Καλοκαίρι, εποχή διακοπών και φυγής. Μικροί και μεγάλοι απολαμβάνουν τη θάλασσα, τα παιχνίδια στην άμμο ή την ηλιοθεραπεία. Εκτός από το μαύρισμα και τις αναμνήσεις μας, ωστόσο, το τέλος του καλοκαιριού πιθανόν να μας έχει “κληροδοτήσει” και άλλα πράγματα. Οι μυκητιάσεις είναι ένα από αυτά που μας ταλαιπωρούν αρκετό διάστημα. Δύο από τα πιο συνηθισμένα και “έντονα” προβλήματα, που κάνουν την εμφάνισή τους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, είναι οι μυκητιάσεις του άκρου ποδός και του δέρματος με συνηθέστερη, την ποικιλόχρου πιτυρίαση. Σύμφωνα με έρευνες, μάλιστα, πλήττουν κυρίως τον παιδικό πληθυσμό. Όσον αφορά τη νόσο του άκρου ποδός, εμφανίζεται σε παιδιά ηλικίας κάτω των 15 ετών σε ποσοστό που φθάνει το 40% είτε ως ονυχομυκητίαση είτε ως δερματοφυτία πελμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότεροι από τους πάσχοντες δεν γνωρίζον το πρόβλημά τους.
Η άμμος, η θάλασσα, η ζέστη “ευθύνονται” κυρίως για τις λοιμώξεις αυτές του δέρματος. Σε κάποιες περιπτώσεις επίσης ασθένειες δερματολογικές, αλλά και άλλου είδους (πχ παχυσαρκία) προδιαθέτουν για την εμφάνιση αυτών των μυκητιάσεων. Αυτό που προέχει είναι η έγκαιρη διάγνωσή τους και η σωστή αντιμετώπισή τους ώστε να αποφευχθούν οι επιπτώσεις τους. Στην μεν περίπτωση της μυκητίασης των ποδιών, ο παθών πονάει και δυσκολεύεται στο βάδισμα, ενώ στην ποικιλόχρου πιτυρίαση αποκτά κηλίδες στο δέρμα του οι οποίες μπορεί να μην φύγουν και ποτέ.
Η άμμος, η θάλασσα, η ζέστη “ευθύνονται” κυρίως για τις λοιμώξεις αυτές του δέρματος. Σε κάποιες περιπτώσεις επίσης ασθένειες δερματολογικές, αλλά και άλλου είδους (πχ παχυσαρκία) προδιαθέτουν για την εμφάνιση αυτών των μυκητιάσεων. Αυτό που προέχει είναι η έγκαιρη διάγνωσή τους και η σωστή αντιμετώπισή τους ώστε να αποφευχθούν οι επιπτώσεις τους. Στην μεν περίπτωση της μυκητίασης των ποδιών, ο παθών πονάει και δυσκολεύεται στο βάδισμα, ενώ στην ποικιλόχρου πιτυρίαση αποκτά κηλίδες στο δέρμα του οι οποίες μπορεί να μην φύγουν και ποτέ.
Η ποικιλόχρους πιτυρίαση
ΣΟΣ! Ο ζυμομύκητας υπάρχει στο δέρμα ή προσλαμβάνεται από την άμμο;
Πρόκειται για μια λοίμωξη των επιφανειακών στοιβάδων του δέρματος. Για την εμφάνισή της ενοχοποιείται ένας ζυμομύκητας ο οποίος βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί όπου υπάρχει αυξημένη παραγωγή …σμήγματος στο δέρμα. Εντοπίζεται κυρίως στις λιπαρές περιοχές του λαιμού, του θώρακα, της πλάτης αλλά και του τριχωτού της κεφαλής. Οι κλιματολογικές συνθήκες, ιδίως η ζέστη και η υγρασία, αλλά και η έλλειψη καθαριότητας και φροντίδας του δέρματος αποτελούν επίσης παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση του μύκητα.
Το αποτέλεσμα είναι ο ανομοιόμορφος χρωματισμός του δέρματος στα “επίμαχα” σημεία. Παρατηρούνται μικρές και λεπιδώδεις κηλίδες σε διάφορους χρωματισμούς, από άσπρο μέχρι καφέ και ερυθρό. Σ’ αυτές μάλιστα οφείλει και την ονομασία της η δερματική αυτή λοίμωξη.
Πρόκειται για μια λοίμωξη των επιφανειακών στοιβάδων του δέρματος. Για την εμφάνισή της ενοχοποιείται ένας ζυμομύκητας ο οποίος βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί όπου υπάρχει αυξημένη παραγωγή …σμήγματος στο δέρμα. Εντοπίζεται κυρίως στις λιπαρές περιοχές του λαιμού, του θώρακα, της πλάτης αλλά και του τριχωτού της κεφαλής. Οι κλιματολογικές συνθήκες, ιδίως η ζέστη και η υγρασία, αλλά και η έλλειψη καθαριότητας και φροντίδας του δέρματος αποτελούν επίσης παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση του μύκητα.
Το αποτέλεσμα είναι ο ανομοιόμορφος χρωματισμός του δέρματος στα “επίμαχα” σημεία. Παρατηρούνται μικρές και λεπιδώδεις κηλίδες σε διάφορους χρωματισμούς, από άσπρο μέχρι καφέ και ερυθρό. Σ’ αυτές μάλιστα οφείλει και την ονομασία της η δερματική αυτή λοίμωξη.
Πως δρα ο μύκητας
Ο ζυμομύκητας καταστρέφει τα μελανοκύτταρα τα οποία παράγουν τη μελανίνη, τη χρωστική ουσία του δέρματος που παράγεται με την έκθεσή μας στον ήλιο και μας δίνει το μπρούτζινο χρώμα του καλοκαιριού. Έτσι αποχρωματίζεται το δέρμα ενώ η κατάσταση επιδεινώνεται (οι κηλίδες γίνονται ολοένα πιο εμφανείς και αντιαισθητικές) όταν βγαίνουμε στον ήλιο. Και αυτό διότι στα υπόλοιπα σημεία όπου τα μελανοκύτταρα συνεχίζουν να παράγουν κανονικά μελανίνη, το δέρμα σκουραίνει.
Αυτές οι κηλίδες αποτελούν και τη μορφή της εκδήλωσης της ποικιλόχρου πιτυρίασης. Θεωρείται νόσος ασυμπτωματική διότι δεν έχει συμπτώματα ιδιαίτερα εκτός από τον κνησμό, αλλά και αυτό σε ιδιαίτερες περιπτώσεις όπου ο παθών παρουσιάζει έντονη εφίδρωση.
Ο ζυμομύκητας βρίσκεται σε μικρές ή μεγάλες ομάδες στο δέρμα όλων. Καθένας δηλαδή από εμάς μπορεί να ασθενήσει. Δεν νοσούμε ωστόσο όλοι. Και αυτό είναι ένα θέμα το οποίο απασχολεί τους επιστήμονες.
Το φυσιολογικό πλύσιμο απομακρύνει πάντως τον μύκητα μαζί με τα νεκρά κύτταρα της επιδερμίδας. Ενώ η ζέστη και η υγρασία αποτελούν ιδανικό περιβάλλον για την …εκκόλαψή του στο δέρμα. Μόλις βρουν λοιπόν οι μύκητες αυτό το περιβάλλον, εγκαθίστανται και πολλαπλασιάζονται. Το πλέον κατάλληλο περιβάλλον διαμορφώνεται πάντως το καλοκαίρι (ζέστη, υγρασία, ιδρώτας) αλλά και τον χειμώνα υπό ορισμένες συνθήκες (υψηλός πυρετός, εφίδρωση). Ομάδα …υψηλού κινδύνου αποτελούν και όσοι αθλούνται συστηματικά.
Ο ζυμομύκητας καταστρέφει τα μελανοκύτταρα τα οποία παράγουν τη μελανίνη, τη χρωστική ουσία του δέρματος που παράγεται με την έκθεσή μας στον ήλιο και μας δίνει το μπρούτζινο χρώμα του καλοκαιριού. Έτσι αποχρωματίζεται το δέρμα ενώ η κατάσταση επιδεινώνεται (οι κηλίδες γίνονται ολοένα πιο εμφανείς και αντιαισθητικές) όταν βγαίνουμε στον ήλιο. Και αυτό διότι στα υπόλοιπα σημεία όπου τα μελανοκύτταρα συνεχίζουν να παράγουν κανονικά μελανίνη, το δέρμα σκουραίνει.
Αυτές οι κηλίδες αποτελούν και τη μορφή της εκδήλωσης της ποικιλόχρου πιτυρίασης. Θεωρείται νόσος ασυμπτωματική διότι δεν έχει συμπτώματα ιδιαίτερα εκτός από τον κνησμό, αλλά και αυτό σε ιδιαίτερες περιπτώσεις όπου ο παθών παρουσιάζει έντονη εφίδρωση.
Ο ζυμομύκητας βρίσκεται σε μικρές ή μεγάλες ομάδες στο δέρμα όλων. Καθένας δηλαδή από εμάς μπορεί να ασθενήσει. Δεν νοσούμε ωστόσο όλοι. Και αυτό είναι ένα θέμα το οποίο απασχολεί τους επιστήμονες.
Το φυσιολογικό πλύσιμο απομακρύνει πάντως τον μύκητα μαζί με τα νεκρά κύτταρα της επιδερμίδας. Ενώ η ζέστη και η υγρασία αποτελούν ιδανικό περιβάλλον για την …εκκόλαψή του στο δέρμα. Μόλις βρουν λοιπόν οι μύκητες αυτό το περιβάλλον, εγκαθίστανται και πολλαπλασιάζονται. Το πλέον κατάλληλο περιβάλλον διαμορφώνεται πάντως το καλοκαίρι (ζέστη, υγρασία, ιδρώτας) αλλά και τον χειμώνα υπό ορισμένες συνθήκες (υψηλός πυρετός, εφίδρωση). Ομάδα …υψηλού κινδύνου αποτελούν και όσοι αθλούνται συστηματικά.
Πως θεραπεύεται η ποικιλόχρους πιτυρίαση
Η διάγνωση της νόσου γίνεται εύκολα από έναν δερματολόγο ο οποίος θα σας υποδείξει και την κατάλληλη θεραπεία. Συνήθως η θεραπεία βασίζεται σε σκευάσματα που εφαρμόζονται τοπικά ή σε χάπια.
Έχετε πάντως υπόψη σας ότι και μετά τη θεραπεία μπορεί να παραμείνουν λευκές κηλίδες. Και αυτό διότι ο μεν μύκητας μπορεί να …εξοντωθεί, αλλά η αχρωμία που προκάλεσε στο δέρμα μπορεί να εξαφανισθεί μόνο από το ευεργετικό χάδι του ήλιου.
Συχνές είναι τέλος οι περιπτώσεις όπου ο ασθενής υποτροπιάζει. Εμφανίζει δηλαδή ξανά τις γνωστές κηλίδες.
Η διάγνωση της νόσου γίνεται εύκολα από έναν δερματολόγο ο οποίος θα σας υποδείξει και την κατάλληλη θεραπεία. Συνήθως η θεραπεία βασίζεται σε σκευάσματα που εφαρμόζονται τοπικά ή σε χάπια.
Έχετε πάντως υπόψη σας ότι και μετά τη θεραπεία μπορεί να παραμείνουν λευκές κηλίδες. Και αυτό διότι ο μεν μύκητας μπορεί να …εξοντωθεί, αλλά η αχρωμία που προκάλεσε στο δέρμα μπορεί να εξαφανισθεί μόνο από το ευεργετικό χάδι του ήλιου.
Συχνές είναι τέλος οι περιπτώσεις όπου ο ασθενής υποτροπιάζει. Εμφανίζει δηλαδή ξανά τις γνωστές κηλίδες.
Η μυκητίαση ποδιών (“πους αθλητού”)
"Η μυκητίαση ποδιών αποτελεί μία από τις πλέον συχνές δερματοπάθειες. Οι περισσότεροι άνθρωποι θα εμφανίσουν την εν λόγω μυκητίαση τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους."
Η μυκητίαση ποδιών αποτελεί μία από τις πλέον συχνές δερματοπάθειες. Οι περισσότεροι άνθρωποι θα εμφανίσουν την εν λόγω μυκητίαση τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους. Προσβάλλει συνήθως τους άνδρες και τους εφήβους. Εάν εκδηλωθεί και σε παιδί, τότε πιθανόν να υπάρχει και κάποια άλλη δερματική πάθηση.
Και στη λοίμωξη αυτή μύκητες είναι η αιτία. Πρόκειται για απλούς μικροοργανισμούς οι οποίοι βρίσκονται και μπορεί να πολλαπλασιαστούν κάθε άνθρωπο. Υπάρχουν όμως άνθρωποι οι οποίοι έχουν τον μύκητα στο δέρμα τους, αλλά δεν εμφανίζουν τη νόσο!
Οι κατάλληλες συνθήκες για τον πολλαπλασιασμό των μυκήτων είναι η υγρασία, ο ιδρώτας και η έλλειψη καλού αερισμού στα πόδια.
Πόδια που ιδρώνουν, πόδια που δεν στεγνώνουν καλά μετά το μπάνιο ή το κολύμπι, σφιχτά παπούτσια και κάλτσες, αποτελούν παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν πολύ στην ανάπτυξη της μυκητίασης.
Η μυκητίαση ποδιών αποτελεί μία από τις πλέον συχνές δερματοπάθειες. Οι περισσότεροι άνθρωποι θα εμφανίσουν την εν λόγω μυκητίαση τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους. Προσβάλλει συνήθως τους άνδρες και τους εφήβους. Εάν εκδηλωθεί και σε παιδί, τότε πιθανόν να υπάρχει και κάποια άλλη δερματική πάθηση.
Και στη λοίμωξη αυτή μύκητες είναι η αιτία. Πρόκειται για απλούς μικροοργανισμούς οι οποίοι βρίσκονται και μπορεί να πολλαπλασιαστούν κάθε άνθρωπο. Υπάρχουν όμως άνθρωποι οι οποίοι έχουν τον μύκητα στο δέρμα τους, αλλά δεν εμφανίζουν τη νόσο!
Οι κατάλληλες συνθήκες για τον πολλαπλασιασμό των μυκήτων είναι η υγρασία, ο ιδρώτας και η έλλειψη καλού αερισμού στα πόδια.
Πόδια που ιδρώνουν, πόδια που δεν στεγνώνουν καλά μετά το μπάνιο ή το κολύμπι, σφιχτά παπούτσια και κάλτσες, αποτελούν παράγοντες οι οποίοι συμβάλλουν πολύ στην ανάπτυξη της μυκητίασης.
Πως εκδηλώνεται
Σε κάποιες περιπτώσεις, η μυκητίαση αυτή μπορεί να εμφανίζεται στα μικρά δάκτυλα του ποδιού ως ξεφλουδισμένο και σκασμένο δέρμα. Σε άλλες, υπάρχει κοκκίνισμα, απολέπιση, φουσκάλες μικρές στα πέλματα ή στα πλάγια των ποδιών, ενώ μπορεί να συνοδεύεται και από φαγούρα.
Τα νύχια των ποδιών μπορεί επίσης να αποκτήσουν παρόμοια συμπτώματα. Οι ονυχομυκητιάσεις έχουν ως αποτέλεσμα την πάχυνση, το ξεφλούδισμα των νυχιών, ακόμη και την απώλειά τους.
Προτού αρχίσετε να παρατηρείτε με ελαφρύ πανικό τα πόδια και τα νύχια του παιδιού σας, ωστόσο, οφείλετε να είστε λογικοί! Δεν είναι όλα τα εξανθήματα στα πόδια μυκητιάσεις. Πρέπει βέβαια να σας εξετάσει ένας δερματολόγος, ο οποίος θα κάνει τη διάγνωση, και θα σας χορηγήσει το κατάλληλο θεραπευτικό σκεύασμα.
Η θεραπεία σε συνδυασμό με την συστηματική υγιεινή των ποδιών πιθανόν να δώσει γρήγορα αποτελέσματα. Είναι πολύ σημαντικό όμως να μην σταματήσετε τη θεραπεία, μόλις δείτε ότι το δέρμα σας παρουσιάζει εμφανή σημάδια βελτίωσης.
Για να προλάβετε τον «που του αθλητή»
-Πλένετε τα πόδια των ποδιών καθημερινά
-Στεγνώνετέ τα προσεκτικά, ιδίως ανάμεσα στα δάκτυλα
-Αποφύγετε να τους φοράτε στενά και κλειστά παπούτσια. Καταργήστε οπωσδήποτε τα αθλητικά παπούτσια τους θερινούς μήνες
-Χρησιμοποιήστε βαμβακερές κάλτσες τις οποίες αλλάζετε αμέσως μόλις βραχούν
-Ζητήστε από τον δερματολόγο να χορηγήσει κάποιο σκεύασμα (σκόνη ή σπρέυ) για τον ιδρώτα των ποδιών
Συμβουλές για την πρόληψη μυκητιάσεων
-Δεν χρησιμοποιούμε ρούχα, πετσέτες ή παπούτσια άλλων προσώπων
-Χρησιμοποιούμε πάντοτε πετσέτα στην παραλία και δεν καθόμαστε ποτέ απευθείας επάνω στην άμμο
-Καλό είναι επίσης να έχουμε και ψάθα επάνω στην οποία τοποθετούμε την πετσέτα μας. Προσοχή! Η ψάθα πρέπει να εφάπτεται πάντα από την ίδια πλευρά προς την άμμο
-Πλένουμε συχνά την πετσέτα της θάλασσας
-Αποφεύγουμε το παιχνίδι με τα χώματα όπου αφθονούν οι μύκητες
-Ακολουθούμε ένα σχολαστικό πρόγραμμα προσωπικής υγιεινής και φροντίδας ώστε να μειώσουμε τις πιθανότητες της ανάπτυξης μυκήτων
-Ελέγχουμε τακτικά τα κατοικίδια ζώα στον κτηνίατρο και αποφεύγουμε να ερχόμαστε πολύ κοντά με άγνωστα ζώα
Σε κάποιες περιπτώσεις, η μυκητίαση αυτή μπορεί να εμφανίζεται στα μικρά δάκτυλα του ποδιού ως ξεφλουδισμένο και σκασμένο δέρμα. Σε άλλες, υπάρχει κοκκίνισμα, απολέπιση, φουσκάλες μικρές στα πέλματα ή στα πλάγια των ποδιών, ενώ μπορεί να συνοδεύεται και από φαγούρα.
Τα νύχια των ποδιών μπορεί επίσης να αποκτήσουν παρόμοια συμπτώματα. Οι ονυχομυκητιάσεις έχουν ως αποτέλεσμα την πάχυνση, το ξεφλούδισμα των νυχιών, ακόμη και την απώλειά τους.
Προτού αρχίσετε να παρατηρείτε με ελαφρύ πανικό τα πόδια και τα νύχια του παιδιού σας, ωστόσο, οφείλετε να είστε λογικοί! Δεν είναι όλα τα εξανθήματα στα πόδια μυκητιάσεις. Πρέπει βέβαια να σας εξετάσει ένας δερματολόγος, ο οποίος θα κάνει τη διάγνωση, και θα σας χορηγήσει το κατάλληλο θεραπευτικό σκεύασμα.
Η θεραπεία σε συνδυασμό με την συστηματική υγιεινή των ποδιών πιθανόν να δώσει γρήγορα αποτελέσματα. Είναι πολύ σημαντικό όμως να μην σταματήσετε τη θεραπεία, μόλις δείτε ότι το δέρμα σας παρουσιάζει εμφανή σημάδια βελτίωσης.
Για να προλάβετε τον «που του αθλητή»
-Πλένετε τα πόδια των ποδιών καθημερινά
-Στεγνώνετέ τα προσεκτικά, ιδίως ανάμεσα στα δάκτυλα
-Αποφύγετε να τους φοράτε στενά και κλειστά παπούτσια. Καταργήστε οπωσδήποτε τα αθλητικά παπούτσια τους θερινούς μήνες
-Χρησιμοποιήστε βαμβακερές κάλτσες τις οποίες αλλάζετε αμέσως μόλις βραχούν
-Ζητήστε από τον δερματολόγο να χορηγήσει κάποιο σκεύασμα (σκόνη ή σπρέυ) για τον ιδρώτα των ποδιών
Συμβουλές για την πρόληψη μυκητιάσεων
-Δεν χρησιμοποιούμε ρούχα, πετσέτες ή παπούτσια άλλων προσώπων
-Χρησιμοποιούμε πάντοτε πετσέτα στην παραλία και δεν καθόμαστε ποτέ απευθείας επάνω στην άμμο
-Καλό είναι επίσης να έχουμε και ψάθα επάνω στην οποία τοποθετούμε την πετσέτα μας. Προσοχή! Η ψάθα πρέπει να εφάπτεται πάντα από την ίδια πλευρά προς την άμμο
-Πλένουμε συχνά την πετσέτα της θάλασσας
-Αποφεύγουμε το παιχνίδι με τα χώματα όπου αφθονούν οι μύκητες
-Ακολουθούμε ένα σχολαστικό πρόγραμμα προσωπικής υγιεινής και φροντίδας ώστε να μειώσουμε τις πιθανότητες της ανάπτυξης μυκήτων
-Ελέγχουμε τακτικά τα κατοικίδια ζώα στον κτηνίατρο και αποφεύγουμε να ερχόμαστε πολύ κοντά με άγνωστα ζώα
Βασίλης Κατσιμπούλας Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος
http://www.asxetos.gr/