος αέρας χρησιμοποιείται κυρίως στη διάνοιξη γεωτρήσεων εκμετάλλευσης (διατρήματα, υδρογεωτρήσεις σε σκληρά πετρώματα) και πολύ λίγο στις δειγματοληπτικές γεωτρήσεις.
Για την απομάκρυνση των τριμμάτων με αέρα, απαιτείται πολύ μεγαλύτερη ποσότητα αέρα από ότι νερού (40 - 80 φορές περισσότερη) αλλά με μικρότερη πίεση.
Για τη δυνατότητα εξασφάλισης παροχής αέρα υπό πίεση χρησιμοποιούνται αεροσυμπιεστές.
Αυτονόητο είναι ότι η απαιτούμενη παροχή και πίεση αέρα είναι συνάρτηση των διαστάσεων της γεώτρησης (διάμετρος και βάθος).
Και στον πεπιεσμένο αέρα η απαιτούμενη παροχή και πίεση βρίσκονται από νομογράμματα.
Ο πεπιεσμένος αέρας χρησιμοποιείται κυρίως στη διάνοιξη γεωτρήσεων εκμετάλλευσης (διατρήματα, υδρογεωτρήσεις σε σκληρά πετρώματα) και πολύ λίγο στις δειγματοληπτικές γεωτρήσεις.
Χρησιμοποίηση πολφού (Λάσπης)
Συνήθως, αντί για καθαρό νερό χρησιμοποιείται στις
γεωτρήσεις αραιός πολφός (λάσπη), που σχηματίζεται από τη διάλυση υλικών
κυρίως αργιλικής σύστασης με νερό.
Το πιο διαδεδομένο υλικό για το σχηματισμό λάσπης είναι ο Μπεντονίτης.
Ο μπεντονίτης είναι αργιλικό υλικό προερχόμενο από την αποσάθρωση ηφαιστειακής λάβας ή αναβλυσμάτων.
Έχει την φυσικοχημική ιδιότητα να είναι λεπτόκοκος και όταν αναμιγνύεται με το νερό να διογκώνεται μέχρι 15 φορές από τον αρχικό του όγκο και να σχηματίζει τελικά κολλοειδή πολφό. Η χρησιμοποίηση της λάσπης μπεντονίτη σε σύγκριση με τη χρήση καθαρού νερού, παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα:
Το πιο διαδεδομένο υλικό για το σχηματισμό λάσπης είναι ο Μπεντονίτης.
Ο μπεντονίτης είναι αργιλικό υλικό προερχόμενο από την αποσάθρωση ηφαιστειακής λάβας ή αναβλυσμάτων.
Έχει την φυσικοχημική ιδιότητα να είναι λεπτόκοκος και όταν αναμιγνύεται με το νερό να διογκώνεται μέχρι 15 φορές από τον αρχικό του όγκο και να σχηματίζει τελικά κολλοειδή πολφό. Η χρησιμοποίηση της λάσπης μπεντονίτη σε σύγκριση με τη χρήση καθαρού νερού, παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα:
1. Σχηματίζει
στα τοιχώματα της γεώτρησης λεπτό προστατευτικό επίστρωμα το οποίο
φράζει τις ρωγμές των πετρωμάτων και αυξάνει τη συνοχή τους ώστε να
αποφεύγονται οι καταπτώσεις.
2. Η υδροστατική πίεση που ασκείται στα τοιχώματα της γεώτρησης είναι μεγαλύτερη με αποτέλεσμα να συγκρατούνται καλύτερα τα τοιχώματα και να εμποδίζεται η εισροή νερού από τα υδροφόρα στρώματα στη γεώτρηση.
Τα αναφερόμενα πλεονεκτήματα της λάσπης μπεντονίτη στην 1 και 2 παράγραφο, περιορίζουν στο ελάχιστο την ανάγκη περιφραγματικής σωλήνωσης της γεώτρησης.
3. Λόγω μικρότερου ειδικού βάρους από το νερό και μεγαλύτερου ιξώδους, έχει τη δυνατότητα να ανεβάζει στην επιφάνεια της γεώτρησης πολύ πιο μεγάλα και βαριά τρίμματα.
4. Επιτυγχάνεται καλύτερη λίπανση της διατρητικής στήλης. Στα μειονεκτήματα μπορεί να περιληφθεί το κόστος, η ρύπανση του χώρου που προκαλεί η χρησιμοποίησή του και η ανάγκη χρησιμοποίησης ειδικού εξοπλισμού ανάμιξής του με το νερό (αναμικτήρα).
http://www.ergondrill.gr