Η Kλίμακα Μποφόρ είναι ένας εμπειρικός τρόπος μέτρησης της έντασης των ανέμων, που βασίζεται στην παρατήρηση των αποτελεσμάτων του ανέμου στη στεριά ή τη θάλασσα. Το πλήρες επίσημο όνομά της είναι Beaufort Wind Force Scale = Kλίμακα (Έντασης Ανέμου) Μποφόρ.Η κλίμακα επινοήθηκε το 1806 από τον Ιρλανδό Ναύαρχο και υδρογράφο Φράνσις Μποφόρ (Francis Beaufort), προκειμένου να τυποποιηθεί η περιγραφή των καιρικών συνθηκών και να διευκολυνθεί η συνεννόηση των ναυτιλλομένων.
Ο Μποφόρ ήταν επικεφαλής της υδρογραφικής υπηρεσίας του αγγλικού ναυτικού και επινόησε μια απλή κλίμακα δεκατριών βαθμών (0-12) για την εμπειρική μέτρηση των ανέμων, βασισμένη καταρχήν στα αποτελέσματα που είχε ο άνεμος στα πανιά ενός αγγλικού πολεμικού πλοίου: από τον άνεμο που μόλις αρκούσε για την ώθησή του, έως «αυτόν που κανένα πανί δεν μπορεί να αντέξει».Η χρήση της κλίμακας είχε καθιερωθεί στα ημερολόγια των πλοίων κατά το 1830, ενώ υιοθετήθηκε σαν έγκυρη το 1835 από το πρώτο Διεθνές Μετεωρολογικό Συνέδριο των Βρυξελλών.
Το 1838 υιοθετήθηκε από το Βρετανικό Ναυαρχείο, ενώ το 1874 η Διεθνής Μετεωρολογική Επιτροπή αποφάσισε τη διεθνή χρήση της. Η κλίμακα Μποφόρ χρησιμοποιείται εκτεταμένα στα δελτία καιρού και τις μετεωρολογικές προγνώσεις.
Το 1838 υιοθετήθηκε από το Βρετανικό Ναυαρχείο, ενώ το 1874 η Διεθνής Μετεωρολογική Επιτροπή αποφάσισε τη διεθνή χρήση της. Η κλίμακα Μποφόρ χρησιμοποιείται εκτεταμένα στα δελτία καιρού και τις μετεωρολογικές προγνώσεις.
1. Λεία Επιφάνεια.
2. Ρυτίδες χωρίς κορυφές.
3. Μικρά κύματα χωρίς αφρό στις κορυφές.
4. Μεγαλύτερα κυματάκια σποραδικά με αφρό στις κορυφές.
5. Μικρά κυματά με αρκετές λευκές κορυφές.
6. Μέτρια και μακρύτερα κύματα. Αρκετός αφρός και σταγονίδια στον αέρα (ψεκασμός).
7. Μεγάλα κύματα με πολύ αφρό και ψεκασμό.
8. Η θάλασσα φουσκώνει και λευκός αφρός εκτεινάσεται στη διεύθυνση του ανέμου, ο ψεκασμός χτυπά το πρόσωπο με δύναμη.
9. Μεγάλα κύματα, πυκνός αφρός κατα τη διεύθυνση του ανέμου. Οι κορυφές των κυμάτων αρχίζουν να αναδιπλώνονται.
10. Πολύ μεγάλα κύματα με μακρυές κρεμασμένες κορυφές. Ηεπιφάνεια της θάλασσας παίρνει άσπρη εμφάνιση. Η ορατότητα επηρεάζεται.
11. Εξεραιτικά μεγάλα κύματα.
12. Τυφώνας. Ο αέρας γεμίζει από αφρό και ψεκάδες, η θάλασσα είναι τελείως λευκή. Η ορατότητα επηρεάζεται πολύ σοβαρά.
Μετά την τραγωδία του οχηματαγωγού «Ηράκλειον» το 1966, που απέπλευσε με άνεμο 9 και πλέον μποφόρ, ακολουθώντας τη μέχρι τότε τακτική του «απόπλου κατά κρίση πλοιάρχου», με αποτέλεσμα στη συνέχεια να υποστεί μετατόπιση φορτίου και να βυθιστεί, με 217 θύματα, θεσπίστηκε το μέτρο της απαγόρευσης απόπλου «λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών», λεγόμενο κοινώς απαγορευτικό απόπλου.
Το απαγορευτικό όμως αυτό ισχύει κάθε φορά μόνο για επιβατηγά και οχηματαγωγά πλοία υπό ελληνική σημαία. Συνεπώς δεν περιλαμβάνονται φορτηγά πλοία, εμπορικά, ιστιοφόρα, πολεμικά, ιδιωτικά και πάσης φύσεως υπό ξένη σημαία. Το προστατευτικό αυτό μέτρο επιβάλλεται από τις ελληνικές λιμενικές Αρχές όταν η ΕΜΥ εκδώσει δελτίο θυελλωδών ανέμων ή γενικώς δελτίο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων με ανέμους 9 Μποφόρ και άνω, όχι μόνο για τον λιμένα απόπλου αλλά και για οποιαδήποτε περιοχή που περιλαμβάνεται στη διαδρομή του προς απόπλου πλοίου.
Ανεμομετρική Κλίμακα Beaufort
Beaufort | Χαρ/σμός | Μέση ταχύτητασε κόμβους | m/sec | km/h | m/h | Αποτελέσματα ανέμου στην ξηρά |
0 | Άπνοια | <1 | 0-0,2 | <1 | <1 | Ο καπνός υψώνεται κατακόρυφα. |
1 | Υποπνέων άνεμος | 1-3 | 0,3-1,5 | 1-5 | 1-3 | Η διεύθυνση του ανέμου φαίνεται από την φoρά του καπνού. Ο ανεμοδείκτης ακίνητος. |
2 | Ασθενής άνεμος | 4-6 | 1,6-3,3 | 6-11 | 4-7 | Άνεμος αισθητός στο πρόσωπο. Τα φύλλα των δέντρων κινούνται. Κοινός ανεμοδείκτης τίθεται σε κίνηση. |
3 | Λεπτός άνεμος | 7-10 | 3,4-5,4 | 12-19 | 8-12 | Φύλλα και κλαδιά των δέντρων σε συνεχή κίνηση. Σημαία κυματίζει ελαφρά. |
4 | Μέτριος άνεμος | 11-16 | 5,5-7,9 | 20-28 | 13-18 | Ο άνεμος σηκώνει σκόνη και ελεύθερα τεμάχια χαρτιού. Κινούνται μικρά κλάδιά δέντρων. |
5 | Λαμπρός άνεμος | 17-21 | 8,0-10,7 | 29-38 | 19-24 | Μικρά δένδρα κουνιούνται. Στην επιφάνια χερσαίων υδάτων σχηματίζονται μικρά κύματα με κορυφή. |
6 | Ισχυρός Άνεμος | 22-27 | 10,8-13,8 | 39-49 | 25-31 | Τα μεγάλα κλαδιά κινούνται. Οι ομπρέλες χρησιμοποιούνται μετά δυσκολίας. |
7 | Σφοδρός Άνεμος | 28-33 | 13,9-17,1 | 50-61 | 32-38 | Ο άνεμος κουνάει τα δέντρα εξ ολοκλήρου. Το βάδισμα αντίθετα προς τον άνεμο καθίσταται δύσκολο. |
8 | Θυελλώδης άνεμος | 34-40 | 17,2-20,7 | 62-74 | 39-46 | Ο άνεμος σπάει κλώνους και παρεμποδίζει το βάδισμα. |
9 | Θύελλα | 41-47 | 20,8-24,4 | 75-88 | 47-54 | Ελαφρές ζημιές στα κτήρια. |
10 | Ισχυρή θύελλα | 48-55 | 24,5-28,4 | 89-102 | 55-63 | Εκριζώνονται δέντρα. Σημαντικές ζημιές στα κτήρια. |
11 | Σφοδρή θύελλα | 56-63 | 28,5-32,6 | 103-117 | 64-72 | Απαντάται σπανιότατα. Συνοδεύεται από ζημιές σε μεγάλο βαθμό. |
12 | Τυφώνας | 64-71 | 32,7-36,9 | 118-133 | 73-82 | Ολική καταστροφή σε κατασκευές. |
Ένταση: Η κλίμακα μποφόρ δεν αποτελεί αντικειμενική μέτρηση της ταχύτητας του ανέμου αλλά είναι περισσότερο η εκτίμηση για την επίδραση του ανέμου στο περιβάλλον. Παρόλα αυτά επειδή το ελληνικό κοινό είναι αρκετά εξοικειωμένο με την κλίμακα Beaufort επιλέξαμε αυτήν ως μονάδα έντασης ανέμου στις προγνώσεις και τις παρατηρήσεις του κόμβου μας.
Ταχύτητα: Η εμπειρική σχέση ανάμεση στην ένταση του ανέμου μετρούμενη στην κλίμακα Beaufort και στην ταχύτητα του ανέμου βασίζεται στην μέση ταχύτητα 10λέπτου. Στην πραγματικότητα η ταχύτητα σε αυτό το διάστημα των 10 λεπτών μπορεί να ποικίλει σημαντικά. Σαν αποτέλεσμα αυτού οι ριπές ανέμου δεν μπορούν να μετρηθούν στην κλίμακα Beaufort.