Η ύπαρξή τους θα σας βγάλει από κάθε αμφιβολία. Και ευτυχώς στον τόπο μας, όπως επισημαίνει η βιολόγος κ. Αργυρώ Ζενέτου, το θαλάσσιο οικοσύστημα παραμένει πλούσιο και υγιές.
Συνέντευξη με την κ. Αργυρώ Ζενέτου, διευθύντρια Ερευνών στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) στην Άννα Δάλλα
Σε τι κατάσταση βρίσκονται οι ελληνικές θάλασσες; Είναι καθαρές;
Ναι, οι θάλασσες της χώρας μας είναι γενικά πολύ καθαρές, γι’ αυτό και έχουμε τόσο πολλές γαλάζιες σημαίες– για την απόκτηση των οποίων χρειάζεται βέβαια να πληρούνται εκτός από την καθαριότητα και πολλά άλλα κριτήρια, όπως είναι η οργάνωση, η ασφάλεια των λουομένων κλπ. Ξέρω ότι δημοσιεύτηκαν πρόσφατα έρευνες που παρουσιάζουν αντίθετα αποτελέσματα, θα πρέπει όμως να γνωρίζετε ότι είναι πολύ δύσκολο να διεξαχθούν από μη ειδικούς και ακατάλληλα εξοπλισμένους ανθρώπους αξιόπιστες μετρήσεις και κατ’ επέκταση έρευνες σε σχέση με την ποιότητα των νερών κολύμβησης. Σύμφωνα με την οδηγία της Ε.Ε., οι χώρες-μέλη είναι υποχρεωμένες να παίρνουν δείγματα -σε ένα δίκτυο θαλάσσιων σταθμών- ανά δεκαπενθήμερο (ώστε να μετρώνται διάφοροι δείκτες, π.χ. μικροβιακοί, που θα πρέπει να βρίσκονται μέσα στα θεσμοθετημένα όρια). Στη χώρα μας οι μετρήσεις γίνονται αξιόπιστα και διεξοδικά και καθώς οι τιμές αυτές ποικίλλουν πολύ ανά περιόδους, κάθε 6 μήνες με 1 χρόνο βγαίνει ένας μέσος όρος, που απεικονίζει τελικά την ποιότητα των νερών. Oι μετρήσεις που έχουμε αυτή τη στιγμή (πραγματοποιήθηκαν από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας) δείχνουν καλά αποτελέσματα για τα νερά της χώρας μας, ακόμα και για τον Σαρωνικό ή τον Θερμαϊκό.
Είναι δηλαδή ασφαλές να κάνουμε μπάνιο στις θάλασσες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης;
Εγώ προσωπικά κάνω μπάνιο στον Άγιο Κοσμά και θα έκανα και στο Φάληρο. Φυσικά, όσο πιο ανοιχτή είναι μια θάλασσα -και κατ’ επέκταση τα νερά της ανανεώνονται συχνά- και όσο λιγότερο κόσμο έχει, τόσο πιο καθαρή είναι. Αν μιλάμε για παθογόνα μικρόβια, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι όταν ανιχνεύονται περιστασιακά στη θάλασσα, προέρχονται κυρίως από τους κολυμβητές και όχι από τα λύματα ή κάποιον αγωγό, ακριβώς επειδή οι παθογόνοι οργανισμοί δεν ζουν παρά μόνο λίγες ώρες και καταστρέφονται πολύ εύκολα (π.χ. από τη θερμοκρασία του νερού).
Αφού αυτές οι παράμετροι -οι μικροβιακοί δείκτες- είναι τόσο ευμετάβλητοι, δεν υπάρχουν άλλοι δείκτες που να είναι πιο σταθεροί και να απεικονίζουν την ποιότητα των νερών;
Τα τελευταία χρόνια έχει αναγνωριστεί διεθνώς ως βασικής σημασίας για την καθαριότητα και την ποιότητα μιας θάλασσας ένας οικολογικός δείκτης, που δεν είναι άλλος από την κατάσταση του ζωοβένθους ή/και του φυτοβένθους μιας θάλασσας. Oι ζωικοί και αντίστοιχα οι φυτικοί οργανισμοί μιας θάλασσας, δηλαδή, αντανακλούν την πραγματική ποιοτική κατάσταση των νερών, καθώς συσσωρεύουν την όποια ανθρωπογενή παρέμβαση (π.χ. επιβάρυνση από φυτοφάρμακα, πετρέλαιο, αστικά λύματα κλπ.).
Ναι. Όσο πιο μεγάλη ποικιλία υπάρχει, τόσο πιο υγιές είναι ένα οικοσύστημα. Όταν αρχίζει να επιβαρύνεται, τότε μειώνεται ο αριθμός των ειδών και επιβιώνουν τα πιο ανθεκτικά, που συνήθως είναι τα σκουλήκια ή κάποια μαλάκια (π.χ. κοχύλια, πίνες). Αρκετά ευαίσθητοι από την άλλη πλευρά είναι οι αχινοί και οι αστερίες, οπότε, αν υπάρχουν πολλοί, είναι καλή ένδειξη.
Πώς αλλιώς μπορούμε εμείς, οι απλοί άνθρωποι, να καταλάβουμε αν μια παραλία είναι καθαρή;
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να κοιτάξουμε αν η θάλασσα είναι διαυγής, αφού όσο πιο διαυγής, τόσο πιο καθαρή είναι. Φυσικά, αυτή η παράμετρος δεν ισχύει όταν κοιτάμε μια θάλασσα έπειτα από βροχή, κυρίως αν πρόκειται για κλειστή θάλασσα όπου το νερό ανανεώνεται δυσκολότερα. Επίσης, θα μας βοηθήσει η παρουσία ή η απουσία κάποιων οργανισμών. Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τα θαλάσσια φυτά (φύκη), που δεν είναι όλα ίδια. Η παρουσία φυτών με φύλλα σαν ταινία, όπως π.χ. η ποσειδωνία που ζει στα 5-15 μέτρα βάθος, είναι καλό σημάδι. Από την άλλη πλευρά, τα θαλάσσια φυτά με φύλλα σαν μαρούλια, όπως π.χ. η Ulva, είναι κακός δείκτης για τη θάλασσα και την καθαριότητά της.
Αλήθεια, με τις τσούχτρες τι συμβαίνει;
Oι τσούχτρες ή μέδουσες δεν είναι ένδειξη ρύπανσης, είναι όμως ένδειξη αύξησης της θερμοκρασίας. Και το γεγονός ότι έχουν εξαπλωθεί προς τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη δείχνει ότι αυξάνεται η θερμοκρασία των θαλασσών.
Oι φυσαλίδες που παρατηρούμε κάποιες φορές στο νερό υποδηλώνουν κάποια πηγή ρύπανσης;
Μπορεί να πρόκειται για διάφορους μικροοργανισμούς που έχουν προέλθει για παράδειγμα από μια βροχή ή από ένα ποτάμι που πέφτει στη θάλασσα. Δεν θα λέγαμε ότι είναι δείγμα βρόμικης, αλλά διαταραγμένης θάλασσας. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια μορφή φυσαλίδων που έχει εμφανιστεί τελευταία και στον Θερμαϊκό, τα «τοξικά μπλουμ», που είναι επικίνδυνα. Πρόκειται για τοξικούς οργανισμούς φυτοπλαγκτόν που μπορεί να γίνουν επικίνδυνοι για τον άνθρωπο, επηρεάζοντας για παράδειγμα τις καλλιέργειες μυδιών και στρειδιών και μεταφέροντας έτσι ασθένειες σε όσους αργότερα θα τα καταναλώσουν.
http://www.e-write.gr/posts/362