Μήπως τελικά το σχολείο πετύχει εκεί που απέτυχαν οι μαμάδες ανά τον κόσμο, που παρά τις απεγνωσμένες τους προσπάθειες τα παιδιά τους, δεν συμπαθούν καθόλου, μα καθόλου, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά και αρνούνται πεισματικά να τα καταναλώσουν; Αντίθετα τρώνε μανιωδώς τα καταστρεπτικά για την υγεία τους σνακς και διαπραγματεύονται με επιμονή για μια φέτα πορτοκαλιού ή μήλου.
Ελπίδα για την αντιστροφή του φαινομένου και την εισαγωγή των σπουδαίων αυτών διατροφικών «συμμάχων» στη ζωή των παιδιών αποτελεί το σχολείο.
Η προώθηση της κατανάλωσης φρούτων μέσα στο σχολείο, βάση Ευρωπαϊκού προγράμματος, ανοίγει το κεφάλαιο της διατροφικής αγωγής. Ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο για την υγεία των αυριανών ενηλίκων μετά την αλματώδη αύξηση του ποσοστού της παιδικής- εφηβικής παχυσαρκίας και των νοσημάτων που επισύρει (καρδιαγγειακά, διαβήτης, καρκίνος κ.α).
Στο μεταξύ, η παχυσαρκία αποτελεί μία από τις τρεις βασικές αιτίες θανάτου στις αναπτυγμένες χώρες, με αύξηση του ποσοστού της κατά 50% την τελευταία 15ετία (σύμφωνα με τον ΠΟΥ) και την Ελλάδα να κατέχει τα πρωτεία στην Ευρώπη. Επίσης, ανησυχητικά ήταν τα συμπεράσματα του Παγκύπριου προγράμματος υγείας. Για έξι χρόνια εξετάστηκαν όλα τα παιδιά της έκτης δημοτικού (60.000) καθώς και 2.500 παιδιά ηλικίας 2-8 χρόνων. Η σωματομέτρηση των τελευταίων έδειξε ότι το ποσοστό των υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών ηλικίας 2-6 χρόνων έφθανε το 22%, ενώ στην ηλικία 6-8 έφθανε το 40%.
Το πρόγραμμα της κατανάλωσης φρούτων στους μαθητές θα εφαρμοστεί το επόμενο σχολικό έτος στους μαθητές των δημοτικών σχολείων, Αττικής και Θεσσαλονίκης, όπως ανακοίνωσε ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιάννης Κουτσούκος. Τα προϊόντα που θα διανεμηθούν είναι μήλα, πορτοκάλια, αγγουράκια και μαύρη κορινθιακή σταφίδα.
Στο δημοτικό σχολείο τα παιδιά θα διδαχθούν τη σπουδαιότητα των φρούτων και των λαχανικών μέσα από πολύμορφες δράσεις (εκδηλώσεις, εργασίες, φυλλάδια, ιστοσελίδες, παραστάσεις, επισκέψεις σε τόπους παραγωγής κα).
Οι εκπαιδευτικοί «καλούνται» να συμβάλλουν στην ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών - αυριανών ενηλίκων, με την αναδιάταξη των διατροφικών επιλογών τους.
«Απόλυτα θετικό» χαρακτηρίζει το πρόγραμμα, ο διευθυντής του 4ου δημοτικού σχολείου Βύρωνα, Νίκος Ξύδης.
«Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να τρέφονται σωστά. Τα απαγορευμένα για την διατροφή τους είδη, επειδή δεν τα βρίσκουν στο κυλικείο τα φέρνουν από το σπίτι», λέει.
Παράλληλα τονίζει ότι «με μια επίσκεψη σε κάποιο αγρόκτημα, τα παιδιά συνειδητοποιήσουν την προέλευση των προϊόντων διατροφής, καθώς νομίζουν ότι τα φρούτα και το κρέας τα προμηθεύετε κάποιος από συγκεκριμένα καταστήματα, όπως και το ψωμί ή τα παιχνίδια. Αγνοούν ότι προέρχονται από δένδρα που καλλιεργούνται ή ζώα τα οποία εκτρέφονται γι αυτό το σκοπό. Τα ακούς και δεν το πιστεύεις. Από κοινού με τους γονείς ελπίζω ότι θα ανατραπεί αυτή η πραγματικότητα».
Στη σημασία αυτής της συνεργασίας αναφέρθηκε και ο πρόεδρος του συλλόγου γονέων Άγγελος Αρνής.
«Το σχολείο αποτελεί για το παιδί το αποκλειστικό πεδίο γνώσης του», λέει και προσθέτει: «Εκεί θα επιβεβαιώσει όσα ακούει από τους γονείς ή θα τα αντικαταστήσει με άλλα, είτε αυτά προέρχονται από τους εκπαιδευτικούς, είτε από τους συμμαθητές. Είναι γνωστές οι διαμάχες των γονιών με τα παιδιά για τη σωστή διατροφή, αλλά ελπίζουμε ότι με τη συμβολή του σχολείου θα ανατραπεί αυτό το φαινόμενο».
Σύμφωνα με παλαιότερη διεξοδική έρευνα - ανάλυση της διατροφής των παιδιών από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, επτά στα δέκα παιδιά καταναλώνουν περισσότερο λίπος απ’ όσο πρέπει (πατατάκια τσιπς, σοκολατούχο γάλα, γλυκά, σοκολάτες, σφολιάτες, βούτυρο, μαργαρίνες κα).
Το 75% των παιδιών καταναλώνει σε μεγάλες ποσότητες κορεσμένα λίπη, που είναι βασικά δομικά υλικά της κακής χοληστερόλης και της παχυσαρκίας και οξειδώνονται εύκολα προδιαθέτοντας σε αθηροσκλήρωση και καρκίνους. Το 66% δεν καταναλώνει επαρκή ποσότητα της βιταμίνης C και το 60% της βιταμίνης Α, οι οποίες αποτελούν ασπίδα του οργανισμού κατά της οξείδωσης των λιπών. Το 93% δεν καταναλώνει αρκετά ω3 λιπαρά, απαραίτητα στη δημιουργία των μεμβρανών των κυττάρων. Το 73% δεν καταναλώνει επαρκείς ποσότητες ασβεστίου (3 ποτήρια γάλα και τυροκομικά προϊόντα) για να ενισχύσει τον σκελετό. Επίσης, η διατροφή των παιδιών γίνεται ποιοτικά κατώτερη όσο μεγαλώνουν, αφού σταματούν τα φρούτα και τις χορτόσουπες, χωρίς να προσθέτουν στη διατροφή τους λαχανικά, σαλάτες και όσπρια. Έτσι, 78% των παιδιών δεν παίρνουν τις ωφέλιμες φυτικές ίνες που εκτός των άλλων βοηθούν και το πεπτικό σύστημα.
Η κατάσταση των παιδιών επιβαρύνεται και με την αντικατάσταση της φυσικής δραστηριότητάς τους από την πολύωρη ενασχόληση τους με τα ηλεκτρονικά και την τηλεθέαση.
Ήδη η Αγγλία ανταποκρινόμενη στην οργή των γονιών για τον «βομβαρδισμό» με διαφημίσεις προϊόντων που συντελούν στην κακή διατροφή, τις απαγόρευσε πριν τις 9 το βράδυ, ενώ οι Σικελοί έσβησαν για τρεις ημέρες τις τηλεοράσεις προκείμενου να «βγάλουν» τα παιδιά να παίξουν στους δρόμους και τις πλατείες, καθώς ανησύχησαν με τα στοιχεία από τη συνάρτηση της 6ωρης παιδικής τηλεθέασης με την παιδική παχυσαρκία.
Η διατροφολόγος Λυδία Κοντούρη εξηγεί γιατί είναι απαραίτητα στα παιδιά τα φρούτα και τα λαχανικά.
Οι καλές διατροφικές συνήθειες, συνεχίζει η κ. Κοντούρη, αναπτύσσονται στην παιδική ηλικία και μας ακολουθούν για το υπόλοιπο της ενήλικης ζωής μας. «Είναι σημαντικό να εισάγουμε μία ισορροπημένη διατροφή από την αρχή της ζωής του παιδιού. Τα φρούτα και τα λαχανικά, είναι απαραίτητα και προτείνεται μία μικρή μερίδα σαλάτα σε κάθε κυρίως γεύμα και δύο με τέσσερα φρούτα την ημέρα, ωμά, πολτοποιημένα, ως χυμό ή κομπόστα», τονίζει.
Όπως, επισημαίνει η κ. Κοντούρη, τα λαχανικά και τα φρούτα είναι αυτά που θα καλύψουν τις ανάγκες σε βιταμίνες, μέταλλα και φυτικές ίνες. Τα κόκκινα, πράσινα και κίτρινα λαχανικά και φρούτα περιέχουν βιταμίνη Α, βασική για την όραση. Επίσης είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και υπεύθυνη για την προστασία των κυττάρων του δέρματος και των βλεννογόνων. Η βιταμίνη C υπάρχει στα περισσότερα φρούτα και λαχανικά, αλλά κυρίως στα πράσινα λαχανικά και στα εσπεριδοειδή, η οποία προστατεύει τα παιδιά από ιώσεις και κρυολογήματα. Οι κυριότερες πηγές βιταμίνης C είναι οι φράουλες, το πορτοκάλι, η κόκκινη πιπεριά, το ακτινίδιο, και τα βατόμουρα.
Σύμφωνα με την κ. Κοντούρη οι γονείς «πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στην αντιμετώπιση τους και να μην αρχίζουν οι τακτικές της απειλής, της ανταμοιβής ή της τιμωρίας γιατί σε καμία περίπτωση δεν βοηθούν».
Μάλιστα προτείνει για να πειστούν τα παιδιά να καταναλώσουν φρούτα και λαχανικά οι γονείς να προτιμούν αυτά που έχουν έντονα χρώματα και είναι τραγανά, ενώ όταν κάνουν τις αγορές μαζί με τα παιδιά καλό είναι να τα παρακινούν να διαλέξουν φρούτα και λαχανικά, και ίσως κάποια από τα είδη που δεν έχουν δοκιμάσει.
Προπαντός, τονίζει ότι «πρέπει οι γονείς να αποτελούν το παράδειγμα προς μίμηση. Τα παιδιά θα θελήσουν ευκολότερα να δοκιμάσουν κάποια από αυτά αν σας βλέπουν να τα καταναλώνεται και εσείς καθημερινά».
Επιπλέον, προσθέτει ότι πάντα το φαγητό πρέπει να συνοδεύεται από ένα ξεχωριστό μικρό μπολ φρέσκων ή βραστών λαχανικών της αρεσκείας τους, το απόγευμα να καταναλώνουν ένα φρούτο ή έναν φυσικό χυμό. «Ακόμα κι αν αντιδρά σταδιακά θα συνηθίσει», τονίζει.
Μελέτες υποστηρίζουν ότι η συμπεριφορά και οι προτιμήσεις των παιδιών άλλαξαν ακραία, όταν άλλαξε και η μορφή της παρουσίασης των φρούτων (σε πιάτο διακοσμημένο με φαντασία).