Γιατί οι γάτες έχουν δόντια;
Αν και οι κατοικίδιες γάτες μπορούν να ζήσουν χωρίς δόντια, τα δόντια είναι σημαντικά, ιδίως για τις άγριες γάτες, για διάφορους λόγους. Αυτοί περιλαμβάνουν:
* το κυνήγι για την απόχτηση τροφής
* τη μάσηση της τροφής
* τα όπλα με τα οποία θα σκοτώσει τη λεία ή θα αμυνθεί
Ανατομία του δοντιού
Κάθε δόντι "κάθεται" σε μια υποδοχή και παραμένει σταθερό στη θέση του με συνδέσμους, οστέινες ουσίες, μαλακούς ιστούς και κόκκαλα. Το δόντι διαιρείται στη στεφάνη και τη ρίζα. Η στεφάνη του δοντιού είναι το ορατό του τμήμα πάνω από το ούλο. Κάτω από το ούλο βρίσκεται η ρίζα. Το σημείο όπου συναντιούνται η στεφάνη και η ρίζα αποκαλείται ο κορμός του δοντιού.
Το δόντι αποτελείται από τρεις ουσίες:
Πολφός (pulp) - βρίσκεται μέσα στο κέντρο του δοντιού που ονομάζεται πολφική κοιλότητα. Ο πολφός εισέρχεται στην κοιλότητα στο άκρο της ρίζας και περιέχει νευρικά κύτταρα και αιμοφόρα αγγεία. Εξαιτίας αυτού, η ζημιά ή η φλεγμονή του πολφού είναι εξαιρετικά οδυνηρή.
Οδοντίνη (dentine) - αυτή καλύπτει τον πολφό και το μεγαλύτερο μέρος της ρίζας και παρέχει ένα μεσαίο στρώμα μεταξύ του πολφού και του σμάλτου στη στεφάνη του δοντιού. Η οδοντίνη είναι σκληρή και περιέχει μέταλλα, αλλά είναι πολύ ευαίσθητη. Έτσι η έκθεση της ρίζας ή η ζημιά στο σμάλτο είναι πολύ οδυνηρές.
Σμάλτο (enamel) - είναι μια σκληρή ουσία χωρίς ευαισθησία. Το σμάλτο καλύπτει τη στεφάνη του δοντιού προστατεύοντας την οδοντίνη και, συνεπώς, εμποδίζει την ευαισθησία όταν το ζώο τρώει. Ωστόσο, το σμάλτο στα αιλουροειδή είναι λεπτό, με πάχος μόλις 0,2 χιλιοστά σε σύγκριση με των κυνοειδών, το οποίο έχει πάχος 0,5 χιλιοστά. Η βλάβη στο σμάλτο, εκθέτοντας την οδοντίνη, θα έχει ως αποτέλεσμα ένα πολύ ευαίσθητο δόντι, ευπαθές σε λοιμώξεις.
Είδη δοντιών
Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης, η οδοντοστοιχία της γάτας αναπτύχθηκε έτσι ώστε κάθε δόντι να παίζει σημαντικό ρόλο στην ικανότητα μιας αγριόγατας να επιβιώνει. Μια γάτα έχει, συνολικά, 33 δόντια. Τα διάφορα είδη των δοντιών είναι:
Κοπτήρες (Ι) - αυτά είναι τα πολύ μικρά δόντια στο μπροστινό μέρος του στόματος (βλ. διάγραμμα πιο κάτω). Οι κοπτήρες έχουν ελάχιστη χρήση, αλλά χρησιμοποιούνται για να κρατάει το ζώο το θήραμα στο στόμα. Έχουν μόνο μία ρίζα και αρκετά συχνά είναι ασταθείς, καθιστώντας εύκολη την εξαγωγή τους. Μία γάτα έχει 12 κοπτήρες συνολικά (έξι στο πάνω μέρος και έξι στο κάτω), αλλά συχνά κάποια από αυτά τα δόντια πέφτουν ή δεν αναπτύσσονται καν.
Κυνόδοντες (C) - Η γάτα είναι σαρκοφάγο ζώο και αυτά είναι τα δόντια που ευθύνονται για τη θανάτωση και το τεμάχισμα της λείας της. Έχουν μόνο μια ρίζα, αλλά αυτή είναι πολύ μεγάλη και υποστηρίζεται από ισχυρούς συνδέσμους. Οι γάτες διαθέτουν 4 κυνόδοντες.
Προ-γόμφιοι (PM) - Οι γάτες έχουν έξι άνω προ-γόμφιους (UPM) (τρεις σε κάθε πλευρά) και τέσσερις στην κάτω σιαγόνα (LPM) (δύο σε κάθε πλευρά). Οι δύο κάτω προ-γόμφιοι σημαίνονται ως PM2 και PM3 (βλέπε διάγραμμα πιο κάτω). Χρησιμοποιούνται για το μάσημα της τροφής και έχουν διαφορετικές ρίζες:
1. Ρίζα UPM1
2. Ρίζες UPM2, LPM2, LPM3
3. Ρίζες UPM3
Όταν αυτά τα δόντια εξάγονται είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε πώς διανέμονται οι ρίζες των δοντιών ώστε να εξασφαλίσουμε ότι το δόντι είναι χωρισμένο στη σωστή θέση για να γίνει πιο εύκολη η εξαγωγή.
Γόμφιοι (M) - Οι γάτες έχουν δύο άνω γόμφιους (UM) (έναν σε κάθε πλευρά) και δύο κάτω (LM) (έναν σε κάθε πλευρά). Οι γόμφιοι χρησιμοποιούνται επίσης για μάσημα, αλλά οι άνω και οι κάτω γόμφιοι έχουν διαφορετικές ρίζες. Αυτές είναι:
1. Ρίζα UM1
2. Ρίζες LM1
Οι άνω γόμφιοι, συνήθως, είναι εύκολο να εξαχθούν καθώς έχουν κοντές ρίζες χωρίς οστέινους συνδέσμους. Στους κάτω γόμφιους είναι πιο δύσκολη η εξαγωγή γιατί έχουν χοντρή ρίζα και μια μικρή ρίζα με οστέινους συνδέσμους.
Οδοντικές νόσοι της γάτας
Οι οδοντικές νόσοι συνδέονται, συνήθως, με την οδοντιατρική πλάκα και το σχηματισμό πέτρας.
Πλάκα
Η πλάκα είναι μια πολύπλοκη στρώση από βακτήρια που αναπτύσσεται στην επιφάνεια των δοντιών. Αρχικά το στρώμα της πλάκας δεν είναι άμεσα ορατό, αλλά μπορεί να φανεί με τη χρήση διαλύματος που λεκιάζει τη στρώση. Καθώς το στρώμα της πλάκας μεγαλώνει και γίνεται παχύτερο, μπορούμε να το δούμε συχνά σαν ένα μαλακό, γκρι ή λευκό στρώμα στην επιφάνεια των δοντιών. Η πλάκα είναι σημαντική διότι είναι η πιο κοινή αιτία της οδοντικής νόσου. Η λήψη μέτρων για να βοηθήσουμε τη μείωση της οδοντικής πλάκας αποτελεί, επομένως, ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια να αποτραπούν οι ασθένειες των δοντιών στις γάτες. Η πλάκα μπορεί να αφαιρεθεί με το βούρτσισμα, πρακτική που βοηθά στη διατήρηση υγιών ούλων.
Πέτρα
Αν η πλάκα αφεθεί μπορεί να σκληρύνει λόγω της απόθεσης ουσιών, όπως το ασβέστιο, στο στρώμα της πλάκας. Η σκληρή, ασβεστώδης πλάκα είναι γνωστή ως πέτρα. Η πέτρα είναι ορατή και μοιάζει με κρεμ/κίτρινη ή καφέ σκληρή εναπόθεση στην επιφάνεια των δοντιών. Η πέτρα συνήθως δεν μπορεί να απομακρυνθεί με απλά μέτρα, όπως το βούρτσιμα, κατά συνέπεια είναι απαραίτητος ένας κτηνίατρος.
Οι οδοντικές νόσοι επηρεάζουν τις γάτες σε οποιαδήποτε ηλικία και ποικίλουν σε σοβαρότητα. Διάφοροι παράγοντες επηρεάζουν την πιθανότητα να συμβεί μια ασθένεια, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
* ευθυγράμμιση των δοντιών
* διατροφή
* οδοντιατρική φροντίδα
* χημεία του στόματος
* μολυσματικές νόσοι
Ευθυγράμμιση των δοντιών
Τα δόντια που είναι τοποθετημένα στραβά στο στόμα είναι πιο πιθανό να συσσωρεύσουν πλάκα και πέτρα από αυτά που είναι ευθυγραμμισμένα. Οι λόγοι της δυσευθυγράμμισης περιλαμβάνουν:
-Ράτσα
Οι ράτσες με κοντή μουσούδα, π.χ. Περσίας, Τσιντσιλά, Βρετανικές και Εξωτικές κοντότριχες, έχουν συχνά λάθος τοποθετημένα δόντια. Οι σιαγόνες τους είναι πολύ μικροί για να φιλοξενήσουν την οδοντοφυϊα, με αποτέλεσμα το συνωστισμό και την κακή ευθυγράμμιση των δοντιών.
-Διατήρηση αποβαλλόμενων δοντιών
Σε ορισμένες περιπτώσεις τα αποβαλλόμενα δόντια (δόντια γαλουχίας) διατηρούνται αφού έχουν βγει τα μόνιμα δόντια. Αν το ενήλικο δόντι δεν σπρώξει το παλιό βγαίνοντας, τότε μπορεί να αναγκαστεί να μεγαλώσει στραβά με αποτέλεσμα τη δυσευθυγράμμιση.
-Τραύμα της γνάθου ή συγγενείς ανωμαλίες
Μερικές φορές η σιαγόνα μιας γάτας μπορεί να έχει αφύσικο σχήμα. Εάν μια γάτα γεννιέται με ελάττωμα στη γνάθο, τότε αυτό μπορεί να συσχετιστεί με καλή ευθυγράμμιση των δοντιών και αναπτυξιακές ανωμαλίες, π.χ. προεξέχοντες/υπερβαίνοντες γνάθοι. Μια άλλη αιτία θα ήταν ένα τραύμα από τροχαίο ατύχημα.
Διατροφή
Η διατροφή παίζει ρόλο στην εξέλιξη της οδοντικής νόσου. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μαλακή, υγρή τροφή δεν παρέχει λειαντική δράση στα δόντια κατά το μάσημα και έτσι δεν προλαμβάνει το σχηματισμό πλάκας. Η τροφή αυτή συγκεντρώνεται και κολλάει στα δόντια ενθαρρύνοντας τα βακτήρια και την πλάκα. Η ξηρή τροφή είναι πιο λειαντική και ενθαρρύνει το μάσημα. Είναι λιγότερο πιθανό να κολλήσει στα δόντια και έτσι η πλάκα σχηματίζεται πιο αργά. Είναι διαθέσιμες στην αγορά τροφές που έχουν σκοπό να βοηθήσουν στην πρόληψη της πέτρας. Αυτές οι τροφές έχουν σχεδιαστεί για να αυξήσουν την διείσδυση των δοντιών στις κροκέτες και έτσι παρέχουν περισσότερη λειαντική δράση για να μειωθεί η συσσώρευση πέτρας. Ωστόσο, επί του παρόντος, δεν έχει αποδειχθεί η μακροχρόνια αποτελεσματικότητά τους στη μείωση των νόσων των ούλων.
Η κατ' οίκον φροντίδα
Το βούρτσισμα των δοντιών είναι, ίσως, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μειωθεί η πλάκα. Όπως και στους ανθρώπους, το βούρτσισμα δε θα εμποδίσει μόνο το σχηματισμό πλάκας και πέτρας, αλλά επίσης θα διατηρήσει την υγεία των ούλων και θα μειώσει την κακή αναπνοή. Συνιστάται βούρτσισμα καθημερινά, 1 ή 2 φορές, και μπορεί να εφαρμοστεί σε γάτα σε οποιαδήποτε ηλικία. Ωστόσο, είναι κάτι που θα πρέπει να γίνει σταδιακά και παρακάτω δίνονται οδηγίες.
Στοματική χημεία, ξενιστές και ανοσοποιητική αντίδραση
Μερικές γάτες θα είναι πάντα επιρρεπείς σε οδοντιατρικές ασθένειες παρά κάθε προσπάθεια που γίνεται για την αποτροπή τους. Πιστεύεται ότι η χημική σύσταση του σάλιου είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει τις νόσους των δοντιών και των ούλων. Όπως και οι ξενιστές συμπεριλαμβανομένης της ανοσοποιητικής αντίδρασης. Μπορεί να βοηθήσουν η αυστηρή φροντίδα στο σπίτι ή, σε σοβαρές περιπτώσεις, οι πολλαπλές εξαγωγές δοντιών.
Μολυσματικές ασθένειες
Ορισμένες μολυσματικές ασθένειες συνδέονται με ουλίτιδα και ο κτηνίατρος μπορεί να συμβουλεύσει τον έλεγχο για τον ιό της Ανοσοποιητικής Ανεπάρκειας της Γάτας (FIV), τον ιό της Λευχαιμίας (FeLV) και τον καλυκοϊό.
Το ιδανικό είναι να πηγαίνουμε τις γάτες μας για εξέταση δοντιών στον κτηνίατρο τουλάχιστον μια φορά κάθε 12 μήνες και οι γάτες που αντιμετώπισαν οδοντιατρικά προβλήματα μια φορά κάθε 3-6 μήνες, ανάλογα με την κατάστασή τους. Γενικά, όσο πιο γρήγορα εντοπίζεται το πρόβλημα, τόσο πιο εύκολη και πιο γρήγορη θα είναι η θεραπεία. Ακόμη κι αν το στόμα της γάτας εξετάζεται κάθε μέρα, ο οδοντιατρική ασθένεια θα αναπτυχθεί σταδιακά και θα εξελιχθεί. Οι γάτες αρκετά συχνά δεν εμφανίζουν κλινικά συμπτώματα έως ότου η νόσος είναι προχωρημένη και ως τότε μπορεί να χρειαστεί να εξαχθούν πολλά δόντια.
Περιοδοντική ασθένεια
Περιοδοντική νόσος είναι κάθε νόσος γύρω από το εξωτερικό μέρος του δοντιού. Οι πιο κοινές μορφές της οδοντικής αυτής νόσου είναι οι εξής:
Ουλίτιδα
Ουλίτιδα σημαίνει φλεγμονή των ούλων γύρω από το δόντι. η ουλίτιδα είναι εξαιρετικά συνηθισμένη, συναντάται σε γάτες όλων των ηλικιών και ποικίλλει σε βαθμό σοβαρότητας.
Η ήπια ουλίτιδα είναι πολύ κοινή σε γάτες όλων των ηλικιών. Είναι δυνατό να σχηματιστεί μέσα σε 48 ώρες μετά τον καθαρισμό, όταν θα έχει αρχίσει ο σχηματισμός πλάκας. Η ήπια ουλίτιδα δεν επηρεάζει τη ρίζα του δοντιού και το βούρτσισμα σε καθημερινή βάση εύκολα αντιστρέφει τις περισσότερες περιπτώσεις.
Η μέτρια ουλίτιδα επίσης είναι πολύ συνηθισμένη. Αν η πλάκα αφήνεται να σχηματιστεί στα δόντια, τότε η ουλίτιδα θα γίνει πιο έντονη με το πέρασμα του χρόνου. Μερικές φορές σε αυτό το στάδιο μπορεί να φανεί ύφεση των ούλων. Μπορούν, επίσης, να φανούν "θύλακες" ουλίτιδας. Ο θύλακας ουλίτιδας είναι όταν αρχίζει το ούλο να διαχωρίζεται από το δόντι, προσφέροντας ένα ιδανικό τόπο για την τροφή, τα βακτήρια, την πλάκα και την πέτρα. Αν δεν έχει σχηματιστεί ήδη πέτρα, οι περισσότερες περιπτώσεις μέτριας ουλίτιδας μπορούν, επίσης, να αντιστραφούν με τακτικό ημερήσιο βούρτσισμα. Ωστόσο είναι δύσκολο να αντιστραφεί ο σχηματισμός θυλάκων.
Η σοβαρή ουλίτιδα μπορεί να είναι πολύ επώδυνη για μια γάτα. Η γάτα μπορεί να παρουσιάσει σημάδια υπερσιελόρροιας, δυσοσμίας του στόματος, χτύπημα του στόματος με το πόδι της και δυσκολία στο φαγητό. Η σοβαρή ουλίτιδα είναι κοινή σε γάτες που έχουν πολλή πλάκα και πέτρα στα δόντια τους. Η υποχώρηση των ούλων είναι, επίσης, συνηθισμένη, αλλά δεν είναι πάντα εμφανής, δεδομένου ότι η φλεγμονή είναι έντονη. Ορισμένες φορές φαίνονται θύλακες ούλων και συνήθως είναι βαθύτεροι από εκείνους που δημιουργούνται στη μέτρια ουλίτιδα. Η σοβαρή ουλίτιδα συνήθως δεν μπορεί να φύγει με το βούρτσισμα και το στόμα είναι, συχνά, ευαίσθητο στη βούρτσα. Απαιτείται γενική αναισθησία για να καθαριστούν τα δόντια. Αν η υποχώρηση των ούλων είναι σοβαρή και εκθέτει τη ρίζα των δοντιών, τότε θα χρειαστεί να εξαχθούν τα δόντια. Το βούρτσισμα συνιστάται θερμά μετά την επέμβαση για την πρόληψη της επανεμφάνισης της νόσου.
Περίπου οι γάτες πέντε μηνών αναπτύσσουν αρκετά συχνά ουλίτιδα και μερικές φορές οι ιδιοκτήτες τους θα παρατηρήσουν να μυρίζει η ανάσα τους. Αυτό συνήθως οφείλεται στο ότι βγαίνουν τα μόνιμα δόντια και πέφτουν τα παλιά προκαλώντας φλεγμονή και διαταραχή των ούλων. Μερικές φορές οι ιδιοκτήτες θα αναφέρουν ότι βρίσκουν δόντια στο χαλί! Αυτό είναι εντελώς φυσιολογικό και η αλλαγή των δοντιών διαρκεί περίπου 4-6 εβδομάδες. Ωστόσο, αν η γάτα εμφανίζει σημάδια δυσφορίας, θα πρέπει να εξεταστεί από κτηνίατρο.
Περιοδοντίτιδα
Είναι ασθένεια των ούλων, η οποία είναι πιο ανεπτυγμένη και συνηθισμένη σε γάτες μεγάλης ηλικίας. Τα ούλα είναι πολύ ερεθισμένα και συχνά έχουν υποχωρήσει. Μεγάλη ποσότητα πέτρας φαίνεται στα δόντια. Οι ιστοί που περιβάλλουν και υποστηρίζουν το δόντι επίσης νοσούν και έχουν αρχίσει να χαλαρώνουν, αποκαλύπτοντας τη ρίζα και προκαλώντας αστάθεια. Η λοίμωξη είναι συνηθισμένη και συχνά το δόντι περικλείεται από πύον. Κλινικές ενδείξεις μπορούν να διαπιστωθούν σε δόντια με σοβαρή ουλίτιδα. Σε αυτό το στάδιο, το δόντι είναι τόσο άρρωστο που η εξαγωγή είναι η μόνη θεραπεία.
Στοματίτιδα
Στοματίτιδα σημαίνει φλεγμονή της στοματικής κοιλότητας. Οι γάτες υποφέρουν από μια κατάσταση γνωστή ως Lymphocytic Plasmacytic Gingivitis Stomatitis Complex (LPGC), όπου το σύνολο της στοματικής κοιλότητας αποκτά σοβαρή φλεγμονή. Η ακριβής αιτία είναι ακόμη άγνωστη. Αυτή είναι μια εξαιρετικά επώδυνη ασθένεια και οι γάτες σταματούν να τρώνε. Εκκρίνουν περισσότερο σάλιο, χτυπάνε το στόμα τους με το πόδι τους και δείχνουν άλλα σημάδια στοματικού πόνου. Αρκετά συχνά χάνουν βάρος ως συνέπεια της μειωμένης όρεξης. Διάφορες θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων αντιβιοτικών και αντιφλεγμονοδών, έχουν χρησιμοποιηθεί με ανάμεικτα αποτελέσματα. Η θεραπεία συχνά περιλαμβάνει ένα αρχικό αναισθητικό για τον καθαρισμό και την αφαίρεση κάθε άρρωστου δοντιού, ακολουθούμενη από καθημερινές πλύσεις του στόματος με διάλυμα για τη μείωση των βακτηρίων στο στόμα και βούρτσισμα, αν η γάτα το ανέχεται. Πολύ συχνά οι γάτες ακολουθούν θεραπεία με αντιβιοτικά και κορτικοστεροειδή. Σε ορισμένες, εξαιρετικά πληγμένες, γάτες απαιτείται εξαγωγή όλων των πλαϊνών δοντιών.
Οδοντοκλαστικές Επαναρροφητικές Αλλοιώσεις της Γάτας
Οι FORL είναι πολύ συνηθισμένες σε γάτες μικρής και μεγάλης ηλικίας. Έχει υπολογιστεί ότι το 72% των γατιών άνω των πέντε ετών έχουν τουλάχιστον μια FORL. Αυτή είναι μια κοιλότητα του δοντιού, σχηματισμένη συνήθως γύρω από τα ούλα, αλλά μπορεί, επίσης, να βρεθεί κάτω από αυτά. Η αιτία τους είναι άγνωστη, αλλά βρίσκονται κύτταρα που ονομάζονται οδοντοκλάστες στην κοιλότητα των δοντιών. Αυτά τα κύτταρα διασπούν την ουσία του δοντιού. Κατά την εξέταση του στόματος της γάτας μια FORL μπορεί να μοιάζει σαν μια μικρή ποσότητα ούλου που μεγαλώνει πάνω στο δόντι. Στην πραγματικότητα είναι φλεγμονή των ούλων λόγω της κοιλότητας και αντιδρά "συμπληρώνοντας" την τρύπα του δοντιού. Οι FORLs μπορούν να διαγνωστούν με ακτινογραφίες και με σχολαστική εξέταση για την ύπαρξη κοιλότητας. Αυτή η εξέταση πρέπει να διενεργείται μόνο όταν η γάτα είναι υπό γενική αναισθησία καθώς οι FORLs είναι εξαιρετικά ευαίσθητες και οι γάτες θα κλείσουν τη γνάθο από τον πόνο αν αγγιχθεί η περιοχή. Αν οι FORLs αφεθούν να αναπτυχθούν, τότε θα συμβεί σταδιακή διάβρωση των δοντιών. Οι γάτες μπορεί να δείχνουν σημάδια παρόμοια με εκείνα της περιοδοντίτιδας και το χτύπημα της γνάθου με την πατούσα κατά τη διάρκεια του φαγητού είναι επίσης συνηθισμένο. Οι κοιλότητες που δημιουργούνται από τις FORLs δεν φθείρονται όπως των ανθρώπων και των σκυλιών. Ως εκ τούτου, το γέμισμά τους είναι ανεπιτυχές, καθώς το δόντι θα συνεχίσει να διαβρώνεται. Δυστυχώς, τα δόντια με FORLs πρέπει να εξάγονται.
Σπασίματα
Τα σπασμένα δόντια πρέπει να αξιολογούνται μεμονωμένα, πριν αποφασιστεί αν είναι αναγκαία η εξαγωγή τους. Κατά γενικό κανόνα, τα δόντια που έχουν σπάσει ως την οδοντίνη ή τον πολφό (επηρεάζοντας το νεύρο και την παροχή αίματος) πιθανότατα χρειάζονται εξαγωγή καθώς το δόντι θα πονάει και θα υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να αναπτυχθεί λοίμωξη και απόστημα στη ρίζα. Εάν είναι σπασμένη μόνο η κορυφή της στεφάνης και η οδοντίνη ή ο πολφός δεν είναι εκτεθειμένα, τότε το δόντι μπορεί να σωθεί. Πάντως, το σμάλτο που καλύπτει τα δόντια της γάτας είναι τόσο λεπτό που είναι σχεδόν σίγουρο ότι η πλειοψηφία των σπασμένων δοντιών θα πρέπει να βγουν. Ενδείξεις, όπως το χτύπημα του στόματος με την πατούσα, η υπερσιελόρροια και το μάσημα από τη μια πλευρά του στόματος, σημαίνουν σπασμένο δόντι.
Εύλογα τα ζώα δε θα καθίσουν να ανοίξουν διάπλατα το στόμα τους για οδοντιατρικές επεμβάσεις, ως εκ τούτου αυτές θα πρέπει να διενεργούνται υπό γενική αναισθησία. Δεν πρέπει να σκαλίζονται τα δόντια της γάτας, καθώς αυτό ενδέχεται να εκθέσει μια, κρυφή από την πέτρα, κοιλότητα, γεγονός που θα προκαλέσει έντονο πόνο στη γάτα σας, κάνοντας χειρότερη την κατάσταση στο στόμα της.
Η οδοντική νόσος μπορεί πολύ συχνά να αγνοηθεί και ίσως υπάρχει μια αναβλητικότητα, αν η γάτα δεν παρουσιάζει κλινικά συμπτώματα και η αναισθησία ανησυχεί πολύ τον ιδιοκτήτη της. Ωστόσο, όσο περισσότερο αφήνονται τα δόντια, τόσο περισσότερο θα διαρκέσει η αναισθησία και η διαδικασία καθώς η ασθένεια θα έχει προχωρήσει. Μπορούν να ληφθούν μέτρα για να μειωθεί ο κίνδυνος του αναισθητικού. Μπορούν να γίνουν προ-εγχειρητικές εξετάσεις αίματος για να ελεγχθούν διάφορες παράμετροι, όπως η ηπατική και η νεφρική λειτουργία. Επειδή η αναισθησία μπορεί να μειώσει την πίεση του αίματος της γάτας, μπορούν να δοθούν ενδοφλέβια υγρά για να βοηθήσουν την κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της επέμβασης.
Η φροντίδα κατ' οίκον
Από τη στιγμή που μια γάτα έχει υποβληθεί σε οδοντιατρική θεραπεία, είναι σκόπιμο να της δίνετε λίγες μέρες να επουλωθεί το στόμα της, ιδιαίτερα αν έχουν αφαιρεθεί δόντια. Μετά από αυτό το διάστημα, η φροντίδα στο σπίτι θα πρέπει να αρχίσει το συντομότερο δυνατό.
Η κατ' οίκον πρόληψη μπορεί να ξεκινήσει σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά ο γενικός κανόνας είναι ότι όσο πιο πριν η γάτα έχει εξοικειωθεί με αυτή, τόσο πιο εύκολο θα είναι να προσαρμοστεί στη ρουτίνα και τη διαδικασία. Τα γατάκια, συνήθως, δεν χρειάζονται μεγάλο διάστημα να προσαρμοστούν στο βούρτσισμα, ενώ γάτες μεγαλύτερης ηλικίας χρειάζονται αργή και σταδιακή προσέγγιση. Είτε πρόκειται για γατάκι ή ηλικιωμένη γάτα, η φροντίδα στο σπίτι θα πρέπει να εκτελείται με τον ίδιο τρόπο.
Είναι χρήσιμο και για τον ιδιοκτήτη και για τη γάτα να καθιερωθεί μια ρουτίνα, γι' αυτό συνιστάται να επιλέξετε μια ώρα κατάλληλη για να βεβαιωθείτε ότι το βούρτσισμα θα γίνεται καθημερινά. Είναι ιδανικό να γίνεται αφού η γάτα έχει φάει, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο, καθώς μπορεί να επιθυμείτε να δώσετε στη γάτα το γεύμα της ως επιβράβευση μετά το βούρτσισμα.
Όταν σχεδιάζετε να βουρτσίσετε τα δόντια μιας γάτας είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε τον κατάλληλο εξοπλισμό. Ποτέ μη χρησιμοποιήσετε προϊόντα για τους ανθρώπους σε μια γάτα. Κυκλοφορούν ειδικά προϊόντα στο εμπόριο για το ζωάκι σας.
Θα χρειαστείτε:
* Μια οδοντόβουρτσα ανά γάτα. Ποτέ να μην μοιράζονται την ίδια οδοντόβουρτσα δύο γάτες, γιατί το σάλιο είναι φορέας λοιμώξεων.
* Οδοντόκρεμα για ζώα - Δεν κάνει αφρό στο στόμα, όπως η ανθρώπινη οδοντόπαστα και γίνεται καλύτερα ανεκτή από τη γάτα. Ο αφρός μπορεί να προκαλέσει γαστρίτιδα. Επίσης, η οδοντόβουρτσα δεν περιέχει φθόριο, καθώς το φθόριο μπορεί να προκαλέσει τοξικότητα σε περίπτωση κατάποσης. Η οδοντόκρεμα για ζώα βγαίνει σε διάφορες γεύσεις όπως βοδινό, κοτόπουλο, ψάρι ή δυόσμο, για να επιλέξετε αυτή που θα αρέσει περισσότερο στη γάτα σας.
Μπορείτε να ξεκινήσετε ως εξής:
* Για τις πρώτες δύο μέρες κερδίστε την εμπιστοσύνη της γάτας σας βάζοντας μια μικρή ποσότητα οδοντόκρεμας στο δάχτυλό σας για να της το προσφέρετε. Σε μερικές γάτες θα αρέσει αμέσως η γεύση, άλλες μπορεί να είναι πιο επιφυλακτικές. Σε αυτή την περίπτωση, τοποθετείστε μια μικρή ποσότητα στη μύτη της γάτας και εκείνη θα τη γλύψει. Αφού το γευθούν θα το πάρουν, ύστερα, από το χέρι σας. Είναι χρήσιμο τις δύο πρώτες μέρες να εξοικειωθείτε με τον τρόπο που θα κρατήσετε το κεφάλι της γάτας για το βούρτσισμα. Για να μην την τρομάξετε, δοκιμάστε το όταν αυτή κοιμάται και σε διαφορετική ώρα από αυτή που θα καθιερώσετε για το βούρτσισμα. Εάν είναι δυνατό, δοκιμάστε αρκετές φορές την ημέρα για να είστε πιο σίγουροι όταν ξεκινήσετε.
Συνήθως είναι καλύτερα να κρατάτε τη γάτα με την πλάτη της προς εσάς από το να την προσεγγίσετε από μπροστά. Έτσι δεν θα έρθετε αντιμέτωποι και αν η γάτα σας υποχωρήσει, θα το κάνει προς τα πίσω. Με αυτόν τον τρόπο θα κινηθεί προς εσάς και θα έχετε καλύτερο έλεγχο πάνω της.
Αγκαλιάστε τη δυνατά αλλά μαλακά και τοποθετείστε την παλάμη σας πάνω αλλά προς τα πίσω από το κεφάλι της. Χρησιμοποιήστε τον αντίχειρα και το δεύτερο δάχτυλο γύρω από τα πλευρικά οστά του προσώπου της, κάτω από τα μάτια. Ο δείκτης σας θα πρέπει να είναι σηκωμένος για να μην της καλύπτει τα μάτια. Σπρώξτε ελαφρά το κεφάλι της προς τα επάνω και στη συνέχεια χρησιμοποιήστε τον αντίχειρά σας για να σηκώσετε απαλά το άνω χείλος της. Χρησιμοποιήστε τον αντίχειρα του άλλου σας χεριού απαλά για να κατεβάσετε το κάτω χείλος. Αυτό θα σας δώσει μια καλή εικόνα όλων των δοντιών της γάτας σας.
* Για τις επόμενες 2-3 ημέρες πιάστε το κεφάλι της γάτας με τον ίδιο τρόπο, αλλά αντί να χρησιμοποιήσετε το δεύτερο χέρι σας για να κατεβάσετε το κάτω χείλος της, βάλτε λίγη οδοντόπαστα σε βαμβάκι και τρίψτε απαλά πάνω στα δόντια με κυκλική κίνηση. Ξεκινήστε από τα πίσω δόντια καθώς αυτά είναι και τα πιο δύσκολα να αγγίξετε, αλλά και τα πιο σημαντικά στο βούρτσισμα. Επίσης, είναι λιγότερο ευαίσθητα από τα μπροστινά. Σταδιακά συνεχίστε με τα μπροστινά δόντια μέχρις ότου φθάσετε στους κυνόδοντες.
Αν η γάτα σας προσπαθεί να εμποδίσει τη διαδικασία με τα πόδια της, είναι προτιμότερο να έχετε κάποιον να σας βοηθάει για να κρατάει τα μπροστινά της πόδια. Εάν είστε μόνοι σας, ίσως να χρειαστεί να τυλίξετε τη γάτα σε μία πετσέτα. Ωστόσο, θα πρέπει να το αποφύγετε, αν η γάτα στρεσάρεται. Είναι πολύ καλύτερο να προσπαθήσετε να κάνετε τη γάτα σας να συνηθίσει στο άγγιγμα στο στόμα της επαναλαμβάνοντας αυτό το βήμα λίγο και συχνά, μέχρι να νιώσετε έτοιμοι να προχωρήσετε στο επόμενο στάδιο.
* Σε αυτό το στάδιο μπορείτε να βρείτε μια βούρτσα δαχτύλου. Μερικές φορές είναι χρήσιμη σαν ενδιάμεσο στάδιο πριν την οδοντόβουρτσα, ακολουθώντας την ίδια διαδικασία, αλλά προσθέτοντας την υφή των τριχών πάνω στα δόντια. Μπορείτε να παραλείψετε αυτό το στάδιο καθώς, κάποιες φορές, η βούρτσα δαχτύλου μπορεί να είναι υπερβολικά δύσκαμπτη για να φθάσει στα πίσω δόντια και οι γάτες, συχνά, δυσανασχετούν περισσότερο απ' ό,τι σε μια κανονική οδοντόβουρτσα. Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε βούρτσα δαχτύλου πρέπει να προσέξετε να μη σας δαγκώσει η γάτα σας.
* Τέλος, μπορείτε να αρχίσετε να χρησιμοποιείτε την οδοντόβουρτσα. Η διαδικασία είναι η ίδια. Κάντε μικρές κυκλικές κινήσεις και ξεκινήστε από τα πίσω δόντια. Αρχίστε βουρτσίζοντας κάθε πλευρά περίπου 10 δευτερόλεπτα, αλλά βαθμιαία αυξήστε το χρόνο σε 30-45 δευτερόλεπτα.
Όταν ξεκινήσετε το βούρτσισμα πρώτη φορά, μπορεί να αιμορραγήσουν λίγο τα ούλα. Αυτό είναι συνηθισμένο και θα δείτε ότι, όσο πιο τακτικά βουρτσίζετε θα σταματήσει η αιμορραγία των ούλων και θα γίνουν πιο υγιή.
Αν διαπιστώσετε ότι δύο ημέρες για κάθε στάδιο είναι πολύ λίγες για τη γάτα σας, αφιερώστε τόσες μέρες όσες έχει ανάγκη το ζώο να προσαρμοστεί και να αισθάνεται άνετε με τη διαδικασία. Το σημαντικότερο είναι να δει τη φροντίδα αυτή σαν κάτι ευχάριστο και όχι σαν μάχη ανάμεσα σε εσάς και αυτήν. Μερικές φορές είναι πιο εύκολο να σας δείξει κάποιος πώς θα το κάνετε. Επικοινωνήστε και με τον κτηνίατρό σας, αν παραστεί ανάγκη.
Μερικές γάτες δε θα ανεχθούν το βούρτσισμα παρά την επιμονή σας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορείτε να βοηθήσετε στην πρόληψη σχηματισμού πλάκας και πέτρας.
* Αν η γάτα σας τρώει κυρίως μαλακή τροφή, τότε να την αλλάξετε με ξηρή τροφή ή να προσθέσετε σε αυτήν κροκέτες. Θα πρέπει να συμβουλευθείτε και τον κτηνίατρό σας για οποιαδήποτε αλλαγή στη διατροφή της γάτας.
* Οδοντιατρικά σκευάσματα για μάσημα. Είναι διαθέσιμα στην αγορά και μπορείτε να τα προμηθευτείτε και από τον κτηνίατρό σας. Βγαίνουν σε γεύση ψαριού και κοτόπουλου και αρέσουν στις γάτες. Αυτά μπορούν να βοηθήσουν να μειωθεί η πλάκα και η πέτρα, αλλά δεν εμποδίζουν το σχηματισμό τους.
* Αν αρέσει στη γάτα σας η οδοντόκρεμα, μπορείτε να βάλετε μικρή ποσότητα πάνω στις κροκέτες ή τα οδοντιατρικά σκευάσματα ώστε να τριφτεί η οδοντόκρεμα πάνω στα δόντια.
* Διαλύματα για πλύση στόματος ή τζελ είναι, επίσης, διαθέσιμα. Το ήπιο αντιβακτηριακό τζελ βοηθά να μειωθεί η ανάπτυξη βακτηριδίων στο στόμα, όμως παρατεταμένη χρήση μπορεί να αποχρωματίσει το σμάλτο των δοντιών.
Ενώ είναι πιθανό ότι η γάτα σας θα χρειαστεί οδοντιατρική θεραπεία σε κάποιο στάδιο της ζωής της, η τακτική φροντίδα στο σπίτι μπορεί να βελτιώσει εντυπωσιακά τη στοματική υγιεινή και να μειώσει την ανάγκη οδοντιατρικών επεμβάσεων.
Φωτεινή
Πηγή: http://www.fabcats.org/owners/mouth/dentistry.html