Χολολιθίαση λέγεται ο σχηματισμός λίθων, στην χοληδόχο κύστη και στις χοληφόρους οδούς. Η σχέση δίαιτας και χολολιθίασης βρίσκεται ακόμα σε επίπεδο έρευνας. Επειδή υπάρχουν ακόμα πολλές απορίες σχετικά με τους μηχανισμούς που δημιουργούν τους χολόλιθους, δεν έχει βρεθεί ακόμα η ιδανική σύσταση μενού ή διαιτολογίου, ούτε ο τέλειος συνδυασμός θρεπτικών στοιχείων, που θα βοηθήσει αποτελεσματικά στην υποχώρηση αυτής της πάθησης. Έχουμε καταλήξει όμως, σε κάποιους γενικούς κανόνες διαιτητικής που σίγουρα βοηθούν στην αντιμετώπιση της χολολιθίασης.Σημαντικότερα αίτια παθογένεσης των χολόλιθων
1) Η αυξημένη περιεκτικότητα της χολής σε χοληστερόλη που δημιουργείται είτε λόγω αυξημένου χρόνου παραμονής της χολής, είτε λόγω αυξημένου ρυθμού απορρόφησης ύδατος ηλεκτρολυτών από την χολή, είτε αυξημένων προσταγλαδινών και οιστρογόνων.
2) Η αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη έχει συνδεθεί άμεσα με τον κίνδυνο χολολιθίασης, κυρίως μέσω της συνεισφοράς της στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας. Η παχυσαρκία συντελεί στην δημιουργία χολόλιθων αυξάνοντας την σύνθεση χοληστερόλης, στην έκκριση της χοληστερόλης στην χολή. Ένας μεγάλος αριθμός επιδημιολογικών ερευνών εξέτασε την σχέση της ενεργειακής πρόσληψης και της χολολιθίασης. Σε μια γαλλική έρευνα, στην οποία συμμετείχαν 152 άτομα στα οποία διαγνώστηκε χολολιθίαση με την βοήθεια υπερηχογραφήματος, βρέθηκε αυξημένος κίνδυνος για χολολιθίαση με μια διατροφή άνω των 2500 θερμίδων.
3) Ένας άλλος παράγοντας σχηματισμού χολόλιθων, εκτός της παχυσαρκίας, αποτελεί το απότομο χάσιμο βάρους που συχνά επιδιώκεται από τα παχύσαρκα άτομα μέσω αυστηρών υποθερμιδικών διαίτων. Έχει φανεί πως μια απώλεια βάρους μεγαλύτερη των 1,5 kg/εβδομάδα αυξάνει στατιστικά σημαντικά τον κίνδυνο για δημιουργία χολόλιθων.
Πρόληψη χολολιθίασης
1) Έχει φανεί πως η κατανάλωση φυτικών ινών είναι δυνατόν να προστατεύει από την χολολιθίαση. Σε μια πρόσφατη έρευνα στην Ιταλία, διαπιστώθηκε μια στατιστικά σημαντικά θετική συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψης φυτικών ινών και μείωση της χολολιθίασης. Οι φυτικές ίνες περιέχονται σε πολλά φρούτα, λαχανικά και όσπρια και θεωρούνται γενικότερα πως έχουν μια ευεργετική δράση στον οργανισμό.
2) Πολλές επιδημιολογικές έρευνες έχουν δείξει πως μια μέτρια κατανάλωση αλκοόλ είναι πιθανό να προστατεύει από τον σχηματισμό χολόλιθων. Το αλκοόλ είναι δυνατόν να επηρεάζει μέσω της μείωσης της συγκέντρωσης της χολής εμποδίζοντας την απορρόφηση του νερού και των ηλεκτρολυτών από τον βλεννογόνο της χοληδόχου κύστης. Πρόσφατη έρευνα στην Ιταλία έδειξε πως η κατανάλωση 1 μικρού ποτηριού κρασιού είναι δυνατόν να μειώσει τον κίνδυνο της χολολιθίασης έως και 20%.
3) Ο καφές είναι ένα από τα πιο δημοφιλή ροφήματα σε όλο τον κόσμο. Έχει φανεί πως ο καφές επηρεάζει την απελευθέρωση χολοκυστοκινίνης, αυξάνει την κινητικότητα της χοληδόχου κύστης και μειώνει την απορρόφηση υγρών και των ηλεκτρολυτών από την χοληδόχο κύστη. Έτσι, μειώνεται σημαντικά η πιθανότητα για την δημιουργία πέτρας στην χολή. Κατά την διάρκεια της Health Professional Follow up έρευνας, βρέθηκε πως συγκρίνοντας με άντρες που δεν κατανάλωναν καθόλου καφέ, ο κίνδυνος σε σχέση με αυτούς που κατανάλωναν 2 ή περισσότερες κούπες ήταν 45% μικρότερος να πάθουν χολολιθίαση.
Σε περίπτωση που κάποιος ασθενής ήδη νοσεί από χολολιθίαση, το διαιτολόγιο του θα πρέπει να έχει τα παρακάτω στοιχεία:
Σημαντικός περιορισμό του λίπους.
- Συγκεκριμένα από τα γαλακτοκομικά θα πρέπει να αποφεύγεται η φέτα, τα κίτρινα τυριά καθώς επίσης και τα πλήρη σε λίπος γάλατα και γιαούρτια.
- Από τα γλυκά, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε εκείνα που περιέχουν λιπαρά (σοκολάτα υγείας και γλυκά του κουταλιού επιτρέπονται σε μικρή χρήση).
- Από τα κρέατα θα πρέπει να αποφεύγεται το χοιρινό, το αρνί, τα αλλαντικά ενώ από τα ψάρια όλα εκείνα που είναι κονσερβοποιημένα σε λάδι. Από φρούτα, το μόνο που έχει υψηλό ποσοστό λίπους είναι το αβοκάντο.
- Περιορίστε τα παχυντικά ροφήματα ( ζεστές σοκολάτες, καπουτσίνο, καφές με κρέμα και προτιμήστε καφέ ή τσάι με αποβουτυρωμένο γάλα).
Σταδιακή μείωση του σωματικού βάρους σε περίπτωση παχυσαρκίας.
Σωστή εφαρμογή του τρόπου παρασκευής των φαγητών, ώστε να είναι ελαφρά και εύπεπτα. Αποφύγετε τα τηγανιτά, τσιγαριστά και προτιμάτε τον φούρνο, το grill, την ψηστιέρα και τον ατμό. Χρησιμοποιήστε αντικολλητικά μαγειρικά σκεύη, για να μειώσετε την ανάγκη μαγειρικού λαδιού και λιπών και περιορίστε τις κρεμμώδεις και λαδερές σάλτσες.
Αύξησης πρόσληψης φυτικών ινών (φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης)
Αύξηση ποσότητας πρωτεϊνών( κρέας, ψάρι, τυρί), ανάλογα με τα ποσοστά των υπόλοιπων θρεπτικών στοιχείων (υδατανθράκων, λιπών).
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ:
Αποβουτυρωμένο γάλα, αφρόγαλα χωρίς λίπος, γιαούρτι και τυρί άπαχα, σούπες χωρίς λίπος, αναψυκτικά, καφές, τσάι, κρέατα άπαχα, ψητά ή βρασμένα, πουλερικά ψητά, ψάρια άπαχα, ψητά ή βρασμένα, το λευκό του αυγού, ελεύθερα, ολόκληρο το αυγό βραστό, πατάτες ψητές ή βραστές χωρίς λίπος, όσπρια μαγειρεμένα ελαφρά χωρίς λίπος, μακαρόνια χωρίς λιπαρές σάλτσες, ψωμί χωρίς λίπος όλων των ειδών, όλα τα λαχανικά φρέσκα ή ωμά ή μαγειρεμένα ελαφρά, όλοι οι χυμοί φρούτων και λαχανικών, φρούτα κυρίως τα εσπεριδοειδή, γλυκά και κέικ με αποβουτυρωμένο γάλα και με το λευκό του αυγού, ζελέ φρούτων, κρέμα από αποβουτυρωμένο γάλα, κράκερς, ρύζι, μέλι, μαρμελάδες, αλάτι, μουστάρδα, αρωματικά βότανα.
ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ:
Πλήρες και σοκολατούχο γάλα, γιαούρτι και τυρί από πλήρες γάλα, όλα τα οινοπνευματώδη, ρόφημα κακάο-σοκολάτας, λιπαρές σούπες, χοιρινό, λουκάνικα, σολωμός, μπέικον, σαλάμι, παστουρμάς, σάντουιτς, τοστ, χάμπουργκερ, όλες οι κονσέρβες ψαριών με λίπος, πατάτες τηγανητές, πατατάκια, γαριδάκια, ζυμαρικά με λιπαρές σάλτσες, ψωμοειδή με λίπος, σουφλέ λαχανικών και άλλα, σοκολάτα, ξηροί καρποί, πιπέρι, όσπρια κονσερβοποιημένα με λίπος, καρύδα, ελιές, περισσότερα από 1 αυγό την ημέρα τηγανητό.
Με τιμή.
Καραμπά Ειρήνη.
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος.