Παγκόσμιο φαινόμενο ο ηφαιστειακός κρατήρας της Σαντορίνης Εκατομμύρια περίεργα βακτήρια εντοπίστηκαν στον ηφαιστειακό κρατήρα της Σαντορίνης, στα 400 και πλέον μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Εντοπίστηκαν από υποθαλάσσιο ρομπότ. Μέσα σε υποθαλάσσιες καμινάδες, όπου απελευθερώνονται υγρά και αέρια με θερμοκρασία κοντά στους 220 βαθμούς Κελσίου, ευδοκιμεί μια αινιγματική αποικία βακτηρίων, που κανείς ακόμα δεν ξέρει για τι ακριβώς πρόκειται.Το νησιωτικό σύμπλεγμα της Σαντορίνης αποτελεί παγκόσμια μοναδικό φαινόμενο ηφαιστείου με καλδέρα.Ο παγκόσμιος χάρτης ίσως να ήταν διαφορετικός σήμερα, αν το ηφαίστειο της Σαντορίνης δεν είχε εκραγεί πριν από 3.500 χρόνια, προκαλώντας μία έκρηξη που οι γεωλόγοι θεωρούν ως την ισχυρότερη που συνέβη ποτέ στα χρονικά.
ΕΡΕΥΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ Σύμφωνα με έρευνες Ελλήνων και Γερμανών επιστημόνων υπάρχει ένα υποθαλάσσιο ενεργό ηφαίστειο, το οποίο ονομάστηκε Κολούμπο, 6,5 χλμ βορειοανατολικά της Σαντορίνης. Η ανακάλυψη αυτή προήλθε από αλλεπάλληλες μικροδονήσεις, εκλύσεις αερίων και παραμόρφωση του πυθμένα τις οποίες κατέγραψαν οι ερευνητές. Στη συνέχεια μετέβηκαν στο σημείο και είδαν τον κρατήρα που έχει ύψος 470 μέτρα και φτάνει μέχρι τα 17 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και ο οποίος φαίνεται δυσανάλογα μεγάλος, με διάμετρο ενάμισι χιλιόμετρο.
Συγκεκριμένα και σύμφωνα πάντα με στοιχεία που καταγράφηκαν από ειδικά όργανα που έχουν τοποθετηθεί στο ΒΑ άκρο της Σαντορίνης, η ηφαιστειακή δραστηριότητα του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπο δεν σταματά ποτέ, αντιθέτως δίνει συνεχείς μικροσεισμούς έως 4 βαθμών της Κλίμακας Ρίχτερ και διαρκή μετατόπιση του πυθμένα γύρω από τον κρατήρα.
Ο Μάρτιν Χεντς, υποψήφιος διδάκτορας του Ινστιτούτου Γεωφυσικής και Σεισμολογίας στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, δήλωσε στην εφημερίδα Τα Νέα πως: “Είναι μια μικρή παραμόρφωση, μερικά χιλιοστά του χιλιοστού, την οποία ανιχνεύσαμε τόσο στις πλαγιές του ηφαιστείου όσο και σε απόσταση 10-15 χλμ περιμετρικά από αυτό. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι αυτό το ηφαίστειο, που εξερράγη τελευταία φορά το 1650, θα ξαναναστατώσει το Αιγαίο στο άμεσο μέλλον”.
Πέρα βέβαια από τον κεντρικό κρατήρα του Κολούμπο, παρατηρήθηκαν γύρω από αυτό υδροθερμικά φρεάτια, δομές σαν υποβρύχιες καμινάδες, μέσα από τις οποίες αναβλύζουν αέρια, όπως υδρόθειο και διοξείδιο του άνθρακα, με θερμοκρασία 200 βαθμών Κελσίου, ενώ κάτω από το ηφαίστειο κρύβεται ένας θάλαμος γεμάτος μάγμα, διαμέτρου περίπου 5 χιλιομέτρων. Όπως βέβαια εξηγεί και ο Κώστας Παπαζάχος του ΑΠΘ, τα φαινόμενα προκαλούνται από ρευστό διάπυρο υλικό που ανεβαίνει από αυτόν τον μαγματικό θάλαμο.
Από την άλλη μεριά και όσον αφορά το ηφαίστειο της Σαντορίνης και συγκεκριμένα την καλδέρα τα πράγματα είναι πολύ πιο διαφορετικά, αφού η κατάσταση παραμένει πιο ήσυχη. Συγκεκριμένα δεν έχουμε καταγραφές από δονήσεις στο νησί και τα υδροθερμικά αέρια που απελευθερώνονται στη θάλασσα έχουν θερμοκρασία μόλις 17 βαθμούς Κελσίου.
Όπως είναι γνωστό το ηφαιστειακό Τόξο του Νοτίου Αιγαίου, που εμφανίστηκε πριν από περίπου 13 εκατ. χρόνια, όταν το βόρειο τμήμα της αφρικανικής τεκτονικής πλάκας άρχισε να βυθίζεται κάτω από την πλάκα του Αιγαίου, αποτελείται από το ηφαιστειακό κέντρο της Σαντορίνης στο οποίο ανήκει το Κολούμπο, καθώς και το Σουσάκι, τα Μέθανα, τη Μήλο και τη Νίσυρο.
ΑΛΛΑΞΕ ΤΟ ΡΟΥ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Το ηφαίστειο της Θήρας δεν δημιούργησε απλά μία τεράστια τρύπα στο νησί της Σαντορίνης, αλλά άλλαξε ριζικά το ρου της ιστορίας της αρχαίας Μεσογείου, όπως ένα τραίνο αλλάζει ράγιες και κατευθύνεται προς μία εντελώς νέα κατεύθυνση. Ο μινωικός πολιτισμός, ο κυρίαρχος πολιτισμός της Μεσογείου εκείνη την εποχή, κατέρρευσε ως αποτέλεσμα της έκρηξης αυτής, σύμφωνα με τους ιστορικούς, αλλάζοντας οριστικά το πολιτικό τοπίο του αρχαίου κόσμου. Οι περιβαλλοντικές αλλαγές που συντελέστηκαν έγιναν αισθητές σε ολόκληρη την υφήλιο, φτάνοντας ακόμα και στην Κίνα και ενδεχομένως στη Βόρεια Αμερική και την Ανταρκτική. Με την επική, όμως, καταστροφή συνδέονται και ο θρύλος της Ατλαντίδας και η ιστορία των Βιβλικών Πληγών με την επακόλουθη έξοδο από την Αίγυπτο. Ιστορικοί και αρχαιολόγοι εμφανίζονται προβληματισμένοι ως προς την ημερομηνία που εξεράγη το ηφαίστειο της Θήρας, με πιθανή χρονολογία κάπου μεταξύ 1645 και 1500 π.Χ. Από διάφορες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στις στάχτες που απέμειναν στο βυθό της θάλασσας, βρέθηκε πως όταν εξεράγη το ηφαίστειο, η έκρηξη που προκλήθηκε ήταν η ισχυρότερη που συνέβη ποτέ στα χρονικά της ανθρωπότητας. Δεν υπάρχει καμία μαρτυρία για το τι πραγματικά συνέβη εκείνη την ημέρα, αλλά οι επιστήμονες είναι σε θέση να κάνουν σύγκριση από τις αναλυτικές καταγραφές της έκρηξης του διάσημου ηφαιστείου Κρακατόα, στην Ινδονησία, το 1883. Η ισχυρότατη έκρηξη του Κρακατόα σκότωσε πάνω από 40.000 ανθρώπους μέσα σε διάστημα μόλις λίγων ωρών, προκάλεσε γιγάντια τσουνάμι ύψους 12 μέτρων, εκτίναξε λάβα σε διάφορα μέρη της Ασίας, προκάλεσε πτώση της θερμοκρασίας σε ολόκληρη την υφήλιο και δημιούργησε περίεργα χρωματιστά ηλιοβασιλέματα για 3 χρόνια. Μαρτυρίες λένε πως η έκρηξη ακούστηκε σε απόσταση 3.000 μιλίων. Η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας ήταν τέσσερις με πέντε φορές ισχυρότερη από αυτή του Κρακατόα σύμφωνα με τους γεωλόγους, ενώ η ενέργεια της αντιστοιχεί με την ταυτόχρονη έκρηξη εκατοντάδων ατομικών βομβών σε κλάσματα του δευτερολέπτου. Το γεγονός ότι δεν βρέθηκε κανένα πολύτιμο στοιχείο που να βοηθάει στη μελέτη του ηφαιστείου, όπως μέταλλα ή ακόμα και ανθρώπινα απομεινάρια, υποδηλώνει πως οι κάτοικοι της Σαντορίνης είχαν προβλέψει την έκρηξη και είχαν εκκενώσει το νησί. Δυστυχώς, όμως, ο μινωικός πολιτισμός δεν είχε την ίδια τύχη. Με βάση του το γειτονικό νησί της Κρήτης, ο ισχυρός τότε μινωικός πολιτισμός παρήκμασε ξαφνικά μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, τα τσουνάμι που προκλήθηκαν καταπόντισαν τον ναυτικό του στόλο και τα παράκτια χωριά. Η πτώση της θερμοκρασίας που προκλήθηκε εξαιτίας των τεράστιων ποσοτήτων διοξειδίου του θείου που απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα, οδήγησε σε ψύχος για πολλά χρόνια και βροχές κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, καταστρέφοντας τις καλλιέργειες. Ο θανάσιμος συνδυασμός έπληξε κάθε ισχυρό Μινωικό οχυρό σε διάστημα μικρότερο των 50 χρόνων. Σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, η ειρηνική και αποτελεσματική κυριαρχία τους έδωσε τη θέση της στο εμπόλεμο σύστημα πόλης-κράτους της Αρχαίας Ελλάδας, που κυριάρχησε πλέον στη Μεσόγειο, ενώ το Αιγαίο απετέλεσε θεμέλιο λίθο για την ιστορία της Ευρώπης.Το ηφαίστειο της Θήρας δεν άλλαξε απλά την πολιτιστική ιστορία της Ευρώπης αλλά έδωσε το έναυσμα και σε πολλούς τυχοδιώκτες και επίδοξους κυνηγούς θησαυρών να κυνηγήσουν την τύχη τους. Όταν ο Έλληνας φιλόσοφος Πλάτωνας περιέγραφε τη χαμένη πόλη της Ατλαντίδας σχεδόν μία χιλιετία μετά την έκρηξη του ηφαιστείου, ίσως είχε ως αναφορά τις λαογραφικές παραδόσεις της Θήρας που πέρασαν από γενιά σε γενιά και διογκώθηκαν με το πέρασμα των χρόνων , όπως συμβαίνει και με το χαλασμένο τηλέφωνο. Η έκρηξη συνδέθηκε, όμως, και με τη Βιβλική ιστορία του Μωυσή και την έξοδο από την Αίγυπτο. Οι επιπτώσεις από την έκρηξη του ηφαιστείου θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν πολλές από τις Πληγές που περιγράφονται στην Παλαιά Διαθήκη, συμπεριλαμβανομένων των ημερών σκότους και της μόλυνσης των ποταμών.